|
ü æ Á Á ü
é ∏ä £ £ ∑ ° · · £ · ¡
Ó Ô ¡ £ Ï ä £ £ ¡ · £ ü ˚
£ Ó £ Ó · ¡ Ω ü £ ü ¡ Û ¡ ∑ ¡ Ûä £ £ · ü · ∑
¢ ° · ¡ £ É Ûä ü
· £ Û ü · É ¡ · £ É ¶ ∑ ¡ ä ∏ · · É ¡ · £ ¬ £”
£ ∑ ¡ ¡ ç ü £ ü Ó’ · Ó ä · £ ¬ £ £ ü £ ∑ £ £ £ £ ∑ ¡
£’ ä ¡ ¢
· £ ä ä ¡ ˚ ¡ £ ˚ ¡ £ £ Ó ¡ · ¡
£ £ ¡¢ £ å ∑ ¡ Z ¡¢ £ å £ ¡
° · · £ Ô ∑ ¡ · É
¡ ä ° ¡ ¡ Z £ £ ¡ É · ∑ Ï £ £ ü ¡ ¡ Z ü ¡ Z £ ˚ Ï
£ ∏ä ∏ä Ô ˚ ¡ £ £ ¡ ˚ ¡ º
∑ ¢” ü ° £ ä ∑ º £ ¡ ü ü ä ° Ûä £ Ó Ûä · …’ ä ¡ ä ä ∑ £ ü ¡ ü ˚ £ ä › ç É ¬ ¡ £ ¡ Ω · £ · ü ç ·
∏ä £ £ £ ¡ · ¡ ¡ ∑ £ £ ¡ ∑ ¡ ¡
| +| +# ê +. Ä | üdü +> ∑bÕsƒêìï H˚ & ÉT | #· T ] düTÔHêï +.
|
`dü + ˆˆ) |
|
ø ± Áy˚T &‡,
H˚qT sê » ø j T Hêj T≈ îDÏíø ± qT, yê >±› Hê \ T # ˚j T˝ÒqT. #*¢+#· ˝ÒqT. H˚qT $< ë ´ y˚‘·( educationist) q ÷ ø ± qT, kÕe ÷ qT ´& ç˝≤ >± >± ø y˚s T >± $< ë ´ $< ÛëHêìï > ∑T ]+ ∫ e ÷{ ≤ ¢& É˝ÒqT. nsTTHê á düe ÷ y˚X¯ ìsê « Vü≤≈ î \ T, ` yê ] πø‘* dæ, Hê≈ î‘* j Tì ø ± s D≤ \ e \¢, ` q˙ï düe ÷ y˚XÊìï ÁbÕs ¡+_ +#· eTì ø√sês T. ø ± ˙ á uÛ≤ >±´ ìøÏ H˚qT ns TΩDÏíø ± qT. á eT < ´ @< √ | üÁ ‹ ø ˝À dü + bÕ < ä≈ îìøÏ
Áyêdæq ñ‘· Ôsê˝À #·~ yêqT: ÇHêïfi¯Sfl eT + Á‘· T \÷, sê » ø j T
Hêj T≈ î \ T e ÷ Á‘· y˚T düuÛ≤ ~ |‘·´+, ÁbÕs ¡+ uÛÀ‘·‡ yê \ T # ˚j T & +, eTTK ´ n ‹~ >± < äj T # ˚j T & + # ˚ùdyês ˙, Ç | üapple & ÉT High CourtJudges
≈ L & Ü s ¡+> + ˝À Á | üy˚ •+# ês ˙! ø ± s Dy˚TyÓTÆHê ø ± ìe «+&, eè‘· TÔ
\ ìï +{ Ï˝À >=| üŒ < q ñbÕ < Ûë ´ j Teè ‹ ÔøÏ # +~ q $ TeTà \ ï +< ] ˙ ø £\ TdüTø = H˚ uÛ≤ > ´+ Hê≈ îø £*–+ ∫q +< äT≈ î, ø ± s ¡´ ìsê « Vü≤≈ î \ ≈ î
Hêø è‘·»„‘·\ T. ôV ≤ < äsêu≤ < äT qT +& çÇ +‘·< ÷ s ¡+ e # êÃqTø £< ë! @ y√
Hê \ T > ∑Te ÷ ≥ \ T # ÓbÕÔqT. $ wüj T + MT≈ î bÕ‘ ˚nsTTe ⁄+ ≥T +~.
MT ]~ es ≈ î Ä˝À∫ +# ñ +{ ≤s qT≈ î +{ ≤qT. nsTTHê MT≈ î # | üŒ kÕVü≤dædüTÔqï +< äT≈ î eTìï +#· eTì ÁbÕ ] údüTÔHêïqT. uÛ≤s ¡‘·< ˚X¯ + Á | üC≤kÕ « eT ´, Á | üC≤sê »´ eTì eTq sêC≤ ´+> +
Á | üø £{ ÏdüTÔqï ~. kÕ +| òæTø £, Ä ] úø £, sê » ø j T, Hê ´ j T +, uÛ≤ekÕ «‘·+ Á‘·´+, yêø˘kÕ «‘·+ Á‘·´+, n +‘· düTÔ, neø ± XÊ \ düe ÷ q‘·«+, bÂs T \+<] ø düeT≈ Ls Œ ã &‘ êj Tì eTq sêC≤ ´+> + ñ < √ÈwædüTÔqï ~. á \ øå ±´\ T, á Vü≤≈ îÿ \ T bı +< ë \+ fÒ, nqTuÛÑ $+# ê \+ fÒ Á | »\ T $< ë ´ e +‘· T \ T
>± e≥ + ˇø ÁbÕ < $ Tø ± edüs ¡+. á ÁbÕ < $ Tø ± edüsêìï > ∑T ] +# sêC≤ ´+> Ä < ˚X¯ dü ÷ Á‘ ê˝À( Directive Principles of State Policy)
Á | ‹ e ´ øÏÔø $< ë ´ Vü≤≈ îÿ ñ +& Ü \ ì( Art 41) sêC≤ ´+> ∑eTT yÓTT < *& çq
| < ˚fi¯fl˝À, | < Ûëï \ Tπ > fi¯ófl < ë≥ì u≤ \ u≤ * ø £\+< ] ø ìs ¡“+<, ñ∫‘· $< ´ > ∑s bÕ \ ˙( Art 45) < [‘· esêZ \ Ä ] úø £, $< ë ´ $< ÛëHê \ qT
> ∑T ]+ ∫ Á |‘ ´ ø ÁX¯ < eVæ≤ +# ê \ ˙( Art 46) ìπsΔ •+| üã & +~.
> ∑eT˙j ·÷ s $ wüj Ty˚TeT + fÒ, ÄdæÔ Vü≤≈ îÿ( Right to property),
ÁbÕ < $ Tø Vü≤≈ îÿ( Fundamental Right)>± > ∑DÏ +| üã & çq eTq sêC≤ ´+> + ˝À $< ë ´ Vü≤≈ îÿ( Right to Education), ñ < √ ´> ∑Vü≤≈ îÿ
|
( Right to work) ÁbÕ < $ Tø Vü≤≈ îÿ \ T >± > ∑DÏ +| üã & É˝Ò < äT. sêC≤ ´+> + bÕ ‹ πøfi¯ófl >± Ä #· s D˝À ñHêï, q ÷{ ÏøÏ & Óã“ sTT eT +~ » q + ìs ø åsêdüT ´\ T >± ñHêïs ¡+ fÒ, ÄHê { < [‘· esêZ \ T áHê & ÉT ≈ L & Ü
Ä ] úø £+>±, $< ë ´ $ wüj Tø £+>± ≈ î + ≥T | & e ⁄ Hêïs ¡+ fÒ á
> ∑eT˙j ·÷ s | ⁄ n + X¯ + jÓTTø ÿ ì » dü « s ¡÷| üeTT, | ] e ÷ DeTT
> √ #·] kÕÔsTT. nDTu≤ + ãT Áù |\ à > \ Á | üE „\ T, s√ < ädæ˝À ñ | üÁ > ∑Vü ‰ ìï
| üj Tì +| # ˚j T > \ XÊÁdüÔE „\ T ñqï eTq < ˚X¯ + ˝À q ÷{ ÏøÏ & Óã“ sTT eT +~ ìs ø åsêdüT ´\ T >± ñ +& & ÉyÓT˝≤ kÕ < ´ eTsTT +~? á | ] dæú ‹ øÏ ø ± s Dy˚T $ T? $< ë ´ $ wüj T + ˝À yÓqTø ã &‘· s ¡>‘· T \ yês T eTT +< +» y˚j T˝Ò≈ î +& Ü b˛‘· THêï s +& ÉT≈ î? ã \ V ≤q esêZ \ ˝Àì ãVüQ
Á | ‹ uÛ≤e +‘· T \ T ≈ L & Ü, leT +‘· esêZ \ ˝Àì n +‘·>± Á | ‹ uÛ≤e +‘· T \ T ø ± ì yê ]‘ √ b˛ {° # ˚j T˝Òø b˛‘· THêï s +& ÉT≈ î? $• wü º‘· ≈ L, dü +| < ä≈ L
> \ düìïVæ≤‘· u≤ +< Ûäyê ´ ìøÏ ø ± s Dy˚T $ T? Prof. Naik &
Gajendragadkar committees yês qï≥T
Private, Public
$< ë ´ ì \ j ·÷\ < «+<«$< Ûëqy˚THê BìøÏ ø ± s D +? nsTT‘ < ëìøÏ ìyês D√bÕj Ty˚T ~? Á | üC≤u≤VüQfi¯ ´ $< ë ´ edüs eTT \ qT > ∑T ]+ ∫ eTq
XÊdüqdüuÛÑ˝ …+< äT≈ î ìs ø ´‘· eVæ≤düTÔqï $? Á >± MTD leT +‘· T \( Rural elite)‘ √ ì +& çq XÊdüq düuÛ≤ es > ∑TDy˚THê á ìs ø ´‘· ≈ î ø ± s D +?
Á | üC≤edüsê \ ≈ î ì $ T‘· +> \ $< ë ´ $< ÛëHê \ qT‘· j ·÷ s T # ˚j T & + ˝À
Á | üuÛÑT‘ ê «~ Ûø ± s es +( Bureaucracy) nsTTwü º+( reluctance) m +< äT≈ î
#·÷| ædüTÔqï ~? áHê { leT +‘· T \ ˝À nÁ > ∑kÕúsTT q +< äT≈ îqï
Á | üuÛÑT‘ ê «~ Ûø ± s es | ⁄ es > ∑TDe ÷ sTT ~? ø ± ø b˛‘ H˚ { < ëø ± ñqï á ãVüQfi¯ ìs ø åsêdü ´‘· ≈ î ø ± s Dy˚T $ T? düeT‘ Ä < äs Ù +>± ô | ≥T ø = qï eTq < ˚X¯ + ˝À ã \ V ≤q, leT +‘· esêZ \ $< ë ´ Á | üe ÷ DeTT \
( Standards) ˝À > \ á | ü≥T $& ÉTeì e ´‘ ê ´ kÕ \ ≈ î ø ± s Dy˚T $ T? á Á | üX¯ï \ ≈ î düe ÷< ÛëHê \ T # | üŒe \ dæq u≤ < ´‘· ñbÕ < Ûë ´ j TT˝ q
MT MT < > ÷& Ü ñqï ~. á düeTdü ´\ ≈ î‘·> ∑T | ] cÕÿs e ÷ sêZ \ H˚ « wæ +#·& + eTq < ˚X¯ uÛÑ $ wü ´‘· TÔ ø +‘ √ nedüs ¡+. ìs ø åsêX¯ ´‘· ìs ¡÷ à \+ # ˚j T & ÜìøÏ $• wü º‘· qT dü +| < äqT +& $ eTTøÏÔ # ˚j T & ÜìøÏ,
MT Á | üD≤ [ ø @~?‘· s TD√bÕj Ty˚T ~? á düuÛÑyês T » s T | üuÀ‘· Tqï
#· s à \ ˝À, á düeTdü ´\ qT > ÷] Ã Ä˝À∫kÕÔs ˙,‘·] ÿkÕÔs ˙ Ä • düTÔHêïqT.
|