Էջ 12 ՀԱՅՐԵՆԻՔ - ԱՐԵՒՄՏԵԱՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹԵԱՆ ՊԱՇՏՕՆԱԹԵՐԹ Երկուշաբթի 2 Յուլիս 2018 - Թիւ 1
Արեւմտեան Հայաստանի Տարագիր Հայութեան ձայնը Անշպար Խօսք
ՆԱԽԱՁԵՌՆՈՂ ԻՐԱՒԱՏԷ ՞ Ր ԹԷ ՝ ԱՂԱՉՈՂ ՊԱՀԱՆՋԱՏԷՐ
ՄԵԹՐ Գ . ՏԷՐՏԷՐԵԱՆ
2018 թ . դարադարձի սեմին , կ ' ուզենք վերյիշեցնել պատմական իրողութիւն մը , եւ քաղաքական ճշմարտութիւն մը ՝ անշպար , անպաճոյճ , անողոք եւ առարկայական խօսքերով ։ 20-րդ դարի երկայնքին ստեղծուած ՝ Արեւելահայաստանի երեք հանրապետութիւնները ՝ վճռորոշ , կամ ՝ որոշիչ հետեւանքը չէին , մեր կողմէ նախաձեռնուած ազգային ազատագրական արիւնալի պայքարին , կամ ՝ համակարգային երկու յեղափոխութիւններու ՝ դրամատիրականին յառաջընթաց սոցիալիստականի անցումին , եւ ՝ սոցիալիստականէն յետընթաց դրամատիրականի վերադարձին համար , այլ ՝ դուրսէն հարկադրուած ու պայմանադրուած էին . դրսեկ էին , եւ միայն մասնակիօրէն հետեւանքն էին ներսէն ՝ ինքնապաշտպանութեան արիւնալի ճակատամարտին , համակարգային արիւնալի ապստամբութեան եւ ոչ արիւնալի համակարգային փոփոխութեան զանգուածային ցոյցերու ։ Առաջինը ՝ հետեւանքն էր Անդրկովկասեան ՍԷՅՄին տարանջատումին , որ ճամբան բացաւ Արեւելահայաստանի մեկուսացումին , եւ Թուրքիոյ կողմէ ՝ Պաթումի խաղաղութեան դաշնագիրը ստորագրելու համար պայման դնելու ՝ Արեւելահայաստանի անկախութեան հռչակումը , անոր պարտադրելու համար ստրկական դաշնագիրը , եւ Արեւելահայաստան ստորագրեց զայն , եւ հռչակեց անկախութիւն , հակառակ ՝ Սարդարապատի յաղթանակին , նախընտրելով ՝ ստրկական խաղաղութիւնը , քանի որ կարող չէր շարունակելու պատերազմը …։ Եւ Սիմոն Վրացեան գրեց ՝ որ թուրքերը պայման էին դրել անկախութեան հռչակումը , եւ մենք ՝ հիւանդ զաւակ ծնած մօր մը պէս ՝ յայտարարեցինք անկախութիւնը … (« Հայաստանի Հանրապետութիւն »)։ Երկրորդը ՝ հետեւանքն էր Հոկտեմբերեան Յեղափոխութեան յաղթանակին , եւ թէեւ ՝ 1920 թ . Մայիսեան ապստամբութիւնը ճզմուած էր , Նոյեմբեր 29-ին ՝ Արեւելահայաստանի իշխանութիւնը յանձնուեցաւ
Խորհրդային Յեղկոմին ։ Երրորդը ՝ հետեւանքն էր Սովետ Միութեան կազմալուծումին , եւ Լեւոն Տէր Պետրոսեանի ղեկավարած ՀՀՇ-ն ՝ զանգուածային խաղաղ ցոյցերով ՝ առիթէն օգտուեցաւ յայտարարելու ՝ անկախութիւն ։ Այսքանը վերյիշեցնելու համար պատմական իրողութիւնը ։ Իսկ քաղաքական ճշմարտութեան վերյիշեցումին համար կը գրենք հետեւեալը ։ Ներկայիս ՝ Սէուտ-Արաբիան ստանձնած է Թուրքիոյ դերը ՕԹԱՆ-ի մէջ , Իսրայէլի հետ գործակցաբար ՝ ամերիկեան իմփերիալիզմի որոշումով , քանի որ Թուրքիա ձախողած ըլլալով Սուրիոյ մէջ , եւ Ռուսաստան ՝ Սուրիոյ մէջ իր հզօր միջամտութեան շնորհիւ ՝ տարածաշրջանին մէջ շահած ըլլալով անմրցելի հեղինակութիւն , Էրտողան ՝ դիմաշրջում կատարած է Արեւմուտքէն ՝ Արեւելք …։ Մանաւանդ ՝ երբ ամերիկացի հեղինակաւոր լեզուաբան եւ քաղաքակրթական վերլուծաբան Նօամ Չոմսքի կը խօսի ամերիկեան երազին հոգեհանգիստին մասին , իր “ Requiem of American Dream ” գիրքին մէջ …։ Այս դիմաշրջումը Թուրքիոյ ՝ Էրտողանի իրատեսութեան արժանիքին , փրակմաթիզմին , պատեհապաշտութեան , կարելիին գիտակցելու ռէալ փոլիթիքին հետեւանքն է , ուր կարելի միակ նպաստաւորն է Թուրքիոյ համար , իսկ մասնակիօրէն հայանպաստ եւ միաժամանակ հայավնաս զարգացում մըն է …։ Մասնակիօրէն հայանպաստ ՝ քանի որ դէպի Ռուսաստան դիմաշրջումով եւ ՕԹԱՆ-էն հեռացումով ՝ Թուրքիա պարտաւոր է հրաժարելու , գէթ ժամանակաւորապէս , իր փանթրքական ծրագրէն ( որ ուղղուած է ՝ Ռուսաստանի եւ Հայաստանի դէմ ), եւ յարգելու ՝ Ռուսաստանի դաշնակից Հայաստանի անկախութիւնն ու անվտանգութիւնը ։ Կը մնայ ՝ Արեւմտահայաստանի ազատագրութեան խնդիրը , որուն կապակցութեամբ Թուրքիոյ այս դիմաշրջումը ՝ մասնակիօրէն հայավնաս է , որովհետեւ ՝ կրնայ մասնակիօրէն տկարացնել Փութինեան Ռուսաստանի վճռականութիւնը ՝ Թուրքիոյ պարտադրելու ՝ ոչ միայն « Թուրքահայաստանի անկախութեան մասին » դեկրետին գործադրութեան հարցին մէջ , այլեւ ՝ Սեւրի դաշնագրին եւ Ուիլսոնեան Իրաւարար Վճիռին կապակցութեամբ ։ Այսինքն ՝ այս երեք միջազգային վաւերագրերուն ամբողջական գործադրութիւնը ։ Անոնք , որոնք ցանկատեսութիւն կը նկատեն Փութինեան
Ռուսաստանի մտադրութիւնը ՝ Թուրքիայէն պահանջելու այս երեք միջազգային վաւերագրերու գործադրութիւնը գէթ մասնակիօրէն , պէտք է ուշադրութեամբ կարդան Ռուսաստանի ներկայի եւ ապագայի գործակից Գերմանիոյ « Տէ Վելթ » թերթի 11 Նոյեմբեր 2012 թուակիր համարի « 1918-2018 … Հին Հակամարտութիւններ Կը Վերադառնան Իրենց Սկիզբին » վերնագրով վերլուծողական գրութեան հետեւեալ տողերը . « Թուրքիա եւս այսօր ՝ որեւէ ժամանակէ աւելի , մտահոգուած է իր երէկի դիրքին կորուստով … աշխարհ կ ' ապրի այսօր ՝ 1918 թուի անկայանութեան իրավիճակը … եւ հին հակամարտութիւնները առաջնահերթ պիտի ըլլան ՝ 2018 թուին » ( տես ՝ « Ալ- Հայաթ » ի 22 Նոյեմբեր 2017 թուակիր համարը )։ Այս համոզումը ունի նաեւ պետական վերնախաւը , եւ այս համոզումին հետեւանքն էր Գերմանիոյ ճանաչումը Հայոց Ցեղասպանութեան ։ Սակայն , այս երեք միջազգային վաւերագրերուն գէթ մասնակի գործադրութիւնն անգամ ՝ կախեալ է Տարագիր Արեւմտահայութեան եւ Արեւելահայաստանի պետութեան միատեղ աշխատանքէն ու իրաւա-քաղաքական հետեւողական պայքարէն ՝ միջազգային հարթակի վրայ , հրաժարելով ՝ մեր ցարդ վարած աղաչական պահանջատիրութեան կրաւորական ու ձեռնպահ քաղաքականութենէն , որ կարծէք ՝ հիմնուած է մեր երեք հանրապետութիւններուն դրսեկութեան նախընթացներուն կրկնուելու հաւանականութեան պատրանքին վրայ …։ Մինչեւ երբ ՝ պիտի շարունակենք խաբուիլ մեր իսկ կողմէ յօրինուած պատրանքներէն ու ցանկատեսութիւններէն , եւ մնանք ՝ անշարժ ու ձեռնպահ , երկինքէն սպասելով ՝ մանանան …։ Ուր մնաց մեր ժողովուրդին յեղափոխական սարդարապատեան ու արցախեան ոգին ։ Կորսնցուցա ՞ ծ ենք մեր հաւատքը ՝ մեր վերստին ծառանալու ուժին հանդէպ ։ Արդէն սկսած ենք հաւատա ՞ լ Մատթէոս Առաքեալին վերագրուած սա ստրկամիտ ու հալածախտական քարոզին . « Երանի սգաւորներուն . երանի հեզերուն . երանի անոնց որ հալածուած են ՝ արդարութեան համար . երանի ողորմածներուն …», որոնք չեն պատկանիր Առաքեալի մը , այլ ՝ շահագործող ու հալածող իշխաններուն ու դասակարգերուն ։ Իմաստութեան սկիզբը ՝ Աստուծմէ վա ՞ խն է , թէ ՝ մօտիկ անցեալի Արցախի դասը www . westernarmeniatv . com