Тоонто талаяа дэрлэшоод, Торгоор орёолгоһондол хэбтэнэлби. Ургы, ногоониинь сэсэглэшоод, Урдаһандал аятайханаар бүжэглэнэ лэ.
Хэзээшье, хаанашье, хэдышье сагта ябабал, Эхэ һайхан тоонто нютагаа, нютагаархидаа мартадаггүй гээшэбди. Саг жэлэй ошохо бүри хүндэ эхэ нютаг үнэтэйл болодог байна даа. Нютагаархидайнгаа туйлаһан амжалтаар, нэрэ солоорнь омогорхон баясадагбди. Хүшэр байдалай тохёолдобол, баһал сэдьхэлээ хубаарилхаш. Нютагай татаса гээшэ жэгтэй һонин байдаг юм байна. Тиимэһээ хүн эхэ нютагаа үнэтэйдэ сэгнэдэг бэзэ.
Хэды олон шүлэгүүдээ инаг дуран тухай бэшэнэб:
Би- шинии газаршанби, Би- шинии галшанби, Би- шинии сэдьхэлби, Би- шинии һэшхэлби.
Хүн бүхэн эдир залуудаа инаг дуранай охиндо абтадаг. Тэрэнээ зарим ушарта сэгнэжэ шададаггүй байдагнай гэмшэлтэй. Тэрээнһээ боложо, наһанайнгаа гал гуламтаяаш алдаха ушар болодог гээшэ. Нүхэд тухайгаа дурдаһан шүлэгүүдынь олон. Буряадай бэлигтэй мэдэлшэ, ехэ удаган Надежда Ананьевна Степановагай 50 наһанай ойдо зорюулһан:
Буряад түрэл арадайнгаа Бүхы наһандаа шүтэжэ ябаһан, Бөө шажаниие дээрэ үргэжэ, Бүмбэрсэг дэлхэйдэ дэлгэрүүлһэнтнай дэмбэрэлтэй …
Үнэхөөрөө буряад угсаата зон эрдэм бэлигэй заяатай байбашье, олон оронуудаар буряад удаганай эди шэдиие, бүхы юртэмсэдэ бэлиг талаан, эмшэ мэдэлшэеэ харуулжа ябахадань, түрэл арадаймнай нэрэ солодо ашатайл даа.
Жэлэй дүрбэн сагые өөрынгөө өөрсэхэн маягтайгаар зураглан харуулна. Һонор уншагшын бодолдо һайхан мэдэрэл түрэнэ.
ХАБАР
Хабарай һүүл һарын бардам үеэр Хаанашье мойһон сэсэглэдэг нютагтамни. Тэрээнһээн боложо, сохом гал дүлэхэнөөр Тэнсэлгүй соробхилһон байгаа хаш дурамни!
199