13
όλοι µας: φτώχεια, προσφυγιά, µοναξιά ή και τα τρία µαζί. 24 H
πραγµατικότητα αυτή δεν περιορίζει τον εκπαιδευτικό στη δηµιουργία
απλώς κατάλληλου εκπαιδευτικού υλικού για την εκµάθηση της νέας
γλώσσας ούτε σε µια ανοιχτή διαπολιτισµική προσέγγιση του ζητήµατος
της διαφοράς, 25 αλλά τον φέρνει µπροστά στην οδυνηρή επίγνωση του
τραυµατικού χαρακτήρα που έχει για τον µειονοτικό ή τον µετανάστη της
σχολικής µάλιστα ηλικίας ο αποκλεισµός από τη µητρική γλώσσα και το
πολιτισµικό της πλαίσιο. Και είναι ο µητρικός λόγος, η µητρική γλώσσα,
για τον καθένα µας αυτός που δίνει στα πρώιµα παιδικά µας χρόνια το
σωτήριο και αρχέγονο αίσθηµα της ασφάλειας, ένα αίσθηµα το οποίο
διαταράσσεται µε τον αποκλεισµό από τη µητρική γλώσσα. 26 Αυτό λοιπόν
το τραύµα οφείλει να γνωρίσει, να αναγνωρίσει και να αντιµετωπίσει ο
εκπαιδευτικός.
Με βάση τις παραπάνω αρχές πρέπει η νηπιαγωγός να υιοθετήσει
στρατηγικές µέσα στη σχολική τάξη, οι οποίες για λόγους συντοµίας θα
µπορούσαν να συνοψιστούν ως εξής:
α. παρουσίαση σε συνεργασία µε τα νήπια και προβολή των τοπικών
διακριτικών πολιτισµικών στοιχείων, όπως ήρωες, θρησκευτικές ή εθνικές
γιορτές, ενδυµασία, διατροφή, µε στόχο την παραγωγή προφορικού λόγου
24 Κογκίδου, Δ., Τρέσσου-Μυλωνά, Ε. & Γ. Τσιάκαλος. 1997. Κοινωνικός
αποκλεισµός και εκπαίδευση: η περίπτωση γλωσσικών µειονοτήτων στη δυτική
Θεσσαλονίκη. Στο Θέµατα διγλωσσίας και εκπαίδευσης, επιµ. Ε. Σκούρτου, 139-163.
Αθήνα: Νήσος, σ. 153-157, και Xριστίδης, A.-Φ. «Γλωσσική εκπαίδευση και
γλωσσικός αποκλεισµός» στο www.komvos.edu.gr/glwssa/Odigos
25
Κογκίδου, Δ., Τρέσσου-Μυλωνά, Ε. & Γ. Τσιάκαλος. 1997. Κοινωνικός
αποκλεισµός και εκπαίδευση: η περίπτωση γλωσσικών µειονοτήτων στη δυτική
Θεσσαλονίκη. Στο Θέµατα διγλωσσίας και εκπαίδευσης, επιµ. Ε. Σκούρτου, 139-163.
Αθήνα: Νήσος, σ. 159-160.
26
Hopf, D. 1997. Σχολική επιτυχία και µετανάστευση: Η σχολική επιτυχία και
η κοινωνική ενσωµάτωση των Ελληνόπουλων κατά τη διάρκεια της µετανάστευσης
στην Ο.Δ.Γ. και µετά την επιστροφή τους στην Ελλάδα. Στο Θέµατα διγλωσσίας και
εκπαίδευσης, επιµ. Ε. Σκούρτου, 83-101. Αθήνα: Νήσος, σ. 96-101