29 εποχή που βρισκόταν στην Μακεδονία . Θα μπορούσε λοιπόν να πάει και αυτός στην Αθήνα και να ζήσει ήρεμα και δοξασμένα . Όμως εκείνον , το μόνο που τον έννοιαζε ήταν να σώσει το λαό της Σμύρνης , το λαό του . Αφού πρώτα έκανε ότι ήταν δυνατόν , στο τέλος κλείστηκε στον μητροπολιτικό ναό της Αγίας Φωτεινής , μαζί με όσους πιστούς είχαν καταφύγει εκεί , προσπαθώντας να πει λόγια παρηγορίας στους παρευρισκομένους .
29 εποχή που βρισκόταν στην Μακεδονία . Θα μπορούσε λοιπόν να πάει και αυτός στην Αθήνα και να ζήσει ήρεμα και δοξασμένα . Όμως εκείνον , το μόνο που τον έννοιαζε ήταν να σώσει το λαό της Σμύρνης , το λαό του . Αφού πρώτα έκανε ότι ήταν δυνατόν , στο τέλος κλείστηκε στον μητροπολιτικό ναό της Αγίας Φωτεινής , μαζί με όσους πιστούς είχαν καταφύγει εκεί , προσπαθώντας να πει λόγια παρηγορίας στους παρευρισκομένους .
Εκεί τον συνέλαβαν οι Τούρκοι και , αφού σαν άλλος Χριστός προς τον Πέτρο εμπόδισε τους υπάρχοντες Έλληνες άνδρες να βιαιοπραγήσουν για να τον προστατεύσουν , παραδόθηκε στο Γολγοθά του . Το φρικτό μαρτύριο που επακολούθησε , και μόνο να το διαβάζει κανείς συγκλονίζεται . Πόσο μάλλον όσοι Έλληνες και Ευρωπαίοι παρέστησαν αυτόπτες μάρτυρες σε αυτό . [ Αναλυτικά , λεπτομέρειες για τον άκρως μαρτυρικό του θάνατο μπορείτε να διαβάσετε στο τ . 59 του ΕΣΥ , σελ . 17-20 ].
Εκτός από τον Μητροπολίτη Σμύρνης Χρυσόστομο , αγρίως βασανίστηκαν και θανατώθηκαν άλλοι 342 κληρικοί της Μητροπόλεως Σμύρνης και των περιχώρων .
Ενδεικτικώς : -Ιερεύς Μελέτιος · τον σταύρωσαν στον κορμό ενός πεύκου ! -Ιερεύς Ιάκωβος Αρχαντζάκης · τον παλούκωσαν ! -Ιεροδιάκονος Γρηγόριος · τον έκαψαν ζωντανό ! - Μητροπολίτης Κυδωνιών Γρηγόριος · τον έθαψαν ζωντανό και μαζί του ένα πλήθος κληρικών και λαϊκών της περιοχής του . - Μητροπολίτης Μοσχονησίων Αμβρόσιος · του πετάλωσαν τα πόδια και τον κατατεμάχισαν . Μαζί του 11 ιερείς και 2 αγνώστων στοιχείων μοναχούς τους έσφαξαν αγρίως . - Επίσκοπος Ζήλων Ευθύμιος · πέθανε στη φυλακή μετά από βασανιστήρια . - Μητροπολίτης Ικονίου Προκόπιος · κακοποιήθηκε λίγο πριν το 1922 .
� Εγκλήματα κατά της ανθρωπότητος …
Μαζί μ ’ αυτούς τους περήφανους ρασοφόρους , χιλιάδες άλλοι Έλληνες και Ελληνίδες θανατώθηκαν με αγριότητα σε διάφορα σημεία της Μικρασιατικής Γης , σφραγίζοντας με τον πιο οδυνηρό τρόπο το τέλος της παρουσίας του Ελληνισμού σε αυτά τα από τα πανάρχαια χρόνια ελληνικά εδάφη .
Οι Τούρκοι ήθελαν να εξαφανίσουν κάθε ελληνικό στοιχείο , και προσπάθησαν να το πετύχουν με τις πιο φρικιαστικές μεθόδους , κάνοντας τον όρο « έγκλημα κατά της ανθρωπότητος » να λαμβάνει άλλο περιεχόμενο , κατηγορία που όπως είδαμε και στο προηγούμενο τεύχος , δεν στοιχειοθετείται μόνο από τα αμέτρητα καταγεγραμμένα βιώματα των θυμάτων , αλλά και από τις αντικειμενικές μαρτυρίες των δυτικών παρατηρητών , που μας παραδίδουν αναφορές για μαζικές πυρπολήσεις κτηρίων και ανθρώπων , βιασμούς , σφαγές , εκτελέσεις , βασανιστήρια κ . π . α .
Αμερικανοί μάρτυρες διηγούνται ιστορίες για πυρπολήσεις αρρώστων μέσα σε νοσοκομεία και παιδιών μέσα σε σχολεία . Σύμφωνα δε με τον ανταποκριτή των Τάιμς του Λονδίνου , πολλοί Χριστιανοί κάηκαν μέσα στις εκκλησίες τους , όταν αφού κατέφευγαν σε αυτές , οι Τούρκοι τούς έβαζαν επί τούτου φωτιά .
Ένας πασίγνωστος παράγων της Y . M . C . A . ( αμερικανική Χ . Α . Ν . – Χριστιανική Αδελφότης Νέων ) πληροφόρησε τον Χόρτον ότι είδε γυναίκες τρυπημένες με λόγχες από Τούρκους και πτώματα παιδιών που είχαν επίσης τρυπηθεί με λόγχες . Το αυτοκίνητό του , που τριγύριζε μέσα στην πόλη για περιπτώσεις αναγκών φιλανθρωπίας , δυσκολευόταν να προχωρήσει από το πλήθος των πτωμάτων .
Η γνωστή εκείνα τα χρόνια αμερικανίδα ιατρός M . C . Elliott , που επί πολλά χρόνια είχε υπηρετήσει σε νοσοκομεία της Εγγύς Ανατολής , κατέθεσε τις εμπειρίες της , σύμφωνα με τις οποίες περιέθαλψε εκατοντάδες βιασμένες από Τούρκους χριστιανές κοπέλλες και άκουσε για αμέτρητες άλλες τέτοιες περιπτώσεις , αλλά δεν είδε ούτε μία Τουρκάλα σε αντίστοιχη κατάσταση .
Ένα δε από τα πιο αισχρά χαρακτηριστικά της τραγωδίας της Σμύρνης ήταν η απαγωγή των ανδρών ηλικίας 18 έως 45 ετών . Αυτοί ήταν ντόπιοι άμαχοι οικογενειάρχες , γεωργοί , έμποροι κ . α ., που σε τελική ανάλυση δεν είχαν καν σχέση με την αποβίβαση του Ελληνικού Στρατού στην Μ . Ασία . Μια ακόμα αμερικανίδα μάρτυς των γεγονότων , η Δρ . Lovejoy , διηγείται πώς την ώρα του αποχωρισμού παιδιά αγκάλιαζαν με τα χέρια τους τις κνήμες των πατεράδων τους ξεφωνίζοντας δυστυχισμένα , και γυναίκες σφίγγονταν πάνω στους άνδρες τους , σ ’ ένα τελευταίο αγκάλιασμα απελπισίας .