"Эхэ нютаг Хоорхэмни" Эхэ нютаг Хоорхэмни | Page 173

Нямняа: бөөрын, доторой, туберкулёз, зоб, диабет, нюдэнэй, эльгэнэй, халуу даралга г. м. олон янзын үбшэндэ туһатай.
Халаахай( крапива) бөөрын, уушханай, зүрхэнэй, гэдэһэнэй, эхэнэрэй үбшэндэ туһатай.
Долоогоно( боярышник): зүрхэнэй, толгойн шуһанай ябасын, нервын үбшэндэ, шуһанай дараса г. м. олон янзын үбшэндэ туһатай.
Таба һалаа( подорожник): ханяадан, бөөрын, нюдэнэй үбшэн, хотын шархатай үбшэндэ, сахарна диабет, гэдэһэнэй дүүрэһэнэй г. м. олон янзын үбшэндэ туһатай ха юм.
Мүнхэ сэсэн байгаалиингаа баялигуудые бултыень тооложо барашагүй. Дээрэ дурсагдаһан эмтэ ургамалнуудаа саг соонь түүжэ, хатаажа, хадагалжа абажа шадаа һаамнай, ехэл туһатай байха һэн.
Иимэ зүбшэл дурадханаб: эмэй үбһэ түүхэдээ, һарын шэнэ үеэр һайханаар хубсалһан 4-5 наһанай үхибүүдтэ түүлгээ һаа, бүришье һайн ха.(« Джуд-ши » ном соо дурадхана).
Ошожол байна жэлнүүд, наһан ябана – Оршолон түбиимнай мүхэдгүй ёһонь гүб даа …
- гээд, Н. Г. Дамдиновай дундаршагүй гүн удхатай, хүнэй сэдьхэл хүмэрюулһэн үгэнүүдээр найруулгаяа дүүргэхэ зуураа, ухаансар зоной бодолдо үрэтэйш байжа болохо гээд найдаха дуран хүрэнэ.
1999
АМИТАНИИЕ ХООЛЛУУЛХАДА- БУЯН
Дэлхэйн шэмэг жэбайдалдан шубуухайнууд яаха гээшэб, яһанай хуудааһаар дайрадаг янгинама жабарай буухада?
Үбэлэй хүйтэнһөө хүлдэжэ, туража үхэдэг 10 борбилоогой 7-8-иинь.(« Наука и жизнь » сэтгүүлһээ).
Һурагшадтаа саг үргэлжэ хэлэдэгби: жэгүүртэндэ туһалагты, абарагты, амииень абаралсагты- ехэтэ буян. Шубуудта туһалхада, хүнэй нюдэнэй хараса һайн болодог гэжэ Бурханай абарал бии хаш. Яһала олохон һурагшадни хилээмэнэй үлэгдэлөөр тэдэниие хооллуулдаг байна.
Нэгэ нютагта дацанай жаганда дохёо үгэхэдэ, тэндэхи нохойнууд нэгэл сагта сугларжа, халуун эдеэ эдидэг. Тиигэжэ үлэн амитадай хоол залганал даа. Нюдэтэ буян гээшэ ааб даа. Энэ юртэмсэдэ хөөрхэд өөрын хүнэһэ хоолгүй түрэһэн гэжэ мэдэнэбди. Хүнэйл гараар үлэ залгаха табисууртай.
Хүйтэнэй сагай болоходо, хүшэр байдалда хүнүүдшье ородог болонхой гэжэ мэдэнэбди.
2003
171