ในมัณฑละแห่งศรีจนาศะ ละโว้ /ศรีเทพ /เสมา ในมัณฑละแห่งศรีจนาศะ ละโว้ / ศรีเทพ / เสมา | Page 19
บนฐานพระพุทธรูป ซึ่งกล่าวถึงการสร้างพระพุทธ
รูปอุทิศเป็นการบุญของพระราชเทวี ในพระราชา
ผู้เป็นใหญ่แห่งศรีทวารวดี ตรงปากช่องเป็นรอย
ต่อระหว่างล�ำพญากลางกับล�ำตะคองที่ ไหลลงมา
จากต้นน�้ำบนเขาใหญ่ทางตะวันออกเฉียงใต้มาลง
หนองใหญ่ที่ปัจจุบันกลายเป็นเขื่อนล�ำตะคอง ผ่าน
ช่องเขาพญาฝ่อหรือพญาไฟซึ่งเปลี่ยนมาเป็นดง
พญาเย็นเมื่อมีการสร้างทางรถไฟผ่านช่องเขาตาม
ล�ำตะคองไปยังอ�ำเภอสีคิ้วและสูงเนิน อันเป็นที่ตั้ง
ของ “เมืองเสมา” เมืองสมัยทวารวดีใหญ่ที่สุดแห่ง
หนึ่งในภาคอีสานและเป็นเมืองคู่แฝดกับ “เมือง
ศรีเทพ” ใน “มัณฑละศรีจนาศะ”
การที่เมืองละโว้มีเครือข่ายของเส้น ทาง
คมนาคมขึ้นไปทั้งทางภาคเหนือและภาคตะวันออก
ศาลพระกาฬหรือศาลสูง เป็นเทวสถานในศาสนาฮินดูสร้างด้วยศิลาแลง เพิ่งขุดแต่งเพื่อการบูรณะโดยรอบศาลซึ่งเป็นอาคาร
ปราสาทในวัฒนธรรมเขมร อายุจากจารึกอยู่ในราวพุทธศตวรรษที่ ๑๖
มูลนิธิเล็ก-ประไพ วิริยะพันธ
19