գործողությունների մասին , որի ապացույց կարող է ծառայել այն փաստը , որ ինչ-որ գողության համար Ալեքսանդրապոլում ձերբակալվել էին 15 կանայք , տղամարդիկ և օրիորդներ : Նրանք պահվել էին մոտ տասնհինգ օր , նրանց նկատմամբ կիրառվել են իսկական տանջանքներ , առանց տարբերելու սեռն ու հասակը : Բռնաբարվել են կանայք , և այս բոլորի մասին Միլիցիայի պետին ոչինչ հայտնի չէր ... “:
Ղարաքիլիսայում միլիցիայի պետը ձերբակալել էր սպանության մեջ կասկածվող չորս մարդու , “ նրանց նկատմամբ կիրառել էին միջնադարյան ինկվիզիցիայի դարաշրջանը հիշեցնող տանջանքներ : Ձերբակալվածները հատուկ եղանակով կապվել են հրացանափողին և խոշտանգվել : Նրանց մարմինը դաղվել է շիկացած երկաթե ձողերով ”, որի հետևանքով նրանք խոստովանել են չգործած հանցանքը : Այդ մարդկանց տներում անցկացվել էին խուզարկություններ ՝ “ առանց ձևականությունը պահպանելու , և այդ խուզարկությունները ուղեկցվում էին դրամի և այլ շարժական գույքի ավազակային հափշտակությամբ ”: Հետո այդ անձանց միլիցիան սպանել էր ՝ եղածը բացատրելով որպես փախուստի փորձի հետևանք :
1919 թվականի մարտին Զինվորական նախարարը հետևյալն է գրել Ներքին գործերի նախարարին . “ Պետք է անմիջապես հեռացնել Նոր Բայազետի ողջ վարչակազմին , որի համատարած հանցավորությունը երևում է Արտակարգ Հանձնաժողովի կողմից կատարված քննությունից ”:
ԺՈՂՈՎՈՒՐԴ
“ Մեր քաջարի զորքերը ներկայումս ամենածանր պայմաններում կռիվներ են մղում ՝ ապահովելով Հայաստանի սահմանները հյուսից և հարավից : Մինչ գիտակից քաղաքացիները ծառայում են զորքերի մեջ , մյուսները ամոթաբար թաքնվում են թիկունքում ՝ գերադասելով տաք անկյուն ու անկողինը ռազմական կյանքի չարչարանքից ու զրկանքներից : Ամոթ ու նախատինք այն մարդկանց , որոնք արժանի չեն գիտակից քաղաքացու անվանը : Մեր զորքերը նոսրանում են հիվանդությունից ու կռվի կորստից : Ամեն կողմից շարքերը խտացնելու պահանջներ են ստանում : Այնինչ իմ հայտարարած ներկայանալու օրը անցավ , իսկ ծառայությունից խուսափող դասալիքները ազատ զբոսնում են փողոցներում ՝ չուզենալով զորքի շարքերը մտնել , բարձր գնահատելով իրենց թանկ կյանքն ու առողջությունը : Ամաչեցեք փոքրոգությունից , շտապեցեք կենտրոններ ՝ ի կատարումն հայտարարված զորակոչի , Հայաստանի բնակչությանն ուղղված Հանրապետական զինվորական նախարարի կոչից : Ալեքսանդրապոլի գավառում երկու ամսվա ընթացքում ձերբակալվել էր 1358 դասալիք , Բայազետում ՝ 392 , Էջմիածնում ՝ 567 :
Չօգնեց անգամ “ Զորքերի դասալքության դեմ կռվելու մասին ” օրենքով խիստ պատիժների սահմանումը : Բայց դասալքությունը դեռ չարիքի փոքրագույնն էր : Զգալի թվով զինապարտներ կոմիսարիատներ էին ներկայանում առանց փաստաթղթերի , պատճառաբանելով , թե այդպիսիք չունեն , հաշվառվում էին հորինովի անուններով , ընդունվում բանակի շարքերը և պարենավորվելով ու հագուստ ստանալով ՝ անպատիժ կերպով դասալքում ՝ ողջ պետական գույքի հետ միասին : “ Գործուղման ժամանակ շրջագայելով Ղարաքիլիսա , Քոլագերան ու Ջալալ-Օղլի շրջանի գյուղերով , ես նկատեցի մեծ քանակությամբ դասալիքզինվորներ , որոնք շրջում էին գյուղում : Դասալիք ՝ առողջ ջահել տղային կարելի է տեսնել և գյուղի խանութում ՝ մանր առևտրով զբաղվելիս : Ինձ մոտենում էին տեղի միլիցիայի հետ միասին և խոսում ինձ հետ , բոլորովին չամաչելով ու չվախենալով , որ իրենք հանցագործներ են , և իրենց կարող են ձեռբակալել : Ողջ գյուղը հագած է զինվորական հագուստ , հաճախ նույնիսկ ուսադիրներ : Ըստ երևույթին , տեղական վարչակազմը բոլորովին չի պայքարում այդ չարիքի դեմ և մտադիր չէ ձերբակալել
11