ТҮРЭЛХИ ХЭЛЭМНАЙ- САХИХА ГЭРЭЛНАЙ
Саг хүлеэдэггүй. Тэнсүүригүй хүлгөөтэй үедэ сагай ошоһон бүришье мэдэгдэдэггүй- ажамидаралай тэмсэлэй үе хурсадана. Тиимэшье һаань, энэ юртэмсэдэ түрэжэ, оршолонгой « далайда тамархал » табисууртай хадаа хүн шанараа алдахагүйе оролдохомнай тон шухала гээшэ бэзэ.
Арад бүхэн өөрын шажан мүргэлтэй, өөрын түрэл хэлэтэй, ёһо заншалтай. Тэрэнээ һүнөөхэгүй, хүгжөөхэ гэжэ оролдодог гээшэ бэзэбди. Энэ талаар бэлигтэй буряад арад хэр зэргэ ябана гээшэбибди гэжэ уншагшадтаяа өөрынгөө бодолоор хубаалдаха хүсэлэн бии.
« Буряад үнэн » һонинмнай олон уншагшадаа сэдьхэл бодолоорнай холбожо, элдэб мэдэрэлээр манаа далижуулдаг гээшэл даа. Би, үнинэй багша, уншагша хадаа түрэл хэлэнэйнгээ хуби заяанда сэдьхэлээ табидаг гээшэб.
Һүүлэй үедэ буряад хэлэмнай гүрэнэй 2-дохи хэлэн болоо. Буряад хэлэн дээрэ « Бэлиг » гэһэн хэблэлээр һургуулида хэрэглэмээр номууд гарадаг. Энэ ехэ һайн. Хотымнай һургуулинуудта буряад хэлэ шудалан үзэлгэдэ тон ехэ анхарал табигдадаг болоһониинь ехэ һайшаалтай. Энэ ушараар өөрынгөө хүдэлдэг Улаан Үдын Октябриин аймагай 19-дэхи һургуулиин ажал дээрэ тобшохоноор тогтохо бодол бии. Энэ һуралсалай жэлдэ манай һургуулида 1-дэхи ангиһаа 5-дахи анги хүрэтэр һурагшаднай булта буряад хэлэеэ шудалан үзэнэ: нэгэдэхи хэшээлһээ 6-дахи хэшээл болотор сагай хубаарида буряад хэлэн оронхой. Хэрбээ урдань долоон хоногтоо һунган һуралсаха хэшээлнүүд 2 саг байһан һаа, мүнөө 3 саг болонхой. Энэнь тон һайн- һурагшад дуратайгаар хэлэеэ шудалдаг болонхой, гэбэшье, багшын ажалда бэрхэшээлнүүд баһал олон: харуулалгын һургаалай һуралсалай хэрэгсэл дуталдана.
Һуралсалай номуудай шанар, удха һайжаруулхаар болонхой. Ажабайдалай эгээл һайн һайхан тээшэ эдирхэн һурагшадтаяа үдэр бүри үсэд нэтэрүүгээр дабшажал ябадаг гайхамшаг дэмбэрэлтэй ажалтайбди багшанар.
Һурагшадые буряад хэлэндэ һургаха зуураа ангиһаа гадуур ажал үнгэргэхые оролдонобди. Энэ талаар манай һургуулида нэн түрүүн захирал Владимир Иванович Хамнуевай хүтэлбэри доро хэшээлнүүд болон ангиһаа гадуур ажал ябуулагдадаг.
Жэшээнь, ород хэлэнэй багшанар Вера Базаровна Буянтуева, Сэсэг Цыреновна Рабданова гэгшэд ахалагша ангинуудта ИКЛБ( История культуры и литературы Бурятии) гэһэн хэшээлнүүдтэ һурагшадаа « Гэсэрэй » һалааһаа эхилээд, Х. Намсараевай, Ц. Доной, Н. Дамдиновай, мүн бусад уран зохёолшодой зохёолнуудтай танилсуулдаг юм. Тиимэһээ һурагшадай мэдэсэ хэды ехэ болоноб?! « Гэсэрэй » 1000 жэлэй ойн баярта эрхимүүдэй тоодо манай һургуули оролсоһон гээшэ.
Манай һургуулиин хүтэлбэрилэгшэд, илангаяа захиралнай Сагаалганай һайндэртэ, буряад ёһо заншалнуудта анхаралаа хандуулдаг. Тиимэ тулаань багшанар ехэл охи залитайгаар хэмжээ ябуулгануудаа үнгэргэнэбди. Һайндэрэймнай шэмэг боложо, хотымнай бэлигтэй дуушад, мэргэжэлтэ зүжэгшэд
103