|
ü æ Á Á ü
é ∏ä £ £ ∑ ° · · £ · ¡
Ó Ô ¡ £ Ï ä £ £ ¡ · £ ü ˚
£ Ó £ Ó · ¡ Ω ü £ ü ¡ Û ¡ ∑ ¡ Ûä £ £ · ü · ∑
¢ ° · ¡ £ É Ûä ü
· £ Û ü · É ¡ · £ É ¶ ∑ ¡ ä ∏ · · É ¡ · £ ¬ £ ”
£ ∑ ¡ ¡ ç ü £ ü Ó ’ · Ó ä · £ ¬ £ £ ü £ ∑ £ £ £ £ ∑ ¡
£ ’ ä ¡ ¢
· £ ä ä ¡ ˚ ¡ £ ˚ ¡ £ £ Ó ¡ · ¡
£ £ ¡¢ £ å ∑ ¡ Z ¡¢ £ å £ ¡
° · · £ Ô ∑ ¡ · É
¡ ä ° ¡ ¡ Z £ £ ¡ É · ∑ Ï £ £ ü ¡ ¡ Z ü ¡ Z £ ˚ Ï
£ ∏ä ∏ä Ô ˚ ¡ £ £ ¡ ˚ ¡ º
∑ ¢ ” ü ° £ ä ∑ º £ ¡ ü ü ä ° Ûä £ Ó Ûä · …’ ä ¡ ä ä ∑ £ ü ¡ ü ˚ £ ä › ç É ¬ ¡ £ ¡ Ω · £ · ü ç ·
∏ä £ £ £ ¡ · ¡ ¡ ∑ £ £ ¡ ∑ ¡ ¡
| +| +# ê +. Ä | üdü +> ∑bÕsƒêìï H˚ & ÉT | #· T ] düTÔHêï +.
|
`dü + ˆˆ ) |
|
ø ± Áy˚T &‡,
H˚qT sê » ø j T Hêj T≈ îDÏíø ± qT , yê >±› Hê \ T # ˚j T˝ÒqT . #*¢+#· ˝ÒqT . H˚qT $< ë ´ y˚ ‘· ( educationist ) q ÷ ø ± qT , kÕe ÷ qT ´& ç˝≤ >± >± ø y˚s T >± $< ë ´ $< ÛëHêìï > ∑T ]+ ∫ e ÷{ ≤ ¢& É˝ÒqT . nsTTHê á düe ÷ y˚X¯ ìsê « Vü≤≈ î \ T , ` yê ] πø ‘* dæ , Hê≈ î ‘* j Tì ø ± s D≤ \ e \¢, ` q˙ï düe ÷ y˚XÊìï ÁbÕs ¡+_ +#· eTì ø√sês T . ø ± ˙ á uÛ≤ >±´ ìøÏ H˚qT ns TΩDÏíø ± qT . á eT < ´ @< √ | üÁ ‹ ø ˝À dü + bÕ < ä≈ îìøÏ
Áyêdæq ñ ‘· Ôsê˝À #·~ yêqT : ÇHêïfi¯Sfl eT + Á ‘· T \÷, sê » ø j T
Hêj T≈ î \ T e ÷ Á ‘· y˚T düuÛ≤ ~ | ‘·´+, ÁbÕs ¡+ uÛÀ ‘·‡ yê \ T # ˚j T & +, eTTK ´ n ‹~ >± < äj T # ˚j T & + # ˚ùdyês ˙ , Ç | üapple & ÉT High CourtJudges
≈ L & Ü s ¡+> + ˝À Á | üy˚ •+# ês ˙ ! ø ± s Dy˚TyÓTÆHê ø ± ìe «+&, eè ‘· TÔ
\ ìï +{ Ï˝À >=| üŒ < q ñbÕ < Ûë ´ j Teè ‹ ÔøÏ # +~ q $ TeTà \ ï +< ] ˙ ø £\ TdüTø = H˚ uÛ≤ > ´+ Hê≈ îø £*–+ ∫q +< äT≈ î , ø ± s ¡´ ìsê « Vü≤≈ î \ ≈ î
Hêø è ‘·»„‘·\ T . ôV ≤ < äsêu≤ < äT qT +& çÇ +‘·< ÷ s ¡+ e # êÃqTø £< ë ! @ y√
Hê \ T > ∑Te ÷ ≥ \ T # ÓbÕÔqT . $ wüj T + MT≈ î bÕ ‘ ˚nsTTe ⁄+ ≥T +~.
MT ]~ es ≈ î Ä˝À∫ +# ñ +{ ≤s qT≈ î +{ ≤qT . nsTTHê MT≈ î # | üŒ kÕVü≤dædüTÔqï +< äT≈ î eTìï +#· eTì ÁbÕ ] údüTÔHêïqT . uÛ≤s ¡‘·< ˚X¯ + Á | üC≤kÕ « eT ´, Á | üC≤sê »´ eTì eTq sêC≤ ´+> +
Á | üø £{ ÏdüTÔqï ~. kÕ +| òæTø £, Ä ] úø £, sê » ø j T , Hê ´ j T +, uÛ≤ekÕ «‘·+ Á ‘·´+, yêø˘kÕ «‘·+ Á ‘·´+, n +‘· düTÔ , neø ± XÊ \ düe ÷ q ‘·«+, bÂs T \+<] ø düeT≈ Ls Œ ã &‘ êj Tì eTq sêC≤ ´+> + ñ < √ÈwædüTÔqï ~. á \ øå ±´\ T , á Vü≤≈ îÿ \ T bı +< ë \+ fÒ , nqTuÛÑ $+# ê \+ fÒ Á | »\ T $< ë ´ e +‘· T \ T
>± e≥ + ˇø ÁbÕ < $ Tø ± edüs ¡+. á ÁbÕ < $ Tø ± edüsêìï > ∑T ] +# sêC≤ ´+> Ä < ˚X¯ dü ÷ Á ‘ ê˝À ( Directive Principles of State Policy )
Á | ‹ e ´ øÏÔø $< ë ´ Vü≤≈ îÿ ñ +& Ü \ ì ( Art 41 ) sêC≤ ´+> ∑eTT yÓTT < *& çq
| < ˚fi¯fl˝À , | < Ûëï \ Tπ > fi¯ófl < ë≥ì u≤ \ u≤ * ø £\+< ] ø ìs ¡“+<, ñ∫ ‘· $< ´ > ∑s bÕ \ ˙ ( Art 45 ) < [‘· esêZ \ Ä ] úø £, $< ë ´ $< ÛëHê \ qT
> ∑T ]+ ∫ Á | ‘ ´ ø ÁX¯ < eVæ≤ +# ê \ ˙ ( Art 46 ) ìπsΔ •+| üã & +~.
> ∑eT˙j ·÷ s $ wüj Ty˚TeT + fÒ , ÄdæÔ Vü≤≈ îÿ ( Right to property ),
ÁbÕ < $ Tø Vü≤≈ îÿ ( Fundamental Right )>± > ∑DÏ +| üã & çq eTq sêC≤ ´+> + ˝À $< ë ´ Vü≤≈ îÿ ( Right to Education ), ñ < √ ´> ∑Vü≤≈ îÿ
|
( Right to work ) ÁbÕ < $ Tø Vü≤≈ îÿ \ T >± > ∑DÏ +| üã & É˝Ò < äT . sêC≤ ´+> + bÕ ‹ πøfi¯ófl >± Ä #· s D˝À ñHêï , q ÷{ ÏøÏ & Óã “ sTT eT +~ » q + ìs ø åsêdüT ´\ T >± ñHêïs ¡+ fÒ , ÄHê { < [‘· esêZ \ T áHê & ÉT ≈ L & Ü
Ä ] úø £+>±, $< ë ´ $ wüj Tø £+>± ≈ î + ≥T | & e ⁄ Hêïs ¡+ fÒ á
> ∑eT˙j ·÷ s | ⁄ n + X¯ + jÓTTø ÿ ì » dü « s ¡÷| üeTT , | ] e ÷ DeTT
> √ #·] kÕÔsTT . nDTu≤ + ãT Áù |\ à > \ Á | üE „\ T , s√ < ädæ˝À ñ | üÁ > ∑Vü ‰ ìï
| üj Tì +| # ˚j T > \ XÊÁdüÔE „\ T ñqï eTq < ˚X¯ + ˝À q ÷{ ÏøÏ & Óã “ sTT eT +~ ìs ø åsêdüT ´\ T >± ñ +& & ÉyÓT˝≤ kÕ < ´ eTsTT +~? á | ] dæú ‹ øÏ ø ± s Dy˚T $ T ? $< ë ´ $ wüj T + ˝À yÓqTø ã & ‘· s ¡>‘· T \ yês T eTT +< +» y˚j T˝Ò≈ î +& Ü b˛ ‘· THêï s +& ÉT≈ î ? ã \ V ≤q esêZ \ ˝Àì ãVüQ
Á | ‹ uÛ≤e +‘· T \ T ≈ L & Ü , leT +‘· esêZ \ ˝Àì n +‘·>± Á | ‹ uÛ≤e +‘· T \ T ø ± ì yê ]‘ √ b˛ {° # ˚j T˝Òø b˛ ‘· THêï s +& ÉT≈ î ? $• wü º‘· ≈ L , dü +| < ä≈ L
> \ düìïVæ≤ ‘· u≤ +< Ûäyê ´ ìøÏ ø ± s Dy˚T $ T ? Prof . Naik &
Gajendragadkar committees yês qï≥T
Private , Public
$< ë ´ ì \ j ·÷\ < «+<«$< Ûëqy˚THê BìøÏ ø ± s D +? nsTT ‘ < ëìøÏ ìyês D√bÕj Ty˚T ~? Á | üC≤u≤VüQfi¯ ´ $< ë ´ edüs eTT \ qT > ∑T ]+ ∫ eTq
XÊdüqdüuÛÑ˝ …+< äT≈ î ìs ø ´‘· eVæ≤düTÔqï $? Á >± MTD leT +‘· T \ ( Rural elite )‘ √ ì +& çq XÊdüq düuÛ≤ es > ∑TDy˚THê á ìs ø ´‘· ≈ î ø ± s D +?
Á | üC≤edüsê \ ≈ î ì $ T ‘· +> \ $< ë ´ $< ÛëHê \ qT ‘· j ·÷ s T # ˚j T & + ˝À
Á | üuÛÑT ‘ ê «~ Ûø ± s es + ( Bureaucracy ) nsTTwü º+ ( reluctance ) m +< äT≈ î
#·÷| ædüTÔqï ~? áHê { leT +‘· T \ ˝À nÁ > ∑kÕúsTT q +< äT≈ îqï
Á | üuÛÑT ‘ ê «~ Ûø ± s es | ⁄ es > ∑TDe ÷ sTT ~? ø ± ø b˛ ‘ H˚ { < ëø ± ñqï á ãVüQfi¯ ìs ø åsêdü ´‘· ≈ î ø ± s Dy˚T $ T ? düeT ‘ Ä < äs Ù +>± ô | ≥T ø = qï eTq < ˚X¯ + ˝À ã \ V ≤q , leT +‘· esêZ \ $< ë ´ Á | üe ÷ DeTT \
( Standards ) ˝À > \ á | ü≥T $& ÉTeì e ´‘ ê ´ kÕ \ ≈ î ø ± s Dy˚T $ T ? á Á | üX¯ï \ ≈ î düe ÷< ÛëHê \ T # | üŒe \ dæq u≤ < ´‘· ñbÕ < Ûë ´ j TT˝ q
MT MT < > ÷& Ü ñqï ~. á düeTdü ´\ ≈ î ‘·> ∑T | ] cÕÿs e ÷ sêZ \ H˚ « wæ +#·& + eTq < ˚X¯ uÛÑ $ wü ´‘· TÔ ø +‘ √ nedüs ¡+. ìs ø åsêX¯ ´‘· ìs ¡÷ à \+ # ˚j T & ÜìøÏ $• wü º‘· qT dü +| < äqT +& $ eTTøÏÔ # ˚j T & ÜìøÏ ,
MT Á | üD≤ [ ø @~? ‘· s TD√bÕj Ty˚T ~? á düuÛÑyês T » s T | üuÀ ‘· Tqï
#· s à \ ˝À , á düeTdü ´\ qT > ÷] Ã Ä˝À∫kÕÔs ˙ , ‘·] ÿkÕÔs ˙ Ä • düTÔHêïqT .
|