ΕΣΥ τ.71 | ΙΑΝ.-ΜΑΡΤ. 2012 | Page 13

Ἰουστινιανὸς, ἀνταποκρινόμενος σε αἴτημα μοναχῶν τῆς Κων/πολης καὶ τῆς Παλαιστίνης ἢ πιθανὸν κατόπιν προτροπῆς τοῦ τότε πατριάρχη
Κων/πόλεως Μηνᾶ, ἐξέδωσε διάταγμα μὲ συνημμένους 10 ἀναθεματισμοὺς τῶν κακοδοξιῶν τοῦ
Ὠριγένους. Αὐτὸ τὸ αὐτοκρατορικὸ ἔγγραφο
ἐστάλη στὸν πατριάρχη, ὁ ὁποῖος τὸ ἔθεσε ὑπόψιν
τῆς Ἐνδημούσης Συνόδου Κων/πόλεως ποὺ τὸ
ἀποδέχθηκε προχωρῶντας μάλιστα καὶ στὴν ψή-

13

φιση 15 ἀναθεματισμῶν. Αὐτοὺς ἀκριβῶς τοὺς
ἀναθεματισμοὺς ἐπανέλαβε ἡ Ε’ Οἰκουμενικὴ Σύνοδος (Κων/πολη, 553) ἐπισημοποιῶντας ἔτσι περισσότερο τὴν καταδίκη τοῦ ὠριγενισμοῦ.
Σημειωτέον πὼς στὸν κατάλογο τῶν 15 ἀναθεματισμῶν περιλαμβάνονται καὶ πλάνες, οἱ ὁποῖες δὲν
συνιστοῦν τμῆμα τῆς διδασκαλίας τοῦ Ὠριγένους,
ἀλλὰ μᾶλλον ὁρισμένων ὀπαδῶν του.

➧ Κακοδοξίες τοῦ Ὠριγένους

Δυστυχῶς, αὐτὸς ὁ πολὺ δραστήριος ἐκκλησιαστικὸς συγγραφέας περιέπεσε -ὅπως ἤδη ἔχουμε
πεῖ-σε διάφορες πλάνες γύρω ἀπὸ δογματικὰ ζητήματα, στὴν προσπάθειά του νὰ συμβιβάσει τὴν
πίστη μὲ τὴν γνώση καὶ νὰ ἀντιμετωπίσει μεγάλες αἱρέσεις τῆς ἐποχῆς ἐκείνης ὅπως ἦταν ὁ γνωστικισμός. Στὴν συνέχεια παρατίθενται οἱ βασικὲς κακόδοξες θέσεις τοῦ Ὠριγένους καὶ τῶν ὀπαδῶν του,
σε ἀντιπαραβολὴ μὲ τὴν ὀρθόδοξη διδαχὴ γιὰ κάθε ζήτημα.



1

2

3

ΩΡΙΓΕΝΗΣ

1) Ἡ δημιουργία τοῦ κόσμου γίνεται ἀχρόνως καὶ προαιωνίως. Ὁ Θεός, κατ’ αὐτόν, πάντοτε ἦταν δημιουργός, ἀφοῦ μία δημιουργία
περιορισμένη χρονικὰ ἀντιτίθεται στὸ ἀναλλοίωτο τοῦ Θεοῦ. Ἑπομένως, πρὶν ἀπ’τὸν παρόντα κόσμο ὑπῆρχε ἄλλος, μετά δὲ θὰ
ἀκολουθήσει ἕτερος κ.ο.κ.



ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ

1

1) Ὁ Θεὸς εἶναι τὸ μόνο ὂν ποὺ ὑπῆρχε
πάντοτε, καὶ πρὸ τῆς δημιουργίας τοῦ κόσμου.
Ὁ κόσμος δημιουργήθηκε ἀπὸ τὸν Θεὸ ἅπαξ,
ὥστε δὲν ἀναμένουμε τὴν ἔλευση κάποιου
ἄλλου κόσμου, παρὰ μόνον τὴν καταστροφὴ
τοῦ παρόντος καὶ τὴν Κρίση κατὰ τὴν Δευτέρα
Παρουσία τοῦ Χριστοῦ (πρβλ. Ματθ. κδ΄).

2
2) Πρῶτος κτίσθηκε ὁ κόσμος τῶν πνευμάτων, δηλαδὴ τῶν λογικῶν ὄντων, τὰ ὁποῖα
ἐξαιτίας παραβάσεων διαφοροποιήθηκαν
ἀργότερα σε ἀγγέλους, δαίμονες καὶ ψυχές
(προΰπαρξη τῶν ψυχῶν). Ἔτσι, ἀναλόγως τῆς
διαγωγῆς τους, ἀπέκτησαν καὶ ἀντίστοιχα σώματα: ὁρατὰ οἱ ψυχές, ἀόρατα (φωτεινὰ) οἱ
ἄγγελοι καὶ ἀόρατα (σκοτεινὰ) οἱ δαίμονες.
Οὐσιαστικὰ δηλαδή, ὁ παρὼν ὑλικὸς κόσμος
χτίσθηκε ὡς τόπος τιμωρίας καὶ καθάρσεως
τῶν πνευμάτων.

3) Ἡ ἐνανθρώπηση τοῦ Λόγου τοῦ Θεοῦ δὲν
ἔγινε στὴν πραγματικότητα, καθὼς κατὰ τὸν
Ὠριγένη, ἡ ὕλη συνιστᾶ κάτι κακό, καὶ ἄρα ὁ
Θεὸς δὲν μπορεῖ νὰ ἑνωθεῖ μὲ αὐτήν.

2) Κατὰ τὴν ὀρθόδοξη διδασκαλία, ἀρχικὰ
δημιουργήθηκαν οἱ ἄγγελοι, ἐξαιτίας, ὅμως,
τῆς πτώσης τοῦ Ἑωσφόρου καὶ τοῦ τάγματός
του, προέκυψαν οἱ δαίμονες. Ἔκτοτε, ἄγγελοι
καὶ δαίμονες παραμένουν ὅπως εἶναι χωρὶς
δυνατότητα ἀλλαγῆς. Οἱ δὲ ψυχὲς δημιουργοῦνται ταυτόχρονα μὲ τὴν σύλληψη τοῦ
ἐμβρύου στὴν μήτρα τῆς γυναίκας. Ὁ κόσμος
αὐτὸς συνιστᾶ δημιούργημα τοῦ Θεοῦ σε μεταπτωτικὴ ὅμως κατάσταση, κι ὄχι τόπο τιμωρίας.
(