«Ψυχολογία :έρευνα & εφαρμογές»
Νοέμ, 2019
Tόμος 2, Τεύχος 5, ISSN: 2623- 3673
της νόσου, τα ιδιαίτερα προσωπικά χαρακτηριστικά των ασθενών
(ηλικία, φύλο, εκπαίδευση κ.λπ.), την τρέχουσα συμπτωματολογία,
τη θεραπεία της και τη μακροπρόθεσμη πορεία και έκθεση σε
φάρμακα, την ψυχιατρική και σωματική συννοσηρότητα και την
κατάχρηση οινοπνεύματος ή/και ουσιών. Ωστόσο, η προέλευση και
η αιτιολογία της βασικής νευρογνωσιακής δυσλειτουργίας
παραμένει ασαφής. Πιθανώς υπάρχει ένα νευροεκφυλιστικό
συστατικό ως συνέπεια των επαναλαμβανόμενων επεισοδίων
διάθεσης και των ψυχωσικών χαρακτηριστικών. Επιπλέον, η
επίδραση της χρονιότητας είναι αρκετά ισχυρή ενώ το στοιχείο της
νευροανάπτυξης είτε είναι απόν είτε πολύ αδύναμο. Αυτό πιθανώς
διαφοροποιεί την ΔΔ από τη σχιζοφρένεια, στην οποία το στοιχείο
της νευροαναπτυξιακής διαταραχής είναι ισχυρό. Μια τέτοια
νευροαναπτυξιακή επίδραση είναι εμφανής σε μερικούς αλλά όχι
σε όλους τους ασθενείς με ΔΔ. Έχει προταθεί ένα μοντέλο
σύμφωνα με το οποίο μόνο οι ασθενείς με ΔΔ που έχουν κοινούς
παράγοντες γενετικού κινδύνου με τη σχιζοφρένεια έχουν πρόωρα
νευροαναπτυξιακά νοητικά ελλείμματα [406]. Από την άλλη
πλευρά, δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποστηρίζουν ότι η ΔΔ, ως
ομάδα διαταραχών, παρουσιάζει προοδευτικά επιδεινούμενη
πορεία νευρογνωσιακών λειτουργιών [407]. Συνολικά, το
νευρογνωσιακό έλλειμμα αφορά σχεδόν όλους τους τομείς με λίγες
μόνο εξαιρέσεις και καθίσταται σοβαρό κατά τη διάρκεια των οξέων
επεισοδίων και στο μεσαίας βαρύτητας κατά τη διάρκεια της
ευθυμίας. Φαίνεται να υπάρχει μια μικρή έως μέτρια μείωση του
τρέχοντος IQ και της γενικής νευρογνωσιακής λειτουργίας σε όλες
τις φάσεις της ασθένειας, ωστόσο το IQ και η γενική
νευρογνωστική λειτουργία φαίνεται να είναι άθικτα. Προβλήματα
στην προφορική μνήμη, προσοχή και εκτελεστικές λειτουργίες
τείνουν να υπάρχουν κατά τη διάρκεια και μετά το πρώτο
επεισόδιο. Τα στοιχεία προ της εμφάνισης της νόσου δείχνουν ότι
τα ελλείμματα αυτά σε συγκεκριμένους νευρογνωστικούς τομείς
ενδέχεται να προηγούνται της έναρξης της νόσου [408]. Το
πρότυπο και η σοβαρότητα της νευροψυχολογικής δυσλειτουργίας
φαίνεται να υπάρχει ήδη κατά τη διάρκεια του πρώτου επεισοδίου
διάθεσης και οι ασθενείς αυτοί φαίνεται να είναι ενδιάμεσοι μεταξύ
ασθενών με ένα πρώτο επεισόδιο σχιζοφρένειας και των υγιών
μαρτύρων [409] Υπάρχει μια διαταραχή στην ψυχοκινητική
ταχύτητα, την προσοχή, τη μνήμη εργασίας και τα περισσότερα
από τα λεκτικά και μερικά μη λεκτικά συστατικά της μνήμης, καθώς
και τη λεκτική ευχέρεια, τις εκτελεστικές λειτουργίες και τις
κοινωνικές συνιστώσες. Η κατάσταση είναι συνήθως σοβαρή κατά
τη διάρκεια των οξέων φάσεων και μέτρια κατά τη διάρκεια του
νορμοθυμίας. Η ΔΔ, ανεξάρτητα από τη φάση της ασθένειας,
χαρακτηρίζεται από αδυναμία στην απόκτηση νέων πληροφοριών,
αλλά όχι στην ανάκληση, πιθανώς λόγω δυσσυνάργειας των
διαφόρων διεργασιών. Μια σημαντική εξαίρεση είναι το έλλειμμα
των οπτικών ικανοτήτων, το οποίο υπάρχει μόνο κατά τις οξείες
φάσεις και όχι κατά την ευθυμία. Ένα σημαντικό μεθοδολογικό
πρόβλημα είναι ότι οι διάφορες μελέτες χρησιμοποιούν
διαφορετικούς ορισμούς της ευθυμίας και, ως αποτέλεσμα, δεν