30
30
Αυτοί οι άνθρωποι , ξεκινούσαν κατά χιλιάδες , κατέληγαν όμως στα βάθη της Μικράς Ασίας μόνο μερικές ομάδες ολιγάριθμων ανδρών . Οι υπόλοιποι πέθαιναν κατά την πορεία από τις κακουχίες , την πείνα και την εξάντληση . Η επίσημη δικαιολογία των Τούρκων – προς τους Δυτικούς , ώστε να μην αντιδράσουν από τυχόν ανθρωπιστικό ενδιαφέρον – ήταν ότι έπαιρναν αυτούς τους άνδρες για να ξαναχτίσουν τα χωριά που είχε καταστρέψει ο ελληνικός στρατός κατά την αποχώρησή του . Ο πραγματικός λόγος ήταν η διάθεση να εξοντώσουν τους Χριστιανούς της Μικράς Ασίας με έναν « εύσχημο » τρόπο .
Τα ανθρώπινα δράματα ατελείωτα σε εκείνα τα χρόνια . Παιδιά εγκατέλειπαν το βιος τους για να μεταφέρουν τους γέροντες γονείς τους , ώστε να μη τους εγκαταλείψουν στην σφαγή . Από την άλλη , ακριβώς γι ’ αυτό , γέροι αυτοκτονούσαν για να μη επιβαρύνουν τους νέους συγγενείς τους …
� … και εγκλήματα κατά του Πολιτισμού
Δεν ήταν όμως μόνο οι ανείπωτες ανθρώπινες απώλειες που χαρακτηρίζουν την καταστροφή της Σμύρνης , μα και ανυπολόγιστες υλικές και πολιτιστικές καταστροφές . Από την πυρκαϊά , καταστράφηκε και η βιβλιοθήκη της Ευαγγελικής Σχολής , η οποία έχαιρε μεγάλης εκτιμήσεως στους λόγιους κύκλους , Ελλήνων και Ξένων , αφού περιείχε μια μεγάλη και ανεκτίμητη συλλογή βιβλίων , χειρογράφων και επιγραφών , πολλά από τα οποία ήταν αναντικατάστατα .
Επίσης καταστράφηκαν και τα αρχεία του Αμερικανικού Προξενείου , στα οποία -όπως μας πληροφορεί ο ίδιος ο Πρόξενος Χόρτον- εμπεριέχονταν πολλές σημαντικές ιστορικές αναφορές για διάφορα θέματα της περιοχής , καθώς και δώδεκα παλιές μοναδικές ξυλογραφίες της ναυμαχίας του Ναυαρίνου , που παρίσταναν τα διάφορα στάδιά της , με τις θέσεις των πολεμικών πλοίων , τα ονόματά τους κτλ .
Ανάμεσα στις ανεπανόρθωτες απώλειες που επέφερε η πυρκαϊά , είναι και δύο αρχαιότατα αντίγραφα της Αγ . Γραφής , από τα οποία το ένα φυλασσόταν σε μια εκκλησία της Σμύρνης , ενώ τη φύλαξη του άλλου είχε αναλάβει μια μικρή κοινότης Χριστιανών , οι οποίοι είχαν ξεφύγει από την Έφεσσο όταν η πόλη αυτή είχε λεηλατηθεί προ αιώνων -πάλι από τους Τούρκους- και είχαν ιδρύσει ένα μικρό χωριό με μοναδικό σκοπό να περισώσουν το ιερό αυτό βιβλίο …
� Η στάση των « Συμμάχων »
Και όλα αυτά τα εγκλήματα κατά ανθρώπων και κατά πολιτισμού , όπως αναφέραμε και στο Β΄ μέρος , ελάμβαναν χώρα μπροστά στα συχνά απαθή μάτια των αξιωματούχων στρατιωτικών των « Συμμάχων ». Ιδίως οι Γάλλοι και οι Ιταλοί , για διαφόρους πολιτικούς και ιστορικούς λόγους , τους οποίους δεν μας επιτρέπει ο χώρος να εξηγήσουμε , συνετέλεσαν δραστικά στην διάπραξη αυτών των εγκλημάτων , τασσόμενοι ανοιχτά κατά των Ελλήνων , ενώ στην καλύτερη των περιπτώσεων παρακολουθούσαν όλες αυτές τις σφαγές με απόλυτη κυνικότητα , καθώς τα πολεμικά τους πλοία ναυλοχούσαν ήσυχα ανάμεσα στα πτώματα των Χριστιανών που έπλεαν μέσα στον κόλπο της Σμύρνης .
Ένα τυπικό περιστατικό , που δείχνει αυτήν την απάθεια , είναι το εξής : Ένας Γάλλος ναύαρχος είχε προσκληθεί απ ’ την ναυαρχίδα του σε γεύμα από έναν συνάδελφό του . Καθυστέρησε λίγα λεπτά ( και οι Ευρωπαίοι , όπως ξέρουμε έως σήμερα , είναι πολύ συνεπείς στα ραντεβού τους , εν αντιθέσει προς εμάς τους Έλληνες !), και ζήτησε συγγνώμη για την καθυστέρηση , η οποία όπως διευκρίνισε , είχε προξενηθεί από το πτώμα μιας γυναίκας που είχε εμπλακεί στον έλικα της ατμακάτου του ..!
Και μπορεί , όπως είχαμε αναφέρει , οι Αμερικανοί να έδειξαν την πλέον φιλελληνική στάση σε αυτά τα γεγονότα , όμως και στους αμερικανικούς κύκλους υπήρχαν και έντονες φιλοτουρκικές τάσεις , ενώ η αμερικανική κυβέρνηση επισήμως ζητούσε διατήρηση « ουδετέρας στάσεως », κάτι για το οποίο ο ίδιος ο Γενικός πρόξενός της – ο πολύ οικείος μας πια George Horton – την μέμφεται . Συχνά δε , ασκούνταν πιέσεις σε