10e y˚‘· q dües ¡ D dü +| òü ÷ ìøÏ @.| æ.{ Ï. j · T | òt. | üøå ± q düeT ] Œ +#·& ÜìøÏ ìy˚ ~ ø £ qT‘· j ·÷ s ¡ T # ˚j · TT≥≈ £ î j · THé. s ¡| òüTTsê $ T ¬ s & ç ¶, | æ. bÕ +& ÉTs ¡+> ∑es ¡ Á | ükÕ < é, ùwø˘ õ˝≤ì, _. yÓ + ø £ ≥ | ü ‹ sêE, mdt.$. nì˝Ÿ≈ £ îe ÷ sY, $. eTH√Vü≤s ¡ sêE \‘ √ ≈ £ L & çq ø £$ T {° ì ìj · T $ T + ∫ +~. á ø £$ T {° pHé 27, 28‘ ˚B \ ˝À düe ÷ y˚XȳÓTÆ | ü < äe y˚‘· qdü +| òüT + n & ç – q Á | üXÊïe [ øÏ düe ÷< ÛëHê \ qT, Ç‘· s ¡ n + XÊ \ ô |’ | ü \ T Á | ü ‹ bÕ < äq \ T s ¡÷ bı +~+ ∫ 30`5`2013q 10e y˚‘· q dües ¡ Ddü +| òüT ø £$ TwüqsY | æ.¬ ø. n > ∑sê « ˝ŸqT ø £* dæ düeT ] Œ +#· ≥ + »]–+~. | æ. ÄsY. dæ. ø £$ TwüqsY ìy˚ ~ ø £ ˝Àì | ü \ T n + XÊ \ ô |’ @.| æ.{ Ï. j · T | òt. Hêj · T≈ £ î \‘ √ #·] à +# ês ¡ T. bÕ ] dt ø ± qŒ ¤¬ sqT ‡, 15e uÛ≤s ¡‘· ø ±] àø £ ø ± qŒ ¤¬ sHé ‡( 15 th Indian

labour Conference) ñ < √ ´> ∑T \, ø ±] à≈ £ î \ ø £ ˙dü y˚‘· Hê \ qT ìsêΔ ]+# ˚ +< äT≈ £ î | ü \ T Á | ü ‹ bÕ < äq \ T # ˚XÊsTT. 1957˝À »]– q 15e

ILC düe ÷ y˚X¯ + Á | ü ‹ ≈ £ î≥T + u≤ìøÏ 4 > ∑Ts ¡ T düuÛÑT ´\ T ñ +{ ≤s ¡ ì, Ç < ä › s ¡ T ô |< ä ›\ T, Ç < ä › s ¡ T | æ \¢\ T ø ± e ⁄ q Ç < ä › s ¡ T | æ \¢\ qT ˇø £ j · T ÷ ì { Ÿ >± | ü ]> ∑DÏ + ∫ +~. Äy˚Ts ¡ ≈ £ î Á | ü ‹ ≈ £ î≥T + u≤ìï 3 $ ìjÓ ÷> ∑ Á | üe ÷ D≤ \ T( Consumption Units)>± | ü ]> ∑DÏ + ∫ +~. ˇø = ÿø £ ÿ ] øÏ nedüs ¡ eT > ∑T ì‘ ê ´ edüs ¡ edüTÔe ⁄\ qT b˛wüø ± Vü ‰ s ¡ ì | ü ⁄ DT \ dü ÷#· q \ dü \ Vü ‰\‘ √ ìs ¡ ísTT + ∫ +~. Ä $< Ûä +>± ˇø £ ≈ £ î≥T + u≤ìøÏ( 3 CUs) nj˚T ´ Ks ¡ TÃqT ˝ … øÏÿ + ∫ +~.

BìøÏ n < äq +>± 20 % Ç +< Ûäq +, $< äT ´‘· TÔ, eT + ∫˙s ¡ T yÓTT < ä \> ∑T nedüsê \ ≈ £ î Ks ¡ Ãe ⁄‘· T +< ä˙, Ä yÓTT‘· Ô + ô |’ 25 % $< ä ´, yÓ’< ä ´+, $ H√ < ä +, Ä≥ $& ÉT | ü ⁄, | ü +& ÉT > ∑ \ T, ≈ £ î≥T + ã + ˝À ô |[ flfi¯ófl yÓTT < ä˝ …’ q $$< Ûä dü +< äsꓤ\ ˝À nedüs ¡ eTe ⁄‘· T +< äì 15e ◊. m˝Ÿ. dæ. ìs ¡ ísTT + ∫ +~. á Á | ü ‹ bÕ < äq \ y˚Ts ¡ ≈ £ î Á | üdüTÔ‘·+ eTq sêÁwü º+ ˝Àì $$< Ûä | ü≥ º D≤ \ ˝Àì ì‘ ê ´ edüs ¡ düs ¡ ≈ £ î \ dü > ∑≥T < Ûäs ¡\ Ä < Ûës ¡+>± ˇø £ ≈ £ î≥T + u≤ìø £ j˚T ´ Ks ¡ Tà 15,004.60 >± ìs ¡ ísTT +#· ≥ + »]–+~. < ëì Ä < Ûës ¡+>± sêÁwü º+ ˝Àì ñ < √ ´> ∑T \ e ÷ dü º sY ùdÿ \ T˝À ÁbÕs ¡+ uÛÑ y˚‘· q +( ø £ ìwü˜ y˚‘· q +) s ¡ T. 15,000 >± ñ +& Ü \ ì @.| æ.{ Ï. j · T | òt. Á | ü ‹ bÕ ~+ ∫ +~. yêdüÔyêìøÏ Á | üdüTÔ‘· | ü ] dæú‘· T \ T 1957 ø £+ f … # ê \ _ Ûqï +>± ñHêïsTT. | æ \¢\ ≈ £ î eT ÷\ ô |< ä ›\ ø £+ f … m≈ £ îÿe Ks ¡ Tà \ T ne ⁄‘· THêïsTT. ø ± e ⁄ q ≈ £ î≥T + ã + n + fÒ Hê \ T > ∑T $ ìeTj · T Á | üe ÷ D≤ \ T | ü ]> ∑DÏ +# ê *‡ ñ +~. n < ˚ $< Ûä +>± $< ä ´ ≈ £ î nj˚T ´ Ks ¡ Tà nH˚ø £ ¬ s≥T ¢ ô |]–+~. n +‘ ˚ø ± ø £ 15e ◊. m˝Ÿ. dæ. dü ÷ ∫ + ∫q Ç‘· s ¡ Ks ¡ Tà \ ø £+ f … H˚ & ÉT n < äq +>± ôd˝Ÿ bò˛Hé ‡, Ç + ≥sYHÓ { Ÿ { Ï.$. yÓ ÷ ≥sYyêVü≤Hê \ T yÓTT < ä \> ∑T Ks ¡ Tà ø =‘· Ô >± e∫à # ˚ ]+~. yê≥ìï +{ Ï˙ | ü ]> ∑DÏùdÔ ø £ ìwü˜ eT ÷\ y˚‘· q + Ç + ø ± m≈ £ îÿe >± ñ +& Ü *. ø ± ì πø + Á < ä y˚‘· qdü +| òüT + Ç‘· s ¡ sêÁcÕ º\ y˚‘· q dü +| òü ÷\ T m≈ £ îÿe >± 15 ◊. m˝Ÿ. dæ. dæbòÕs ¡ düT \ y˚Ts ¡ ≈ £ î y˚‘· q ìs ¡ íj · T + # ˚düTÔqï +< äTq Ä + Á < ÛäÁ | ü < ˚XŸ {°#· sY ‡ ô | ò & ÉπswüHé ≈ £ L & Ü 15e ◊. m˝Ÿ. dæ. dæbòÕs ¡ düT \ H˚ | ü ]> ∑Dq˝ÀìøÏ rdüTø = ì ìy˚ ~ ø £ qT s ¡÷ bı +~+ ∫ +~.

y˚‘· q dües D ¡ Á | üjÓ ÷» q +(|{ æ ò ŸyÓT +{ Ÿ): ÁbÕs ¡+ uÛÑ + eT ÷\ y˚‘· q + 15,000 / ` >± e ⁄+& Ée \ dæq nedüs ¡+ e ⁄ qï ~. Á | üdüTÔ‘·+ ÁbÕs ¡+ uÛÑ y˚‘· q +, 6,700eT ÷\ 1`1`2013 Hê { Ï ø £ s ¡ Te ⁄ uÛÑ‘·´+ 54.784 %. s ¡ T. 6,700 eT ÷\ y˚‘· q +, s ¡ T. 15,000 ø ± yê \+ fÒ 69 % y˚‘· q dües ¡ D Á | üjÓ ÷» Hêìï( fitment benefit) Çe « e \ dæ e ⁄+ ≥T +~.

1`7`2013 ø £ s ¡ Te ⁄ uÛÑ‘·´+ Á | üø £{ ÏùdÔ n +‘· XÊ‘·+ y˚‘· q dües ¡ D Á | üjÓ ÷» q + ˝À‘·– Z + ∫ Á | üø £{ Ï +#· e #· TÃ. á n + XÊ \ ìï +{ Ïì | ü ]> ∑Dq˝ÀìøÏ rdüTø = ì Á | üdüTÔ‘·+ eT ÷\ y˚‘· q + ô |’ 69 % y˚‘· q dües ¡ D Á | üjÓ ÷» q + ø £* Œ +# ê \ ì @.| æ.{ Ï. j · T | òt. Á | ü ‹ bÕ ~+ ∫ +~. e ÷ dü º sY ùdÿ \ T: ÁbÕs ¡+ uÛÑ eT ÷\ y˚‘· Hêìï 15,000 >± | ü ]> ∑DÏ + ∫ 3 % #= ˆˆq Ç + ÁøÏyÓT + ≥T Çyê «\ ì, Á | ü ‹ ùd º J˝ÀqT Ç + ÁøÏyÓT + ≥T πs≥TqT ô |+# ˚ $< Ûä +>± e ÷ dü º sY ùdÿ \ TqT @.| æ.{ Ï. j · T | òt. Á | ü ‹ bÕ ~ Û + ∫ +~. e ÷ dü º sY ùdÿ \ T˝À yÓTT‘· Ô + 72 $ uÛ≤ >±\ T( ôd ¬> à +{ Ÿ ‡) ñ +& ˚ $< Ûä +>±, > ∑ ] wü˜ y˚‘· q + s ¡ T. 1,22,300 / `‘ √ e ÷ dü º sY ùdÿ \ TqT ì ] à +#· ≥ + »]–+~.(@| æ { Ïj · T | òt | æÄsYdæøÏ Á | ü ‹ bÕ ~+ ∫q Á | ü ‹ bÕ < äq \ | üP ] Ô $ esê \ qT sT ÷ dü + ∫ø £ ˝ÀH˚ sTT # êà +.)

ñbÕ < Ûë ´ j · TT \ ùdÿfi¯ófl: ÁbÕˆˆ # Û ·{ ÀbÕ < Ûë ´ j · T $< ë ´ s ¡ Tú ø £$ TwüHé dæbòÕs ¡ düT \ y˚Ts ¡ ≈ £ î < ˚X¯ + ˝Àì ñbÕ < Ûë ´ j · TT \+< ä ] ø ° ˇπø y˚‘· q e ´ edüú ñ +& Ü \ ˙,‘·< äqT > ∑TD +>± πø + Á < ä Á | üuÛÑT‘·«+ ñbÕ < Ûë ´ j · T \ ≈ £ î ÇdüTÔqï y˚‘· q ùdÿfi¯flqT Çyê «\ ì, @.| æ.{ Ï. j · T | òt. ø√ ]+~. Á | üdüTÔ‘·+ e ÷ dü º sY ù | ÿ \ T˝À ñqï ñbÕ < Ûë ´ j · T ùdÿfi¯fl≈ £ î nqT > ∑TD +>± @.| æ.{ Ï. j · T | òt. Á | ü ‹ bÕ ~+ ∫q e ÷ dü º sY ùdÿ \ T˝À ñbÕ < Ûë ´ j · T \ ùdÿfi¯ófl ÁøÏ +~$< Ûä +>± ñ +{ ≤sTT.

ø ±´ ≥ –] Á | üdüTÔ‘· ùdÿ \ T Á | ü ‹ bÕ ~‘· ùdÿ \ T

eT +& É \ $< ë ´ XÊU≤ ~ Ûø ± s ¡ T \ ≈ £ î Áπ >& é II Á | ü < ÛëH√bÕ < Ûë ´ j · TT \‘ √ düe ÷ q +>± ùdÿ \ T #*¢+# Ó ê \ ì Á | ‹ ü bÕ ~+#· ≥ + »]–+~. ˇø £ ùdÿ \ T˝À > ∑ ] wü˜ | ü ]$ T ‹ ì # ˚ ] q yê ] øÏ kÕ º π > ïwüHé Ç + ÁøÏyÓT + ≥ ¢ ≈ £ î ã < äT \ T >±‘·< äT | ü ] ùdÿ \ T eT + ps ¡ T # ˚j ·÷\ ì Á | ü ‹ bÕ ~+#· ≥ + »]–+~.

nÁ | üj T ·‘· ï | < ü √qï ‹ | < ü ∏äø £+: Á | üdüTÔ‘·+ neT \ T˝À ñqï nÁ | üj · T‘· ï | ü < äqï ‹ | ü < ∏äø £+ ˝À 6 / 12 / 18 / 29 dü + ˆˆ ùdÿfi¯ófl ñHêïsTT. Bì kÕúq + ˝À 5 / 10 / 15 / 20 / 25 dü + ˆˆ ùdÿfi¯flqT Á | ü ‹ bÕ ~+#·& É + »]–+~. nÁ | üj · T‘· ï | ü < √qï ‹ | ü < ∏äø £+ ˝À‘· s ¡ Tyê‘· ùdÿ \ T bı +< ä { ≤ìøÏ XÊU≤ | üs ¡ | üØø £ å \ qT +& ç 50 dü + ˆˆ ej · TdüT < ë { Ïq yê ] øÏ $ TqVü ‰ sTT +| ü ⁄ ìe « e \ dæq ~>± ø√s ¡& ÉyÓTÆq ~. n \ yÓHé ‡\ T: nìï n \ yÓHé ‡\ T 100 % ô |+# ê \ ì Á | ‹ ü bÕ ~+#·& + É »]–+~.

Ç +{ Ïn < › Ó: Ç +{ Ïn < Ó › ≈ £ î dü + ã +~ Û + ∫ Á | üdüTÔ‘·+ eØZø £ s ¡ DqT Ç +{ Ï n < Ó › n \ yÓqT ‡ qT ≈ £ L & Ü e ÷ sêà \ ì Á | ü ‹ bÕ ~+#· ≥yÓTÆq ~. ôV’ ≤ < äsêu≤ < é, $» j · Tyê & É, $ XÊK ` 40 % Ç‘· s ¡ eTTìdæ | ü˝Ÿ ø ± s = ŒπswüqT ¢, õ˝≤ ¢ πø + Á < ë \ T ` 30 % 14.5 % Ç +{ Ï n < Ó › bı +< äT‘· Tqï | ü≥ º D≤ \ T ` 25 % Ç‘· s ¡ | ü≥ º D≤ \ T, Á >± e ÷\ T ` 20 %

($ T >‘ ∑ ê 8e ù | J˝À) ñbÕ < Ûë ´ j · T 2 pHé 2013