Aφιέρωμα
…
υ
ο
γ
ό
λ
ο
ρ
π
ί
τ
ν
α
ς
ι
ε
ψ
έ
κ
σ
Κάποιες
σουμε κάποια απαράλλαχτα χαρακτη-
ριστικά του.
ΗΡΩΑΣ: Η ισχύς της λέξης είναι αδιαμφι-
σβήτητη. Όταν την ακούμε, αρχίζουμε αυτό-
ματα να δημιουργούμε συνειρμούς και πολ-
λές φορές να ονειροπολούμε. Όμως, το γεγο-
νός που καθιστά την έννοια του «ήρωα» τόσο
ιδιαίτερη, είναι το ότι έχει πολύ προσωπικό
νόημα και χαρακτήρα.
Ο καθένας μας θα μπορούσε να δώσει έναν
δικό του, μοναδικό ορισμό της λέξης. Θα
μπορούσαμε έτσι να δημιουργήσουμε μία
πληθώρα ορισμών, από τους οποίους κανέ-
νας δεν θα ήταν λανθασμένος, για τον απλού-
στατο λόγο ότι θα ήταν αληθινός για το άτομο
που τον διατύπωσε.
Παρά, όμως, το ατομικό στοιχείο που προσ-
δίδουμε στον «ήρωα», μπορούμε να εντοπί-
Ήρωας είναι ένας λογοτεχνικός χαρακτήρας,
ένας πρωταγωνιστής σε μια ταινία, κάτι το
φανταστικό, το ιδανικό. Αλλά η έννοια του
ήρωα δεν περιορίζεται στο μη πραγματικό.
Ήρωας μπορεί να είναι ένας καλλιτέχνης,
ένας πολιτικός, ένας στρατιώτης, κάποιος
που προσφέρει εθελοντική εργασία, οποιοσ-
δήποτε άνθρωπος – είτε επώνυμος είτε ανώ-
νυμος. Πάνω από όλα, όμως, ήρωας είναι
μία φιγούρα που υπερασπίζεται και ενσαρ-
κώνει κάποιες έντιμες αξίες, κάποια ιδανικά.
Είναι μια φιγούρα που εμπνέει. Και ίσως να
υπάρχουν τόσοι πολλοί ορισμοί για τη λέξη,
επειδή ο καθένας μας θεωρεί διαφορετικά
ηθικά ζητήματα υψίστης σημασίας.
Έβελυν Παπαδοπούλου Α4
Να είναι, άραγε, οι ήρωες φτιαγμένοι από διαφορετικό υλικό; Να πρόκειται για προδιαγεγραμ-
μένες ζωές; Είναι η τόλμη, η αποκοτιά, η πλήρη συνείδηση του κινδύνου ή η υπέρβαση του φό-
βου προϋπόθεση ηρωισμού; Και όσο μεγαλύτερος ο φόβος, τόσο μεγαλύτερος και ο ηρωισμός;
Ήρωα σε κάνει το πώς επιλέγεις να ζεις ή το πώς πεθαίνεις; Μπορεί να υπάρχουν ήρωες σε μια
αντιηρωική εποχή; Υπάρχει ιδεολογική υποκειμενικότητα στην αποτίμηση του ηρωισμού, τύπου
«Ο δικός μου ήρωας, ο δικός σου εχθρός»; Οι μάχες του ανθρώπου με τους εσωτερικούς του
δαίμονες τεκμαίρουν ηρωισμό;
Σε αυτά και παρεμφερή ερωτήματα προσπαθούν να δώσουν απάντηση, εδώ και χιλιάδες χρό-
νια, η φιλοσοφία, η λογοτεχνία, το θέατρο. Άλλοι θεωρούν την ταπεινότητα προσάναμμα του
ηρωισμού. Και άλλοι τον εγωκεντρισμό, που κάνει τον σαιξπηρικό και με αρνητικό πρόσημο
Ριχάρδο Γ’ να λοξοκοιτάζει τον αισχύλειο Προμηθέα. Από την άλλη, μπορεί να είναι ήρωας κά-
ποιος που δεν αγαπάει τους ανθρώπους;
Αν υπήρχαν σίγουρες, «επιστημονικές» απαντήσεις σε κάποια από αυτά τα ερωτήματα, η ζωή
θα ήταν βαρετή. Και ακόμη πιο βαρετοί οι ήρωες. Επειδή, ακριβώς, θα ήταν αναμενόμενοι. Ίσως
γι’ αυτό προτιμώ την περιγραφή του Ρομέν Ρολάν που λέει ότι ήρωας είναι ένας άνθρωπος που
κάνει ό,τι μπορεί. (Στην ουσία αυτό που λέει και ο Μανόλης Αναγνωστάκης περιγράφοντας τον
αντιήρωα με τον στίχο «Δεν έφταιγεν ο ίδιος, τόσος ήταν».) Φαίνεται απλό αλλά, στην πραγματι-
κότητα, είναι περίπλοκο, σπάνιο και ανεκτίμητο.
tanea.gr