Αχιλλέας ή Οδυσσέας;
Α
νίκητος ημίθεος ή πονηρός και πολυμήχανος
θνητός; Είναι μια ερώτηση που θέσαμε στους
εαυτούς μας μα δεν μπορέσαμε να βρούμε μια αντι-
κειμενική απάντηση. Και οι δύο ήταν ήρωες, ο καθέ-
νας με τον δικό του τρόπο. Ο ένας χρησιμοποιώντας
την ασύγκριτη δύναμή του, ο άλλος το ακαταμάχητο
μυαλό του.
Ωστόσο, θα θέλαμε αρχικά να αναρωτηθούμε
κάτι. Τι είναι ο ήρωας; Ήρωας είναι αυτός που σώζει
ανθρώπινες ζωές; Ήρωας είναι αυτός που αλλάζει
τον κόσμο και τον βοηθά να εξελιχθεί; Ήρωας εί-
ναι αυτός που πεθαίνει τίμια για την πατρίδα; Αυτός
που μετά από αμέτρητα κατορθώματα ξεψυχά δίπλα
στην οικογένειά του μετράει για ήρωας; Ήρωας είναι
αυτός που έχει ξοδέψει όλη του τη ζωή προσπαθώ-
ντας να δημιουργήσει κάτι (ή να καταστρέψει κάτι);
Ή είναι πολύ απλά ένας κοινός άνθρωπος της καθη-
μερινής ζωής, που κάνει κάτι καλό για να βοηθήσει
τον διπλανό του; Η απάντηση, λοιπόν, ενώ ακούγε-
ται απλή, είναι ταυτόχρονα απολύτως υποκειμενική.
Δεν έφταιγεν ο ίδιος
Δεν έφταιγεν ο ίδιος, τόσος ήτανε
η εποχή, τα βάρη, οι συνθήκες
κι άλλοι την πάθανε που τότε είπαν το ναι
και δεν ακούσανε των παλιών τις υποθήκες.
Τάχα η θέλησή σου λίγη
τάχα ο πόνος σου μεγάλος
η ζημιά ήτανε στο ζύγι
πάντα φταίει κάποιος άλλος.
04
Καλά καλά ποιο είναι το κέρδος, ποια η
ζημιά
ποιος να το πει δεν ξέρει
το βέβαιο ήτανε πως κάτι δεν πήγε καλά
δεν έφτασε όπου ονειρεύτηκε το χέρι.
Δεν έφταιγεν ο ίδιος, τόσος ήτανε
κι οι άνθρωποι γεμάτοι είναι τώρα
απαιτήσεις
αφού σήμερα δε θά `λεγε το ίδιο το ναι
τώρα περίσσεψαν η σύνεση και η κρίση.
Μανόλης Αναγνωστάκης
Ήρωας είναι ο κάθε άνθρωπος που βλέπουμε
γύρω μας, ακόμα και ο ίδιος μας ο εαυτός. Όλοι μας
έχουμε υπάρξει ήρωες και όλοι μας έχουμε θεω-
ρήσει πως έχουμε κάνει μια ηρωική πράξη. Απλά,
όπως τονίσαμε και πριν, ο καθένας μας με διαφορε-
τικό τρόπο.
Κι επανερχόμαστε στην αρχική μας ερώτηση:
Αχιλλέας ή Οδυσσέας;
Αρχικά, ίσως και το σημαντικότερο από όλα, εί-
ναι πως ο Οδυσσέας ήταν θνητός σε αντίθεση με
τον Αχιλλέα. Ο Αχιλλέας, ξέροντας πως ήταν ανίκη-
τος, ζούσε μια ζωή θνητού όμως με την μεγαλύτερη
ανωμαλία της: ήταν αθάνατος. Εξαιτίας αυτού, δεν
είχε ποτέ οριοθετηθεί από τη ζωή, και για αυτό δεν
κατάφερε ποτέ να την γνωρίσει ακριβώς όπως είναι.
Αντιθέτως, ο Οδυσσέας, ακριβώς επειδή ήταν θνη-
τός, γνώρισε τα ωραία αλλά και τα σκοτεινά μέρη
της ζωής. Έμαθε να ζει τη ζωή του και να ξεπερνά
κάθε εμπόδιο που ήταν εντός ανθρώπινων ορίων. Ο
Αχιλλέας, όμως, παρόλο που δεν υπήρχαν ανθρώ-
πινα όρια για εκείνον, πέθανε από ένα απλό βέλος.
Δηλαδή τον σκότωσε ένας απλός θνητός. Επίσης δεν
τα έβαλε ποτέ με θεούς ή μυθικά τέρατα, όπως ο
Οδυσσέας με τον Ποσειδώνα και τον Κύκλωπα για
παράδειγμα. Και μάλιστα, ο Οδυσσέας κατάφερε να