เยี่ยมยามเมืองจันทบูร เมืองท่าอันมีพลวัตทางประวัติศาสตร์ต่อสยามประเทศ | Page 11
เยี่ยมยามเมืองจันทบูร เมืองท่าอันมีพลวัตทาง
ประวัติศาสตร์ต่อสยามประเทศ
วลัยลักษณ์ ทรงศิร
หากจะท่องเที่ยวภาคตะวันออก ควรท�ำความ
เข้าใจภูมิวัฒนธรรมหรือ Cultural Landscape ซึ่งสัมพันธ
กั บ การตั้ ง ถิ่ น ฐานบ้ า นเมื อ ง เพราะจะท� ำให้ เ ห็ น ภาพ
ประวัติศาสตร์ทั้งในแบบประวัติศาสตร์อย่างเป็นทางการ
และประวั ติ ศ าสตร์ ท ้ อ งถิ่ น หรื อ ประวั ติ ศ าสตร์ สั ง คมท
สัมพันธ์กับผู้คนในพื้นที่ได้อย่างเข้าถึงมากขึ้น
การ “เยี่ยมยามเมืองจันทบูร” ครั้งนี้ แม้จะไม่ได
พาเที่ยวกันจนครบถ้วนกระบวนความทั้งกลุ่มบ้านเมือง
ที่เป็นชุมชนเลียบชายฝั่งทะเล ชุมชนเมืองท่าภายใน ไป
จนถึงชุมชนบ้านป่าเมืองสวนในเขตเทือกเขาซึ่งเป็นต้น
ทางของหัวใจแห่งทรัพยากรธรรมชาติอันก่อให้เกิดเมือง
จันทบูร เนื่องจากไม่มีเวลาเพียงพอในการเยี่ยมชม ชวน
เชิญมาท�ำความรู้จักกับเมืองท่าภายใน “จันทบูร” ที่ม
ความส�ำคัญต่อบ้านเมืองสยามหลายยุคสมัยในพื น ้ ที ภ ่ ายใน
ลุ่มน�้ำและใกล้ชายฝั่ง
จุดเริ ม ่ ต้นของการเดินทางครั ง ้ นี ม ้ าจากงานศึกษา
ความส�ำคัญของเมืองระยองในเส้นทางพระเจ้าตากมุ่งสู
หัวเมืองตะวันออก ท�ำให้ค้นพบว่าการบันทึกในพระราช
พงศาวดารและต�ำนานความเชื่อในพื้นที่นั้นมีร่องรอยของ
ความแตกต่างกันค่อนข้างมาก หากเน้นเฉพาะบันทึกจาก
ส่วนกลางเพียงอย่างเดียวโดยไม่ท�ำความเข้าใจสภาพ
ภูม ศ ิ าสตร์และสังคมของผู ค ้ นในท้องถิ น ่ ต่างๆ ที เ ่ กิดขึ น ้ ตาม
รายทางแล้วก็อาจท�ำให้เกิดความเข้าใจผิดไปเสียง่ายๆ รวม
ทั้งต้องแยกแยะระหว่างข้อเท็จจริงและความเชื่อในเรื่อง
เล่าสืบต่อกันมาในต�ำนาน รวมทั ง ้ ประเด็นความเชื อ ่ ศรัทธา
ที่ท�ำให้สมเด็จพระเจ้าตากสินฯ กลายเป็นบุคคลศักดิ์สิทธ
ในท้องถิ่นต่างๆ ด้วย
อนุสาวรีย์สมเด็จพระเจ้าตากสินฯ
ที่จันทบุร
มูลนิธิเล็ก-ประไพ วิริยะพันธ
11