болоо һаань, одоол аймшагтай. Хонид саһа бордоһон соогуур таран гүйлдэхэ, нэгэ тээ хүлдэжэ, зууража, хүхэ шонын хүнэһэн болоходоо ядахагүй. Хонидой хурьгалжа эхилхэдэ, хонишон унтажа хонодоггүй шахуу. Һүниндөө хэды дахин бодожо, нарай хурьга абаха, зарим хурьганда һү угжаха, ами үгэхэ. Манай буряад бүхы хүдэлмэриие дуугайхан хэжэ ябадаг. Тиихэдээ нэгэшье гомдожо гү, али зэмэлжэ дуугархыень дуулахагүйт …»
Хонишон Бүмөөдэй шэнги бүхы эдир залуу наһаяа, хүсэ шадалаа юрын ажалда зорюулһан хэды олон габшагай залуу эхэнэрнүуд Буряад нютагуудтамнай бииб, байгаашьеб. Тэдэнэй баатарлиг ажал олонхи ушарта хэндэшье тоологдодоггүй үнгэршэдэгынь тон харамтай.
Роман доторой хамтын байдалай түрүүлэгшэ Ширабон гансахан хониной хайшалалгын үедэ Бүмөөдэйе һанаандаа оруулдаг хамнай даа. Тэрэнэй ажабайдал түрүүлэгшэдэ ямаршье хамаатай бэшэ.
Бүмөөдэй үндэр һүеытэй туфли үмдөөд, үдэшэндөө залуушуулаар хамта клубта ошожо зугаа наада хараха, хүхихэшье дуратай байгаа аалам?
Бүмөөдэйе гансал фермын харуулшан Мухар Сагаан ойлгодог, дэмжэдэг. Үдэшэ орой ажалһаа эсэнхэй гэртээ ерэхэдэнь, галыень түлеэд, сайень шанаад байхадань, ехэл һайн байдаг даа.
Бүмөөдэйн дүрые дэлбэлэн, һурагшадтаяа ехэл удаан хөөрэлдэхэ дуратай байгша һэмди. Юундэб гэхэдэ, тэрэнэй арьбадхаһан зөөри манай үдэр бүриимнай хоол, хубсаһан болоно гээшэ ааб даа. Манай садхалан дүүрэн шарай, сэнтэй гоё хубсаһамнай хэды хүшэр ажалаар манда хүрэжэ ерэнэб гэжэ һүбэлгэн ухаатай һурагшадни гансатал ойлгогшо бэлэй. Өөрынгөө нютагуудай түрүү хонишод тухай, гэртэхин тухайгаа, тэдэнэртээ туһалжа, өөрынгөө хубита оруулдаг тухайгаа хөөрэгшэ һэм. Бинь багша хадаа баһал жэшээ баримта болгон, өерынгөө Эдэрмэг нютагта наһаараа хонишоноор ажаллаһан Доржиева Бальжима Шагдаровна тухай, тэрэнэй шэн габьяа тухай һурагшадтаяа хөөрэлдэхэш.
Ажалай габьяагаар гурбан ордентой болобошье, нэгэтэшье амаралтада гаража, зунай сагта хүдөөгэй аршаандашье ошожо амарһыень дуулаагүйб даа. Хэлэхэдэш: « Үншэн хурьгадни намгүйгөөр туража үхэшэхэл, хайратай. Хэн танижа, эдэ барһадыемни угжахаб. Хонин бүхэн тад ондоо байдаг юм. Бэе бэедээ адли бэшэ ».
Иимэ зоной шэн габьяань юундэшьеб анхарагдангүй, ажаһуудалай шэрүүн долгиндо нэшэгдэн үнгэршэдэг гээшэ. Ядахын сагта дүрэ зурагыень нютагайнгаа музейдэ табижа, залуу үетэндэ намтарыень тобшохоноор һануулбал, хэды һайн бэлэй даа. Нютагаархидтань, дүтынь зондо омогорхол байгаал даа.
114