ΕΣΥ τ.78 | ΙΟΥΛ.-ΔΕΚ. 2013 | Page 32

32 ῥεῦμα, ἡ πλάνη τῆς μετενσάρκωσης παίζει κυρίαρχο ῥόλο, ὅπως ἄλλωστε συμβαίνει σὲ κάθε πτυχὴ τοῦ εὐρύτερου χώρου τοῦ Ἀποκρυφισμοῦ. 2. Περιεχόμενο θεωρίας τῆς μετενσάρκωσης Ὁμιλώντας γιὰ τὴν θεωρία τῆς μετενσάρκωσης, θὰ πρέπει νὰ σημειώσουμε ὅτι δὲν ὑφίσταται ταύτιση ἀπόψεων μεταξὺ τῶν διαφόρων ὑποστηρικτῶν της. Ἔτσι, παρόλο ποὺ μπορεῖ κανεὶς νὰ ἐντοπίσει κοινὰ στοιχεῖα στὶς περὶ μετενσάρκωσης δοξασίες τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων καὶ ἐκείνων τῆς ὕστερης ἀρχαιότητας, οἱ διδασκαλίες τῶν ἀρχαίων φημισμένων φιλοσόφων βρῆκαν ξανὰ διέξοδο μέσα ἀπὸ τὰ ῥεύματα τοῦ νεοπυθαγορισμοῦ καὶ τοῦ νεοπλατωνισμοῦ. Ἐξίσου ἀποδεκτὴ εἶχε γίνει ἡ ὑπὸ ἐξέταση πλάνη καὶ ἀπὸ τὸν γνωστικισμό, «κίνημα» ποὺ περιελάμβανε πληθώρα τάσεων καὶ ὁμάδων (Μανιχαῖοι κ.ἄ.) Ἰνδῶν, ἐντούτοις αὐτὲς δὲν συμπίπτουν ἀπόλυτα. Τὸ ἴδιο ἰσχύει καὶ γιὰ τὴν σχέση τῶν παραπάνω δοξασιῶν μὲ αὐτὲς τῆς σύγχρονης θεοσοφίας. Ἑπομένως, ἀφήνοντας κατὰ μέρος τὶς διαφοροποιήσεις κάθε μιᾶς ἐκδοχῆς, θὰ παραθέσουμε ἐπιγραμματικὰ μόνον ὅσα στοιχεῖα κρίναμε ὅτι ἀφοροῦν περισσότερο τὸν σύγχρονο ἄνθρωπο: α΄) Μὲ τὸν ὅρο μετενσάρκωση ἐννοοῦμε τὴν πίστη ἐκείνη κατὰ τὴν ὁποία ἡ ψυχὴ μετὰ τὸν θάνατο κάθε ὄντος, κι ἀφοῦ παραμείνει γιὰ μικρὸ διάστημα στὸν οὐράνιο χῶρο, εἰσέρχεται διαδοχικὰ σὲ ἄλλα σώματα, εἴτε ἀνθρώπων εἴτε ἄλλων κτισμάτων. β΄) Προϋπόθεση τῆς μετενσάρκωσης συνιστᾶ ἐνίοτε ἡ ἀποδοχὴ τοῦ παμψυχισμοῦ καὶ ἄλλοτε τοῦ πανθεϊσμοῦ. Σύμφωνα μὲ τὴν πρώτη θεωρία, εὐρέως διαδε- δομένη ἀρχαιόθεν, ὅλη ἡ κτίση (ζῷα, φυτὰ καὶ ὀρυκτὰ) ἢ ἔστω ὁρισμένα τμήματά της, διαθέτει ψυχὴ ἀντίστοιχη μὲ τὴν ἀνθρώπινη. Τὸ σύμπαν δηλαδὴ στὸ σύνολό του λογίζεται ὡς ἕνας ἔμψυχος ὀργανισμός. Στὴν δεύτερη θεωρία ὑποστηρίζεται ἡ ταύτιση τῆς οὐσίας τοῦ Θεοῦ μὲ τὴν κτίση. γ΄) Ἡ αἰτία ὕπαρξης τῆς μετενσάρκωσης ἐντοπίζεται ἀπὸ τοὺς ἀρχαίους Ἕλληνες καὶ Ἀσιάτες στὴν ἀνάγκη τιμωρίας τῶν ψυχῶν γιὰ ὅσα ἔπραξαν (karma). Ἔτσι, ὑποστηρίζεται π.χ. ὅτι ἕνας κακὸς ἄνθρωπος θὰ τιμωρηθεῖ μὲ τὴν μετενσάρκωση τῆς ψυχῆς του σὲ κάποιο ζῷο κ.ο.κ. Ἀπὸ τὴν ἄλλη, ἡ σύγχρονη δυτικὴ ἐκδοχὴ πιστεύει ὅτι ὀφείλεται στὴν ἀνάγκη τοῦ ἀνθρώπου νὰ ἀποκτήσει τὴν γνώση στὸν ὕψιστο δυνατὸ βαθμό. δ΄) Εἶναι παραδεκτὸ στὸν χῶρο τοῦ ἀποκρυφισμοῦ πὼς ἡ πλειονότητα τῶν περιστατικῶν ποὺ προβάλλονται σὰν ἀποδείξεις μετενσάρκωσης συνιστοῦν πιθανότατα περιπτώσεις κατοχῆς. ε΄) Τέλος, ἀκούγεται συχνὰ ἀπὸ τοὺς ἀποκρυφιστὲς ἡ κατηγορία πὼς ἡ Ἐκκλησία ἀποδεχόταν κατὰ τοὺς πρώτους αἰῶνες τὴν μ