"Yoldaş" Fanzin Feyral 2017 | Page 18

getdikcə daha çox ictimai
şəkil alır – yüz minlərlə və
milyonlarla
fəhlə
planauyğun bir təsərrüfat
orqanizmi
halında
əlaqələndirilir ,
ümumi
əməyin məhsulunu isə bir
ovuc
kapitalist
mənimsəyir . İstehsal hərcmərcliyi
və böhranlar artır ,
bazar
uğrunda
qızğın
mübarizə
başlanır ,
əhali
kütləsinin
güzəranı
xarablaşır .
Kapitalizm
quruluşu
fəhlələrin
kapitaldan
asılılığını
artıraraq ,
birləşmiş əməkdən ibarət
əzəmətli bir qüvvə yaradır .
Marks
kapitalizmin
inkişafını
əmtəə
təsərrüfatının
ilk
rüşeymlərindən ,
sadə
mübadilədən
başlamış
kapitalizmin
ən
yüksək
formalarına ,
iri
istehsala
qədər tədqiq etmişdir .
Bütün
kapitalist
ölkələrinin ,
istər
köhnə ,
istərsə
yeni
kapitalist
ölkələrinin
təcrübəsi
Marksın
bu
təliminin
doğruluğunu
ildən-ilə
getdikcə daha çox fəhləyə aydın şəkildə göstərir .
Kapitalizm bütün dünyada qalib gəlmişdir , lakin bu qələbə yalnız əməyin kapital üzərində qələbəsinin ərəfəsindədir .
III
Kapitalizmin devrildiyi və “ azad ” kapitalizm cəmiyyətinin dünyaya gəldiyi zaman dərhal məlum oldu ki , bu azadlıq zəhmətkeşləri zülm və istismar altında saxlayan yeni bir sistem deməkdir . Bu zülmün inikası və ona qarşı protest olaraq dərhal müxtəlif sosialist təlimləri meydana çıxmağa başladı . Lakin ilk sosializm utopik sosializm idi . Bu sosializm kapitalizm cəmiyyətini tənqid edir , onu pisləyir , ona lənət yağdırır , bu cəmiyyətin məhv olmasını arzulayır , xəyalında daha yaxşı bir quruluş uydurur , istismarın ləyaqətsiz bir hərəkət olduğunu varlılara inandırmağa çalışırdı .
16