mendimesh , gjë që nuk ishte parë gjer atëherë . Të gjitha këto ndikuan që Ebu Hanifeja të mendonte një formë më të përshtatshme për t ’ u dhënë përgjigje pyetjeve dhe zgjidhje rasteve të cilat nuk kishin ndodhur në kohën e pejgamberit a . s . dhe nuk përmendeshin në Kur ’ an në mënyrë të veçantë , andaj hapi i parë ishte përdorimi i ixhtihadit , dhënia e fetvave sipas gjykimit dhe logjikës ( re ’ j ) ose krahasimit ( kijas ). Të tria këto janë të lidhura ngushtë me njëra-tjetrën . Ato konsistonin në atë që , për t ’ i dhënë zgjidhje një problemi , fillimisht zgjidhja duhej kërkuar në Kuran . Nëse aty nuk gjendej , kërkohej në traditën pejgamberike . Nëse edhe aty nuk gjendej , kërkohej në hulumtimet dhe zgjidhjet që kishin bërë katër halifët e drejtë , Ebu Bekri , Umeri , Uthmani dhe Aliu . Nëse edhe aty nuk gjendej , atëherë duhej vënë në punë mendja dhe logjika duke e lidhur problemin e ri me diçka të ngjashme që kishte ndodhur më herët . Një shembull për këtë mund të marrim përdorimin e drogave në ditët e sotme , të cilat nuk përmenden as në Kur ’ an dhe as në sunetin e Pejgamberit a . s . Por , duke u nisur nga fakti se droga ka të njëjtin ndikim si pijet alkoolike , pasi të dyja shkaktojnë humbje të vetëdijes , edhe drogat konsiderohen të ndaluara ( haram ).
Këtë metodë e përdori Ebu Hanifeja për t ’ u dhënë zgjidhje problemeve të kohës , të cilat nuk ishin të pakta . Kështu që kjo shkollë u quajt “ Shkolla e arsyes ”, për shkak se përdorte gjykimin dhe arsyen .
Kjo metodë për pasuesit e shkollës së Hixhazit ishte e papranueshme dhe ata e refuzuan atë , e bashkë me të e akuzuan edhe Ebu Hanifen . Mirëpo Ebu Hanifeja ishte njeri largpamës dhe duhej t ’ iu paraprinte problemeve të kohës , në mënyrë që feja islame të ishte e pranueshme dhe e lehtë edhe për muslimanët e posahyrë në Islam , që ishin në numër të madh .
Duke vepruar në këtë mënyrë , Ebu Hanifeja i shërbeu fesë dhe njerëzve si askush më parë . Me fikhun e tij , Ebu Hanifeja arriti që fenë dhe jetën t ’ i mbante pranë njëra-tjetrës të pandara . Burimet kryesore në të cilat u bazua Ebu Hanifja ishin : Kur ’ ani , sunneti , ixhmai i as-habëve , kijasi , istihsani dhe urfi . Të gjitha këto burime shërbyen në zgjidhjen e problemeve të ndryshme me të cilat u ballafaquan muslimanët në kohën e Ebu Hanifes .
Një tjetër metodë e Ebu Hanifes në zgjidhjen e problemeve shoqërore ishte edhe përdorja e fikhut supozues ( takdirij ). Ai dëshironte që t ’ u paraprinte problemeve dhe të kishte zgjidhje të gatshme për to . Andaj ai supozonte çështje dhe problem që nuk ekzistonin dhe ishin të pamundura . Sikur të ndodhnin , cili do të ishte gjykimi fetar ? Këto çështje përfshinin fusha të ndryshme , shoqërore , ekonomike , politike etj .
Një hap tjetër tejet i rëndësishëm që ndërmori Ebu Hanifeja ishte që çdo fetva që jepej për çështje të caktuara të mos ishte individuale , por të ishte kolektive . Kjo u bë duke e ditur se një individ i vetëm nuk do të mund t ’ u ofronte zgjidhje të gjitha problemeve të muslimanëve . Andaj për të qenë sa më efektiv dhe frytdhënës në këtë çështje , ai grumbulloi në një vend dyzet ekspertë nga të gjithë lëmenjtë e jetës . Këtë e bënte në mënyrë që problemet dhe çështjet që shfaqeshin , ata t ’ i studionin dhe analizonin , deri sa të arrinin në një konkludim unanim . E tërë kjo arrihej me anë të një dialogu dhe debati konstruktiv , pa e imponuar mendimin dhe opinionin e askujt , edhe nëse ishte fjala për Ebu Hanifen .
Grupi punues i Ebu Hanifes
Ebu Hanifeja kishte një numër të madh nxënësish , të cilët uleshin në formë rrethi . Në të djathtë të Ebu Hanifes ulej Ebu Jusufi , i cili ishte njëri prej nxënësve më të zellshëm të Ebu Hanifes dhe i cili kishte cilësi dhe talente të rralla në personalitetin e tij . Për këtë arsye ai e mbante pranë Ebu Jusufin , me qëllim që ta formonte dhe përgatiste për të ardhmen . Në krahun tjetër të Ebu Hanifes , qëndronte një nxënës tjetër i zellshëm , Muhammed ibnu Hasen . Që të dy mbanin në dorë pena dhe letër , ku mbanin shënimet e duhura . Pastaj vinin dyzet ekspertët dhe grupi i punës me të cilët debatohej e diskutohej për çështje të ndryshme . Përveç këtyre të dyzetëve , ndodheshin edhe me qindra nxënës dhe dëgjues të tjerë , dymbëdhjetë nga të cilët arritën edhe shkallën e muxhtehidëve .
Fillimisht , Ebu Hanifeja përmendte temën mbi të cilën do të diskutonin . Për çdo çështje , në fillim kërkohej mendimi i një eksperti në atë lëmi , me qëllim që të krijohej një koncept i saktë mbi temën që do të diskutonin . Pastaj ai kërkonte mendimin e secilit prej studentëve . Dikush e analizonte problemin , dikush propozonte zgjidhje të caktuar , një tjetër mbante shënim , derisa arrihej një mendim unanim nga të gjithë pjesëtarët e grupit . Shpjegimi i lëndës , apo “ metoda e aftësimit të studentëve ”, që përdorte Ebu Hanife , jo vetëm që ishte interesante , por ajo ishte edhe mjaft tërheqëse si për kohën në të cilën jetonte ashtu edhe për pedagogjinë moderne .
Zgjimi Islam 11