Էջ 2 ՀԱՅՐԵՆԻՔ- ԱՐԵՒՄՏԵԱՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹԵԱՆ ՊԱՇՏՕՆԱԹԵՐԹ
Երկուշաբթի 2 Յուլիս 2018- Թիւ 1
Արեւմտեան Հայաստանի Հանրապետութիւն
Արեւմտեան Հայաստան- բռնագրաւուծ տարածք Տարածքներու գրաւումն ու իրաւաբանական հարցերը
այնտեղ ինքնիշխանութեան իրաւունքներ ձեռք կը բերէ ։ Ըստ սահմանման ՝ բռնագրաւումը ժամանակաւոր իրավիճակ է, որ կ ՛ ոտնահարէ ժողովուրդներու ինքնիշխան իրաւունքները ՝ առանց անոնց սահմանափակման կամ վերացման: Այն պահէն երբ բռնագրաւողը իրական վերահսկողութիւն կը սահմանէ տարածքին վրայ ՝ ան պէտք է հնարաւոր չափով վերականգնէ եւ ապահովէ հասարակական կարգն ու հանրային անվտանգութիւնը, յարգանքի վրայ հիմնուած, բացի բացարձակ խոչընդոտներու պարագաներուն ՝ օրէնքը պէտք է գործէ գրաւեալ տարածքին ։ Բացի միջազգային մարդասիրական իրաւունքի կանոններէն ՝ գրաւող ուժը պէտք է յարգէ մարդու իրաւունքներն ու ազգային իրաւունքները, որոշ բացառութիւններով:
Թշնամիի մը տարածք բռնագրաւելուն վերաբերեալ հիմնական իրաւական դրոյթները, եւ անոնց հետեւանքները ՝ միջազգային մարդասիրական օրէնքով պաշտպանուած անձերու համար: Քանի որ տարածք մը մասամբ կամ ամբողջությամբ կը համարուի « գրաւեալ »՝ երբ առանց ազգային կառավարութեան համաձայնութեան, այն իրապէս կ ՛ ենթարկուի օտարերկրեայ զինուած ուժերու իշխանութեան: Բռնագրաւումը կը տարածուի միայն այն տարածքներուն վրայ ՝ ուր ստեղծուած եւ գործելու ունակ իշխանութիւն մը գոյութիւն ունեցած է: Միջազգային մարդասիրական իրաւունքը կը կիրառուի այն բոլոր իրավիճակներուն ՝ երբ համապատասխան նախապայմաններ կ ՛ ըլլան, անկախ անկէ ՝ թէ ի ՞ նչ պատճառներ ու պատճառաբանութիւններ առաջ քաշուած կ ՛ ըլլան բռնագրաւման համար( ինչպէս յայտարարելով ՝ երկրի մը ժողովուրդը ազատագրելու մտադրութիւնը) եւ անկախ այդ բռնագրաւման օրինականութենէն ՝ միջազգային իրաւունքի անուան տակ ։ Բռնագրաւման վերաբերող ժամանակակից օրէնքի հիմնական աղբիւրները կը գտնուին IVրդ Պայմանադրութեան( Կոնվենցիային) կցուած Կանոնակարգին մէջ, որ կ ՛ առնչուի հողատարածքի համար ստեղծուած պատերազմի օրէնքներուն եւ սովորոյթներուն( Լը Հայ, 1907), նաեւ 1949 թ.-ի Ժնեւեան IV-րդ Պայմանադրութեանն ու անոր 1977 թ.-ին աւելցուած Ա ․ Արձանագրութեան( Protocole I) որոշ դրոյթներուն մէջ ։ Գրաւուած ըլլալու հանգամանքը իրաւունքներ կուտայ ՝ եւ պարտաւորութիւններ կը դնէ բռնագրաւող կողմին վրայ: Այնուամենայնիւ, այդ վիճակը եթէ խոչընդոտէ կառավարութեան մը ինքիշխանութիւնը կիրառելու իր տարածքներու մէկ մասին կամ ամբողջ տարածքին վրայ ՝ ապա այդ չի նշանակեր որ գրաւողը
Յղումներ Լա Հայ-ի IV-րդ Պայմանադրութիւնը( 1907), տարածքային պատերազմի օրէնքներուն եւ սովորոյթներուն եւ անոր յաւելուածին վերաբերեալ- Տարածքներու նկատմամբ պատերազմի օրէնքներուն եւ սովորոյթներուն մասին Կանոնակարգեր, 42-էն 56-րդ յօդուածները ։ IV-րդ Պայմանադրութիւնը Ժնեւի ՝ 1949 թ ․ Ժնեւի Պայմանադրութեան յաւելեալ Ա ․ Արձանագրութիւնը( 1977)- յօդուած 63, 68, 69 et 71 Ուժի կիրառման օրինականութեան մասին- Ի ՞ նչն է ճշմարտութիւնը ճակատամարտի ընթացքին եւ ի ՞ նչն է պատերազմի ճշմարտութիւնը- http:// www. icrc. org / web / fre / sitefre0. nsf / htmlall / 5QKJUQ Ius ad bellum, ius in bello: quid?( Ճակատամարտի ժամանակ ՝ առճակատուիլ, ի ՞ նչ է ճշմարտութիւնը պատերազմի)։
Մարդասիրական միջազգային իրաւունքը նպատակ ունի սահմանափակելու պատերազմի պատճառած տառապանքները, որքան հնարաւոր է ՝ ապահովելու համար օգնութիւնն ու պաշտպանութիւնը զոհերուն: Հետեւաբար, այն կը վերաբերի հակամարտութեան մը իրականութեան ՝ անկախ ուժի օգտագործման դրդապատճառներէն կամ օրինականութեան ։ Այն կը կարգաւորէ միայն մարդասիրական ուղղութիւն ունեցող երեւոյթները ։ Սա կը կոչուի ius in bello( իրաւունքը ՝ պատերազմի ընթացքին)։ Անոր դրոյթները կը վերաբերին հակամարտութեան բոլոր կողմերուն ՝ անկախ հակամարտութեան դրդապատճառներէն եւ որեւէ կողմի վիճարկած ճիշտութենէն: Միջազգային զինուած հակամարտութեան պարագային ՝ յաճախ դժուար է որոշել, թէ ո ՞ ր Պետութիւնն է մեղաւորը ՝ ՄԱԿ-ի կանոնադրութիւնը խախտածը ։ Այնուամենայնիւ, մարդասիրական իրաւունքի համակարգը չի կիրառուիր մեղադրեալը որոշելու համար, քանի որ այդ անխուսափելիօրէն կրնայ հանգեցնել այնպիսի հակասութիւններու ՝ որոնք կը խախտեն նպատակի իրականացումը, քանզի իւրաքանչիւր հակառակորդ ինքն իրեն կը յայտարարէ ոտնձգութեան զոհ: Բացի այդ, մարդասիրական իրաւունքը նպատակ ունի...( Շարունակութիւնը էջ 16)
www. westernarmeniatv. com