Һаяшаг Хэжэнгэ нютагаа ошожо ябахадаа, Буряадай габьяата эмшэ С. Д. Бимбаев хөөрэбэ: « Холын харгыда » гэһэн дуу шагнахадаа, эжэлүүдгүй уяржа, нюдэнһөөм нёлбоһон гарадаг. Бэшэ ямаршье дуунда сэдьхэлээ иигэжэ доһолдоггүйлби...»
Иимэл хүсэтэйл даа буряад хэлэмнай. Буряад хэлэеэ мэдэхэгүйшүүл дүлиитэй тон адли, голхормоор.
Солото буряад хүнүүдэй тэбхэр наһанайнь ойн баярай уулзалганууд үнгэргэгдэдэг.
Энэ талаар « Буряад үнэнэй » үүргэ ехэ, редакциин дэргэдэ номой хэблэл эмхидхэгдэжэ, хинан тохёолдогшоынь Лопсон Дунзынович Тапхаев эсэшэ сусашагүйгөөр ажаллажа, хэды һайхан номууд хэблэгдэдэг болобо гээшэб.
Һаяын сагуудта бэлигтэй шүлэгшэд Д. Дамбаевай, Г. Дашабыловай түрэһөөр 60 жэлэй ойгоор дашарамдуулаан, зохёолнуудайнь һайхан номуудые хэблэн гаргажа, сэдьхэл баясуулжа, хэһэн хэрэгүүдыень мүнхэрүүлээ.
Хүндэтэ багшанар, оюун бэлигээ дэлгэн, ерэхэ һуралсалайнгаа жэлдэ хараалһан һайхан бодолнуудаараа уншагшадтаяа хубаалдан, « Багшынгаа булаанда » һонирхолтой зүйлнуудаа толилжо, баян дүй дүршэлөөрөө залуу багшанартаяа хубаалдажа байгыт.
1998
ТҮРЭЛ ҺУРГУУЛИИМНАЙ ТҮҮХЫН ХУУДАҺАНҺАА
СССР-эй тогтоһоор 60 жэлэй ойе эрхимээр угтахын түлөө манай Дээдэ Хэжэнгын дунда һургуулиин һурагшад, багшанар ба хүдэлмэрилэгшэд тус тустаа һуралсалай ба ажалай амжалтануудые туйлахаар үндэр уялгануудые абаха зуураа, һургуулиингаа үнгэрһэн жэлнүудэй түүхые, нютаг ороноо шэнжэлгын бүлгэмүүд болон ангиин сагта гүнзэгыгөөр шудалан үзэдэг.
Манай һургуули анхан 1917 ондо Эдэрмэгтэ, Нарин Шэбэр гэжэ газарта, сентябрь һара соо эмхидхэгдэһэн түүхэтэй. Алдарта Октябриин 60 жэлэй ойтой һургуулимнай сасуутан байһаниинь бидэндэ омогорхолтой. Тэрэнэй гэршэ 1977 оной намар һургуулимнай 60 жэлэйнгээ ойе тэмдэглэжэ, олон тоото хүндэтэй айлшад— анхан багшалһан зон, һурагшад уригдажа ерэһэн байнад.
Буряад шэнэ зохёолой үндэһэ һуури табигшадай нэгэн X. Н. Намсараев 1917 оной намар Пориин Базар гэжэ баян хүнэй ехэ сагаан байшан гэр соо һургуули нээһэн байна гээшэ. Гэрэйнь эзэн ухаатай хүн байһан тула өөрөө бишыхан гэртээ орожо, ехэ гэрээ сүлөөлжэ үгэһэн гэжэ тэрэ үеын байдал мэдэхэ Ломаев Будажап үбгэн хөөрөө агша һэн( мүнөө наһа баранхай). Тэрэ гэрэйнь эзэнэй фотозураг һургуулидамнай хадагаламжада байдаг юм.
X. Н. Намсараев тэрэ һургуулидаа 1919 он болотор багшалһан гэхэ. Һүүлээрнь ондоо ажалда хабаадаһан ушарһаань( Хальбан Хушуунай ревкомдо һургуули хаагдаһан байгаа).
101