2014 թվականի հٳնվարի 1-ից սկսած` ՀՀ-ٳմ գործող բաշխողական կենսաթոշակային համակարգին զٳգահեռ ներդրվեց կٳտակային կենսաթոշակային համակարգը , որի միջոցով կٳտակվող միջոցների ներդրٳմային կառավարٳմն իրականացնٳմ են մասնավոր ընկերٳթյٳնները :
Այսպիսով` մեր երկրٳմ կٳտակային համակարգը ոչ թե փոխարինեց , այլ ٳլրացնել եկավ գործող պետական կենսաթոշակային համակարգը :
Ըստ ընդգրկվածٳթյան հատկանիշի` տարբերٳմ ենք աշխատանքային ( մասնագիտական ) և անհատական կենսաթոշակային սխեմաներ
Աշխատանքային կենսաթոշակային սխեմա . կենսաթոշակային սխեմա , որը կարող է ստեղծվել գործատٳի կամ մի քանի գործատٳների կողմից համատեղ ( արդյٳնաբերական միٳթյٳններ ), կամ էլ արհմիٳթյٳնների կողմից ՝ միասին կամ առանձին :
Աշխատանքային կենսաթոշակային սխեմայի կառավարٳմն իրականացնٳմ է կա΄մ սխեմայի « հովանավորը » ` գործատٳն , կա΄մ անկախ մարմինը ՝ կենսաթոշակային ֆոնդի կառավարիչ , այլ ֆինանսական կազմակերպٳթյٳն :
Կամավոր աշխատանքային կենսաթոշակային սխեմաներ . կենսաթոշակային սխեմա , որին գործատٳների մասնակցٳթյٳնը կամավոր է ( ներառյալ այն սխեմաները , որոնց մասնակցٳթյٳնը կատարվٳմ է ավտոմատ կերպով` որպես աշխատանքային պայմանագրի բաղկացٳցիչ մաս , կամ այն դեպքٳմ , երբ օրենքով սահմանված է , որ , եթե գործատٳն կամավոր կերպով ստեղծել է աշխատանքային կենսաթոշակային սխեմա , ապա աշխատողները պարտավոր են մասնակցել գործատٳների կողմից ստեղծված սխեմաներին ):
Կան երկրներ , որտեղ գործատٳները կամավոր հիմٳնքով ստեղծٳմ են աշխատանքային կենսաթոշակային սխեմաներ , որի հիման վրա վճարվٳմ են կենսաթոշակներ , որոնք մասնակիորեն փոխարինٳմ են սոցիալական ապահովٳթյան համակարգից ստացվող կենսաթոշակներին : Այս սխեմաները համարվٳմ են կամավոր նٳյնիսկ այն դեպքٳմ , երբ գործատٳները շարٳնակٳմ են « հովանավորել » նման սխեմաները , որպեսզի լրիվ կամ մասնակիորեն ազատվեն սոցիալական ապահովٳթյան համակարգին իրականացվող վճարներից : Այսինքն ՝ սա ներառٳմ է նաև այն դեպքերը , երբ գործատٳն կարող է առաջարկել սխեմա , կարող է չառաջարկել որևէ սխեմա , սակայն ٳառաջարկել դեպքٳմ աշխատողը պարտավոր է միանալ :
Աշխատանքային կենսաթոշակային սխեմաները կարող են լինել պարտադիր և կամավոր
Պարտադիր աշխատանքային կենսաթոշակային -ٳգործատ սխեմա . կենսաթոշակային սխեմա , որին ները պարտավորվٳմ են մասնակցել օրենքի ժովٳ : Գործատٳները պետք է ստեղծեն աշխատանքային կենսաթոշակային սխեմաներ և կատարեն վճարٳմներ իրենց աշխատողների համար , որին աշխատողները պետք է միանան : Եթե գործատٳները պարտավոր են առաջարկել աշխատանքային կենսաթոշակային սխեմաներ , բայց աշխատողների մասնակցٳթյٳնը ( կենսաթոշակային վճարٳմների կատարٳմ ) կամավոր է , ապա այս սխեմաները նٳյնպես կոչվٳմ են պարտադիր : Այսինքն` գործատٳն պարտավոր է առաջարկել , աշխատողը կարող է մասնակցել կամ հրաժարվել :
Աշխատանքային կենսաթոշակային սխեմաներ ( կորպորատիվ կենսաթոշակային սխեմաներ ) ՀՀ-ٳմ կարող են առաջարկել մասնավոր ընկերٳթյٳնները` ապահովագրական ընկերٳթյٳնները և կամավոր կենսաթոշակային ֆոնդերի կառավարիչները :
Ներկա պահին ՀՀ-ٳմ նման սխեմա առաջարկٳմ է միայն « Կապիտալ Ասեթ Մենեջմենթ » ընկերٳթյٳնը : Այս սխեմային մասնակցٳթյٳնը կամավոր է և կախված է գործատٳի ցանկٳթյٳնից :
Կամավոր կենսաթոշակային սխեմային կամավոր կենսաթոշակային վճարներ կատարելիս գործատٳին տրվٳմ են հարկային արտոնٳթյٳններ` օրենքով սահմանված կարգով :
6