աստվածների համար , և այսօր Կաստորի , Սատուրնի , Յունիոսի տաճարները պաշարված էին զոհ մատուցելու եկած քվիրիտների [ 2 ] հոծ բազմությամբ ։ Եռօրյա ընդմիջումից հետո Պորկիևյան բազիլիկան վերստին թաղվել էր գործարար եռուզեռի մեջ . Աֆրիկայից , Սիկիլիայից , Հունաստանից եկած առևտրականներն այստեղ պայմանագրեր էին կնքում տեղի ստրկավաճառների ու արդյունաբերողների հետ ։ Բրոնզե քառաձի մարտակառքով պսակված Ֆուլվիոսի բազիլիկայում , որ հրապարակի մյուս թևում էր , երկարատև ընդմիջման ընթացքում կուտակված հարցերի քննման էր անցել կուրուալային դատարանը ։
Ֆորումը երկու կողմերից եզերող տաբերնաների առջև զվարթ աղմուկով առևտուր էին անում պլեբեյներն ու մեծահարուստների ստրուկները , ռոստրաների մոտ մունետիկները կարդում էին վերջին որոշումները . թևերը փռփռացնելով ու հավաքվածներին նրբափետուրներով ցողելով ՝ ցորենավաճառների կրպակների վրա անվերջ վերուվարում էր ձյունաճերմակ աղավնիների քաղցած երամը ։
Առանց հրմշտելու շարժվելն անհնարին էր , և բազմերանգ ամբոխի գլխավերևում օրորվող պերճաշուք պատգարակները նմանվում էին անհողմ օվկիանոսի վրա տարուբերվող առագաստանավերի ։ Տաբերնաների մոտ մուրացկան մի ծերունի բռնվել էր գողության մեջ , և երկու վիգիլ նրան քարշ էին տալիս մոտակա էրգաստուլ . խառնամբոխի մեջ երեխային կորցրած սիրունատես մի կին , անձայն արտասվելով , խելագարի պես դեսուդեն էր նետվում . սյունաշարի մոտ կոտրատվելով , թռվռում էին արձակ մազերով հետերաները ՝ առատաձեռն զուգընկեր ճարելու հույսով . ոսկեփայլ տաճարների տանիքներից սառն ու անտարբեր հայացքով այս ամենին հետևում էին քրոնոսածին [ 3 ] և անմահ աստվածների մարմարակերտ արձանները ։
Դժվարությամբ ճեղքելով հրապարակի վրա ալիքվող մարդկային խլրտուն ծովը ՝ սենատորի պատգարակն Արգիլետով թեքվեց դեպի Պալատինիում ։ Ճանապարհն անցնում էր Հին քաղաքի տարածքով , և փողոցներն այստեղ խիստ նեղ էին ՝ սալահատակված գրկաչափ քարերով ։ Երկու կողմից եզերված լինելով տների բարձր ետնապատերով ՝ դրանք արևի երես չէին տեսնում և իրենց մեջ զովություն էին պահում ամռան ամենատապ օրերին անգամ ։ Ի հակադրություն կենտրոնական փողոցների ՝ այստեղ լիակատար լռություն էր տիրում ։
Պալատինիումում մուտքը հսկող տապարակիր վիգիլներից զատ ուրիշ ոչ ոք չկար ։ Ներս անցնելով դարպասից ՝ սենատորի պատգարակը խորացավ նոճիների ու արմավենիների կանոնավոր շարքերով զարդարված ընդարձակ պարտեզի մեջ և կանգ առավ ալեբաստրե սյուներով երկհարկանի , կամազարդ շենքի մոտ ։ Ընդառաջ եկած դռնապահ ստրուկը խոր գլուխ տվեց սենատորին ու , փայտյա սանդալներով մարմարածածկ հատակին չքչքացնելով , ուղեկցեց դիկտատորի մոտ ։
Սուլլան տուբիլինում չէր ։ Մումերկոսը սպասավորից տեղեկացավ , որ դիկտատորը դուրս է եկել Պերգամոնից ժամանած երկու օձակիրների [ 4 ] հետ , որոնք լուր են բերել , թե Արշակի մահվան լուրն առնելով ՝ հայոց Տիգրան թագավորը ներխուժել է Պարթևստան , ավերել Էկբատան արքայանիստ ամրոցը և սպասում է օժանդակ ջոկատների ՝ Տիզբոնի վրա հարձակվելու համար ։
« Գուցե ոչինչ էլ չկա ՞,— մտածեց Մումերկոսը ,— և նա ինձ հրավիրել է խորհրդակցությա ՞ ն ։ Բայց ինչո ՞ ւ միայն ինձ ,— նա ակամա շուրջը նայեց ,— և դա այն