64
Î. I. Æóðáà
âñå âåòâè ãðàæäàíñêàãî áëà ãî äåí ñò âèÿ ðàçâèâàþòñÿ ñ áûñòðîòîþ åäâà âåðîÿòíîþ » [ 22, c. 38, 39 ].
Óæå ó ïåðøîìó ëіòåðàòóðíîìó àëüìàíàñі, ùî âèéøîâ â Îäåñі 1831 ð., âèïóñê ÿêîãî ñàì ïî ñîáі ñòàâ çíàêîâîþ ïîäієþ іíòåëåêòóàëüíîãî æèòòÿ ìіñòà і ðåãіîíó â öіëîìó, îäèí ç éîãî âèäàâöіâ Ï. Ìîðîçîâ, íå áåç ïіäñòàâ ïåðåïîâíåíèé ïî ÷ óò òÿì ìіñöåâîãî ïàòðіîòèçìó, çàõîïëåíî çàñâіä ÷ óâàâ « ìîäåðíó » îðієíòàöіþ ìіñü êî ãî äóõîâíî-êóëüòóðíîãî ñåðåäîâèùà, éîãî ïðè ÷ åòíіñòü äî єâðîïåéñüêèõ ñòàí äàð òіâ: « Ïðèÿòíî ëè æèòü â Îäåññå? – ñïîðÿò ëþáèòåëè óäîâîëüñòâèé, æå ëàþ ùèå ïîçíàêîìèòüñÿ ñ ãëàâíûì ãîðîäîì Íîâîé Ðîññèè. Áåç âñÿêîãî ñî ìíå íèÿ: çäåñü ïðåäñòàâëÿåòñÿ âñå, ÷ òî ìîæåò çàíèìàòü äåÿòåëüíîãî, îá ðà çî âàí íîãî ÷ åëîâåêà. Õîòèòå ëè ñ ïîëüçîþ óïîòðåáèòü âðåìÿ è êàïèòàëû â Îäåñ ñå – ïðåä âàìè îòêðûòî îáøèðíîå ïîïðèùå äëÿ ðàçíîãî ðîäà ïðåäïðèÿòèé. Ëþ áèòå ëè ÷ òåíèå – âàøó ñòðàñòü ê êíèãàì è æóðíàëàì âïîëíå óäîâëåòâîðÿò îäåñ ñêàÿ áèáëèîòåêà è çäåøíèå êíèãîïðîäàâöû. Ïðèõîäÿò ëè ÷ àñû äîñóãà – âàñ ïðèçûâàþò ïðèÿòíûå áàëû çèìîþ, ãóëÿíüÿ ïî ìîðþ ëåòîì è, íàêîíåö, èòà ëüÿíñêàÿ îïåðà, ãäå ëüþòñÿ çâóêè Ðîññèíèåâîé ìóçûêè. Æåëàåòå ëè çíàòü, ÷ òî äåëàåòñÿ â íàøåì îòå ÷ åñòâå è â èíûõ ãîñóäàðñòâàõ – âàøå ëþáîïûòñòâî âñòðå òèò îáèëüíóþ ïèùó: ïèñüìà èç Ïåòåðáóðãà, Âåíû è Êîíñòàíòèíîïîëÿ ïðèõîäÿò â Îäåññó ñ áîëüøîþ ñêîðîñòèþ: èç ïåðâîãî â íåäåëþ, èç âòîðîãî â 10 äíåé, èç ïîñëåäíåãî â 48 ÷ àñîâ » [ 22, c. 72, 73 ].
Îñîáëèâó ðîëü ó ôîðìóâàííі äóõîâíî-êóëüòóðíîãî ñåðåäîâèùà Îäåñè âіäіãðà âàëà ïðåñà. Ùå 1809 ð. äëÿ êîìåðöіéíèõ ïîòðåá ïî ÷ àâ âèïóñêàòèñÿ ùîòèæíå âèé іíôîðìàöіéíèé áþëåòåíü ïіä íàçâîþ « Ïðåéñêóðàíò ïðèõîäÿùèì â Îäåñ ñó èíîñòðàííûì òîâàðàì è èñõîäÿùèì ðîññèéñêèì òîâàðàì », ÿêèé, ñòðîãî êà æó ÷ è, â çâè ÷ àéíîìó ðîçóìіííі âàæêî íàçâàòè ãàçåòîþ, õî ÷ à іñíóє äóìêà ïðî ïî ÷ àòîê îäåñüêîї ïåðіîäèêè ñàìå ç öüîãî âèäàííÿ [ 18, c. 1, 56 ]. Ïåðøèì ñïðàâæ íіì äðóêîâàíèì ïåðіîäè ÷ íèì îðãàíîì Íîâîðîñії ñòàëà ñòâîðåíà 1820 ð. ãàçåòà ôðàí öóçüêîþ ìîâîþ « Messager de la Russie meridionale, ou feuille commerciale pub liee avec l’ autorisation du governement »(« Âіñíèê Ïіâäåííîї Ðîñії, àáî êî ìåð öіéíèé ëèñòîê, ùî âèäàєòüñÿ ç äîçâîëó íà ÷ àëüñòâà », âèõîäèëà äî 1823 ð.). Îðієí òîâàíà íà іíîçåìíèõ òîðãîâöіâ, ãàçåòà çîñåðåäæóâàëàñÿ, íàñàìïåðåä, íà íîâèíàõ ñóäíîïëàâñòâà, êîìåðöії, öіí, âіäîìîñòÿõ ïðî ðóõ êîðàáëіâ, àëå ïîâіäîìëÿëà і ïðî ìіñöåâі íîâèíè, òåàòðàëüíå æèòòÿ.
Ó 1821 ð. íà ïðîõàííÿ äåÿêèõ âіò ÷ èçíÿíèõ êóïöіâ ðåäàêöіÿ « Massager » çðîáèëà ñïðîáó âèïóñòèòè ãàçåòó ðîñіéñüêîþ ìîâîþ. Âèäàííÿ òðèâàëî ëèøå òðè ìіñÿöі і, çіáðàâøè âñüîãî ñіìîõ ïåðåäïëàòíèêіâ òà ïðèíіñøè âèäàâöÿì çáèò êіâ íà 800 ðóáëіâ, ïðèïèíèëîñÿ. Àëå â íàñòóïíîìó, 1822 ðîöі, íåâäàëèé åêñïå ðèìåíò ç òèì ñàìèì óñïіõîì áóâ ïîâòîðåíèé. Ïîÿñíåííÿ ðåäêîëåãії ïðî ïðè ÷ è íè