БҚМУ жаршысы - Вестник ЗКГУ БҚМУ жаршысы - Вестник ЗКГУ | Page 247

БҚМУ Хабаршы №2-2019ж.
хақындағы афоризмдерінің өзі бір төбе. Мысалдар төмендегіше: Ұрпақтың
ұрпаққа қалдырар ең асыл мұрасы - өзі бастан кешкендерден түйген азды-
көпті рухани тәжірибесі. Одан қол үзген қауым - келешегінен қол үзген
қауым; Біздің халқымыздың рухани өмірінде саяси проблемалардан гөрі
адамгершілік проблемалары үстемірек орын алатын сияқты; Мен әдебиетте
іскер адамды да, қарапайым адамды да емес, рухани күшті адамды көрсетуді
жақтаймын; Арлы адам - ең күшті адам. Өйткені, ол өткінші бақыттың,
өткінші қайғының ырқына мойынсынбайды.Сондықтан оның тағдыры қиын
болуы, ауыр болуы мүмкін, өкінішті болуы мүмкін емес; Қазіргі гуманистік
әдебиет адамдарды рухани енжарлықтан, жалқаулықтан, көрсеқызарлықтан,
ләззатқұмарлықтан, баққұмарлықтан, даңққұмарлықтан сақтай білуге тиісті;
Мен өз басым әдебиеттің негізгі міндеті - әшкерелеу де, дәріптеу де, ақыл
айту да, алдарқату да емес, адамдарды, адамдық тіршілікті әуелі өзің жете
түсініп, сосын оқушыңды жете түсіндіріп, оның өзін-өзі рухани шыңдай
білуіне түрткі болу деп ұғамын; Небір шын құрмет, шынайы ықылас, нағыз
махаббатқа лайық абзал жандар өзін-өзі көтермелеп, өзін-өзі қолдан-қолға
өткізіп, өзін-өзі саудаға салып жүрген рухани жалдаптардың құрбандығына
айналады; Қандай заманда да өз бақыты жолында күресе білмейтін адамның
өз өмірін мазмұнды, мағыналы ете алуы еш мүмкін емес; Адам мен
адамзаттың армандары ешқашан аласармайды; Адамның адам, адамзаттың –
адамзат атануына Лев Толстойдай үлес қосқан кісі кемде-кем; Өмірдегі небір
қаны тамшылаған шындықтар қайдағы бір жалған намыстың сойылын соққан
рухани көлгірліктің тасасында қалып қояды; Пушкиннің ең басты рухани
ерлігі, әрине, Евгений Онегин; Шындыққа сенбей, қисынға сену - рухани
мүгедектікке ұрындырады; Көнбістік - рухани мүгедектің бір сатысы;
Жасап-жаңғыру үшін өзінен бұрынғының аузы-мұрнын қан қылу тіпті де
шарт емес; Өзіне сенбейтін кісі төңірегіндегілердің бойынан ешқандай
жақсы сипат,жақсы қасиет көрмейді; Төтен сауалдан айламен сытылып
кетуге тырысатын рухани алааяқтық - перілік, төтен сауалға тура жауап
беруге тырысатын рухани адалдық - періштелік, тырысып қана қоймай,жауап
таппай тынбайтын рухани жанқиярлық – пайғамбарлық; Рухани
экологиямызды аздырып-тоздыратын апат өзіміздікін өзімізге көп көретін
ескі қасіретімізден - етектен тартпа іштарлығымыздан өніп,өрбейді; Шын
ақын өзін өз ұлтының рухани әкесімін деп емес, ең кенже перзентімін деп
санайды;Абыройлы азамат: артының сұрауы бар, аузының дуасы бар;
Дүниедегі ең қатерлі кесапат – үйреншікті дағдының дегенінен аса алмау;
Үлкен таланттың басына да бақыт – жолы болғыш аушыға жолыққан сар
сазандай салаң етіп бірден түсе қалмайды; Рухани әлем - қашанда қанағатсыз
әлем; Кез келген микробтар сияқты рухани микробтардада тек есік-терезені
тарс қымтап қойып сақтана алмайсың. Берік рухани иммунитет керек.
Рухани бедерсіздік саяси тәуелсіздікті де тәрк етеді; Ақылға сыйымдылық -
жұрт сияқты өмір сүре білу, олардың алдында именшектейтіндей қорда
болмау, сескендіретіндей зор да болмау,басқалардың қадір-қасиетін сыйлай
білу, өзіңді басқаларға сыйлата алардай қадір-қасиетке ие бола алу. Меніңше,
ұлттық сана мен ұлттық намыстың негізгі мәні, міне, осында жатқан
сияқты; Жалпақ әлемді аузыңа қарату үшін, рухани ерлік керек, жалпақ
әлемге қысылмай, қымтырылмай қарату үшін, рухани байлық керек; Заманға
таңғалма, адамға таңғал; Маңдай ашылу үшін тәуекешіл талап керек; Күйші
туралы ерніңнің ұшымен епсектеп сөйлей алмайсың, ет-бауырың езіліп,
246