Միջին դարերուն, Վայոց Ձորը հիւրընկալած է Մետաքսի Ճանապարհի ճամբորդները եւ հայկական հզօր իշխանութիւնները, ինչպէս՝ Պռոշեան եւ Օրբէլեան տոհմերը, որոնք կառուցած են բազմաթիւ իւրայատուկ եկեղեցիներ, ամրոցներ եւ իջեւանատուներ (Մետաքսի Ճանապարհով անցնող ճամբորդներու եւ իրենց անասուններուն համար):
Իշխանական եւ առեւտրական կեդրոն ըլլալէն բացի, Վայոց Ձորը յայտնի է նաեւ իր Գլաձորի համալսարանով, որ Հայաստանի ամենահին կրթական հաստատութիւններէն է։ Համալսարանի մէջ կը դասաւանդուէր Աստուածաբանութիւն, փիլիսոփայութիւն, աստղագիտութիւն եւ երկրաչափութիւն։ Այսօր, կրնաք այցելել Թանահատի վանքը, ուր ենթադրաբար կը գտնուէր համալսարանը։ Այստեղ կը գտնուի նաեւ Գլաձորի նուիրուած թանգարանը։
Միջնադարեան Խաչքարեր
Լուսանկարը՝ Սթեֆանի Մուրի, «Իմ Հայաստան» Ծրագիր, SmithsonianՀաստատութիւն / USAID
Թանահատի Վանքը
Լուսանկարը՝ Սթեֆանի Մուրի, «Իմ Հայաստան» Ծրագիր, SmithsonianՀաստատութիւն / USAID
Օրբէլեաններու Իջեւանատունը
Լուսանկարը՝ Վլատիմիր Գրիգորեանի, AMAP Մարդկային Զարգացման ՀԿ
Ս. Աստուածածին Եկեղեցի, Նորավանք Վանական Համալիր
Լուսանկարը՝ Արա եւ Սօսի Մածունեաններու, «Իմ Հայաստան» Ծրագիր, Smithsonian Հաստատութիւն / USAID
Հազարամեակներու Պատմութիւն. Վայոց Ձորը՝ Դարերու Ընթացքին