"Эхэ нютаг Хоорхэмни" Эхэ нютаг Хоорхэмни | Page 73

Һанаан, нюдэндэм харагдаһан шэнгеэр үлэнхэй: үдэшын ааяма сагаан жабарай
бууха үеэр Хэжэнгын голһоо нааша үнеэд һубаряагаар субажа байра тээшээ
ерэхэдэнь, эжымни, хөөрхы, хара хүрин шарайтай даараһандаа болошонхой,
хазаар морёороо һубариһан үнеэдээ хасардан ерэжэ, яаралтай мориёо хорёоһоо
дүнгэжэрхёод, гэртээ гүйдэлөөрөө орожо, нэгэ аяга сай гудамхижархёод, үнөөхил
бэлшээриһээ ерэһэн үнеэдээ һаажа орохол даа. Бинь ахиршагшье һаа, далай
үүдэндэ зогсожо, буруунуудынь гаргажа үгэхэб. Мүнөөш һанахадаа гайхагшаб:
үбэлэй сагта хюһаран үнеэдые буруунуудаарнь эбилгэжэ юундэ һаадаг байгаа
юм.
Намарай сагта эхэһээнь таһалжа, шэргээжэ, үнеэдээ амаруулхаяа яадаг байгаа
гээшэб. Үдэшын һаамай һүүлдэ малнуудаа дулаан байрадань хаажа, гэртээ
орожо ерэхэдэмнай, үглөөгүүр хада гуламта дээрэ табиһан орооһотой шүлэмнай
эдешэжэ болонхой. Тэрэнээ уужа, одоол ан бун болохобди. Бинь бүрүүл дэнгэй
гэрэл доро гэрэйнгээ даабари дүүргэһэн болохоб. Эжымни утаһа ээрэхэ, шүрбэһэ
томохо, хүдэһэн һамган дэгэлдээ ходол халааһа табидагынь мартадаггүйб. Зарим
үедэ эжынэрнай хэн нэгэнэйдээ сугларжа, һониноо хөөрэлдэхэ, дайн дажар тухай,
хэнэйдэ извещени гэдэг «хүхэ саарһан» ерээ гэлсэнэ гэхэд даа…
Дайнай үе соо эрэшүүл гэжэ үгыл шахуу. Шэлэдэг моридтоёо хүбүүднай бултал
сэрэгтэ мордоо хамнай даа.
Шэбэрэй малда гансал Жэгжэдэй Содном гэжэ үбгэжөөл байгша һэн. Ходол
агнуури хэдэг һэн гээд һанагшаб: тэбшэтэй ангай мяхан үхэг дороһоо харагдагша
һэн. Ганса басаган Сыбамаань олон үринэрые түрэжэ, эсэгынь нэрээр олон
айлнууд нютагтаа түбхинэнхэй һуудаг юм.
Эхэнэр зоной энэ түлэг дайнай үедэ хэхэ ажал тон ехэ: бүхы эрэшүүлэй ажал
ээм дээрээ даажал гараал даа. Хюрөө хурсадаха, һүхэ хажуур эшэлхэ, сохихо
гэхэһээ эхилээд – бултал эжынэрһээмнай зайлашагүй ажал болоо һэн. Ойдо
гаража, модо унагааха, тэргэдэ гү, али шаргада ашаха, хюрөөдэхэ г.м. бар хүсэнэй
гар ажал байгаал даа. Эжымни хэлэгшэ һэн: «Үмхи түгсүүл һүхын үнсэгөөр
сохижорхиходо, улаа бутараад унашана. Ой сэбэрлэнэ гээшэ гүб даа». Таряа
хуряалгын үедэ һаалишад бүгэдөөрөө таряанай боолто боохо, үдэшэндөө үнеэдээ
һааһанай һүүлдэ, һүни шахуу болотор молотилкоор таряагаа сохихо, хиидхэхэ,
сэбэрлэхэ. Хэдышье сагтаа хөөрхы эжынэрнай амардаг юм һааб даа. Һүни
гэр тээшээ һаалишад жэрылдээд хүтэрэлдөөд, ябууд һажагша һэмди гэлсэхэ.
Үнэншэхөөр бэшэ юумэ гээшэ ааб даа. Иигэжэл арһа мяхаяа гамнангүй амин
голоороо сасуулжа Агууехэ Илалта шэрээлсэһэн намтартай эжынэрнай бултал
мүнхэрэнхэй. Үринэрынь, бидэнэр наһатайшуул, аша зээнэрынь һанан дурсан
ябадагбди.
2003
71