να φύγει. Αν όντως είχε τον ηρωισμό που του έχου-
με αποδώσει πιο πάνω, δεν θα μπορούσε να αντι-
σταθεί στους πειρασμούς; Αν μπορεί να συγκρίνεται
με τον Αχιλλέα, δεν μπορεί να υψώσει το ανάστημά
του στην Καλυψώ; Επίσης, όπως έχει ειπωθεί από
ανθρώπους του πνεύματος, είναι αδιάφορο αν θα
πεθάνει κανείς στην αγχόνη ή αν θα σκοτωθεί στη
μάχη, φτάνει μονάχα να δώσει τη ζωή του για τους
συνανθρώπους του. Το θέμα με τον Οδυσσέα είναι
ότι δεν πέθανε. Επομένως, εφόσον ξέρουμε ότι δι-
ακινδύνευσε τη ζωή του αρκετές φορές, συμπεραί-
νουμε ότι ήταν προκαθορισμένο ότι θα ζήσει.
Αν πάλι κοιτάξουμε τα ομηρικά έπη, διακρίνουμε
μία συμπάθεια από τον Όμηρο προς τον Οδυσσέα.
Στην Οδύσσεια εξασφαλίζει ότι ο Οδυσσέας κατα-
φέρνει να γυρίσει στη Ιθάκη, ενώ αντίθετα αφήνει
τη μοίρα του Αχιλλέα στα χέρια άλλων, δείχνοντας
να αδιαφορεί πλήρως για αυτόν. Βέβαια, οφείλουμε
να παραδεχτούμε ότι ο Όμηρος φροντίζει να ανα-
φερθεί σε όλα τα κατορθώματα του Αχιλλέα.
Παράλληλα, ένα μεγάλο μέρος της φήμης του
Οδυσσέα στηρίζεται στην ιδέα του Δούρειου Ίππου,
η οποία απλώς τερμάτισε τον τρωικό πόλεμο, ενώ
αντίθετα ο Αχιλλέας έκανε όλη την τροπή του πολέ-
μου να αλλάξει εξαιτίας της απόφασής του να φιλο-
τα ξεπεράσει αυτά τα υπέρ-ανθρώπινα εμπόδια. Συ-
νοψίζοντας, το γεγονός ότι ήταν πολύ πιο αδύναμος
από τον Αχιλλέα, αλλά κατάφερε να κάνει περισσό-
τερα πράγματα από έναν ημίθεο, τον καθιστά σπου-
δαίο.
Αυτό, βέβαια, οφείλεται στο σπουδαίο μυαλό του,
το οποίο τον έχει κατατάξει ως έναν από τους πιο
πανούργους και έξυπνους ανθρώπους στην ελληνι-
κή μυθολογία. Ο Αχιλλέας, βέβαια, εκτός από την
τρομερή του δύναμη και την ικανότητα στη μάχη,
η οποία ήταν ομολογουμένως εξαιρετική, δεν είχε
καμιά άλλη δεξιότητα που να τον καθιστά ξεχωρι-
στό. Ούτε έξυπνος ούτε πονηρός ήταν. Ούτε φαντα-
σία είχε, κάτι το οποίο παραείχε ο Οδυσσέας. Άρα ο
Οδυσσέας χρησιμοποιούσε την εξυπνάδα του σω-
στά και είχε πολλά περισσότερα κατορθώματα από
τον Αχιλλέα. Αυτό φαίνεται κι από μόνον ένα παρά-
δειγμα: την ιδέα του για τον Δούρειο Ίππο, με τον
οποίο κατάφερε να τελειώσει οριστικά τον Τρωικό
πόλεμο.
Ο Αχιλλέας, εκτός του ότι δεν ήταν έξυπνος, ήταν
ανώριμος και κακομαθημένος. Αυτό εξηγείται επει-
δή ήταν ημίθεος. Είχε μάθει να βγαίνει πάντα νικη-
τής, η έννοια της ήττας για εκείνον δεν υπήρχε. Και
για να γίνει κανείς σπουδαίος, πρέπει να έχει μάθει
να χάνει. Όπως ο Οδυσσέας, που του πήρε δέκα
χρόνια να επιστρέψει στην Ιθάκη, που συνέχεια ερ-
χόταν αντιμέτωπος με τις υπέρτερες δυνάμεις του
Ποσειδώνα, ο οποίος έκανε το ταξίδι της επιστρο-
φής να φαίνεται αδύνατο.
Ο Οδυσσέας έχασε όλους τους φίλους του, οι
οποίοι σε αντίθεση με εκείνον, υπέκυψαν στις υπέρ-
τερες δυνάμεις τεράτων, θεών, ηθικών διλημμάτων
και γενικά εμποδίων που συνάντησαν. Παρόλ’ αυτά,
ενώ και ο ίδιος ήταν θνητός σαν τους άλλους, συ-
γκέντρωσε όλες τις δυνάμεις του και νίκησε. Έχασε
πολλές φορές, αλλά κατάφερε να ξανασηκωθεί και
να συνεχίσει, χωρίς να επιτρέπει στις ήττες του να
τον καταστρέφουν. Δεν αποτελεί αυτό πραγματικό
χαρακτηριστικό ενός ήρωα;
Ωστόσο, τι γίνεται αν το δούμε από την πλευρά
του Αχιλλέα; Γιατί η αλήθεια είναι πως ενώ λέμε ότι
ο ατρόμητος και άτρωτος Πηλείδης δεν είχε άλλα
αγαθά πέρα από την θεϊκή του δύναμη, το ίδιο ισχύ-
ει και για τον Οδυσσέα. Ξέρετε κάτι αξιοσημείωτο
που διέθετε ο Οδυσσέας πέρα από την εξυπνάδα
του; Γιατί πιο πολύ μοιάζει με έναν κοινό θνητό που
του δόθηκε το δώρο της ευφυΐας και την εκμεταλ-
λεύτηκε για να εξαπατήσει, να κοροϊδέψει και να
παραπλανήσει τους εχθρούς του. Μοιάζει με έναν
άπιστο σύζυγο που πέρασε επτά χρόνια στην Καλυ-
ψώ, με τη δικαιολογία ότι η νεράιδα δεν τον άφηνε
05