Ont-moeten is de kunst
Vechten met vreemden op zomerfestivals, de kruisiging herbeleven in de
bedrijfskantine met een mobiel bereikbare Jezus, duizend gebruikte
kussenslopen verweven tot een vredesparachute: waar is kunstenaar
Lucas de Man (31) eigenlijk mee bezig? Wat zegt het over zijn generatie
en de vreemde wereld waarin ze opgroeit? Programmamaker Luuk
Willems ging op onderzoek uit.
Eerst even dat vechten, de Fight Club. Dat is toch die film met Brad Pitt?
Het verschil met de film is dat wij de Fight Club echt hebben gemaakt, al zo’n zestig
keer: op festivals en in zalen spelen we een voorstelling waarbij mensen de kans
krijgen echt met elkaar te vechten. Dat is een oerdrang die zelden ruimte krijgt. En
wanneer ontmoet je elkaar nog echt fysiek? Hooguit bij goede seks en bij vuige dans,
maar dat laatste zie je ook steeds minder.
Is een vrij gevecht tussen willekeurige mensen wel een goed idee?
Soms wordt er flink gevochten, meestal niet, en altijd loopt het goed af. En natuurlijk
zorgen wij voor de veiligheid. Het gaat ook niet om vechten, maar om de vraag hoe jij
reageert op het onverwachte, het niet weten wat er gaat gebeuren, en hoe je omgaat
met het plotselinge fysieke contact.
De Fight Club laat zich lastig vergelijken met de andere voorbeelden van je werk.
Wat is de rode draad?
In de Fight Club zijn er nauwelijks regels zoals in de vechtsport; je moet niets. Er is
geen taal of techniek die tussen de vechters in staat. Ont-moeten is voor mij en
Stichting Nieuwe Helden het magisch woord: We zorgen voor ont-moeten in de
publieke ruimte. Dat betekent ook dat onze kunst zich altijd in het hier-en-nu afspeelt,
dat het ‘live’ gebeurt, en dat het publiek meedoet in de plaats van consumeert.
Waarom is ont-moeten zo belangrijk?
We leven in een maatschappij waarin ogenschijnlijk alles kan, maar vooral vanalles
moet. Op je werk moet alles worden uitgedacht en verantwoord, word je geleid aan de
hand van stappenplannen, en is er de voortdurende druk van targets en deadlines.
Privé is de norm dat je alles hebt, bent en doet: een mooie relatie, leuke vrienden,
bijzondere hobby, interessante activiteiten in het weekend. Zet de radio aan en je hoort
29 festivals die je hebt gemist.
Hoe ga jij om met de druk van de alles-moet-maatschappij?
Ik laat me niet leiden door die maatschappij, maar door mijn eigen gevoel. Niemand
heeft het antwoord op existentiële vragen. In die onzekerheid is je eigen gevoel, je
eigen impuls het enige kompas.