ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ - Έρευνα και Εφαρμογές ΤΕΥΧΟΣ 3

«ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ έρευνα & εφαρμογές» Τόμος 1, Τεύχος 3, 2018 ISSN: 2623-3673 Εαυτός, αυτοαντίληψη και αυτοεκτίμηση Η έννοια του εαυτού προέρχεται από την αρχαία ελληνική φιλοσοφία, όπως γίνεται αισθητό στο σωκρατικό ρητό «γνώθι σε αυτόν» και αποτελεί πολύ σημαντικό ψυχολογικό όρο (Μακρή-Μπότσαρη, 2001). Η παραπάνω έννοια ορίζεται ως μια σύνθετη εννοιολογική κατασκευή, η οποία περιλαμβάνει γνωστικές, συναισθηματικές και συμπεριφορικές πλευρές. Πιο συγκεκριμένα, είναι ένα οργανωμένο σχήμα αντιλήψεων για τον εαυτό που περιλαμβάνει όλες τις σκέψεις, απόψεις και συναισθήματα του ατόμου προς τον εαυτό του, καθώς και μια πληθώρα άλλων υποκειμενικά αξιολογούμενων χαρακτηριστικών και συναισθημάτων (Συγκολλίτου, 2006). Οι πεποιθήσεις και οι αξιολογήσεις που κάνει το άτομο για το ίδιο απαρτίζουν την έννοια του εαυτού και καθορίζουν ποιός είναι ή ποιός πιστεύει ότι είναι, τί μπορεί να κάνει και τι νομίζει ότι μπορεί να γίνει (Burns, 1982, στο Μακρή-Μποτσαρή, 2001). Στην ψυχολογική βιβλιογραφία η έννοια "εαυτός" οδηγήθηκε στο να έχει διπλή σημασία. Αφενός, η πρώτη συνδέεται στενά με την διάκριση του εαυτού ως υποκειμένου και περιλαμβάνει ενεργητικές διαδικασίες, όπως είναι η σκέψη, η μνήμη και η αντίληψη. Αφετέρου η δεύτερη, στην οποία και εστίασε η παρούσα έρευνα, προβάλει τον εαυτό ως αντικείμενο, δίνοντας έμφαση στην ικανότητα του ατόμου να απομακρύνεται, να παρατηρεί και να αξιολογεί τον εαυτό του (Λεονταρή, 1996). Η έννοια του εαυτού αποτελείται από δύο βασικές συνιστώσες, την αυτοαντίληψη (self- perception) ή αυτοεικόνα (self-image) και την αυτοεκτίμηση (self-esteem) ή σφαρική αυτοαξία (global self-worth). Πιο αναλυτικά, η αυτοαντίληψη αναφέρεται στη γνωστική πλευρά του εαυτού (ποιός είμαι) και αναπαριστά μια δήλωση, μια περιγραφή ή μια πεποίθηση του ατόμου για τον εαυτό του. Από την άλλη, η αυτοεκτίμηση αντανακλά την συναισθηματική πλευρά (πώς αισθάνομαι για αυτό που είμαι) και

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ - Έρευνα και Εφαρμογές ΤΕΥΧΟΣ 3 | Page 63