болодог. Гэр байрагүй, ядуу ажаһуунабди гэһэн гомдол саг үргэлжэ үзэгдэдэг.
Гэхэтэй хамта эдээхэн мэндэ үлэһэн сэрэгшэ баатарнууднай тон үсөөхэн болонхой гэжэ бултанда мэдээжэ. Саг хүлеэдэггүй- үлэһэн агуу сэрэгшэдэйнгээ ажаһуудалда засаг баригшадай анхарха саг тулаал! Ажабайдал- тэмсэл ха юм даа.
« Россида уулган- хүхилгэн гү, али...?» гэһэн гаршаг доро Дээдэ Хүрбынхид дайнай урда тээхи жэлнүүдтэ архи ууха гээшые юрэ мэдэдэггүй- эртэ үглөөнһөө үдэшэ орой болотор ажалаа хээд лэ ябадаг байгаа. Хүрбэдэ леспромхозуудай тогтоходо, хаа хаанаһаа элдэб зон сугларжа, архи тамхин дэлгэржэ эхилээ һэн. Хүрбынхиднайш хаража байхаяа болёо һааб даа.
Мүнөө сагай байдал харахада, архи уулган һүжэрөө. Илангаяа залуу зон ехээр нэрбэгдэнэ. Пивэ уулган, тэрэнэй зарлал- реклама телевизор, радио, һонинуудта саг үргэлжэ тунхаглагдадаг болоһониинь гэмшэлтэй.
Шэмээшэгүүд тухай һонирхолтой зүйл үгтэнхэй. Үнэхөөрөө эдэ улад аяар холын Польшоһоо XVII зуун жэлэй үедэ Оросой зүүн хизаар гэр бүлэнүүдээрээ сүлэгдэжэ ерэбэшье, ажалша, ёһо заншалаа алдангүй сахижа, үри хүүгэдтээ дамжуулжа, абажа ябадаг. Буряад арадтай эбтэй ажаһуудаг дэлгэр тэнюун сэдьхэлтэй, ехэ һонин зон гээшэл даа. Тэдэнэй « Судьбинушка » гэһэн урлалай хамталаг аяар холын Америкэ хүрэтэр ошожо, хүн зониие уран бэлигээрээ гайхуулһан байна. Эсэгэ ороноо хамгаалгын дайнда оронойнгоо олон яһатан арадтаяа хамта орон нютагаа хамгаалалсаа хамнай даа.
« Угай модон » гэһэн бүлэг соо өөрынгөө уг гарбал тухай ехэ һонирхолтойгоор бэшэнэ. Владимир Батомункуевичай эсэгэ Базаржапов Батомунко Хэжэнгын аймагай Доодо Худанай Нарһата гэжэ нютагта 1905 ондо ехэ бүлэдэ түрэһэн байна. Үргэгдэһэн энэ бүлэдөө хоёр дүүнэрые Гутаб, Дашидоржэ гэгшэдые дахуулһан юм.
Ном соонь һонин удхатай уянгата олон шүлэгүүд оронхой, һонор уншагшад һонирхон уншаха. Мүн олон багахан үгүүлбэринүүдые сэдьхэлээ хүдэлгэн, уяран уншамаар, шог зугаатай зохёолнууд олон.
Түгэсхэлдэнь, олон уншагшадай зүгһөө Владимир Базаржаповичта үреэл хэлэе:
Бурханһаа үршөөлтэй хуби заяандаа Он жэлэй ошохо бүри Омог дорюун зандаа Бэлиг эрдэмээ бадаруулжа, Залуу доодо үетэндөө Эрдэмэй хэшээл олгожо, Һара жэлэй ошохо бүри Һайхан сарюун зандаа, Түмэн зоной түрүү гэгдэжэ, Юугээршье сэгнэшэгүй Юрын жаргал эдлэжэ ябахатнай болтогой!
2001
190