Upadhyaya June 2013 | Page 14

’

2001-02˝À 1,07,22,425 ( 78.88 XÊ ‘·+) eT +~ $< ë ´ s ¡ Tú \ T ñ +& >± É 2011-12 Hê { ÏøÏ 79,80,052 ( 59.59 XÊ ‘·+) øÏ ‘·>± Zs T ¡ . Ç < ˚ ø ±\+ ˝À Áô |’ y˚ { Ÿ bÕsƒ ¡ XÊ \ ˝À ¢ $< ë ´ s ¡ Tú \ dü + K ´ 28,70,578 ( 21.12 XÊ ‘·+) qT + ∫ 54,10,872 ( 40.41 XÊ ‘·+) øÏ ô |]–+~.

Á | üdüTÔ ‘·+ sêÁwü º+ ˝À 64 y˚ \ ÁbÕ < ∏ä $ Tø £, ÁbÕ < ∏ä $ Tø√qï ‘· bÕsƒ XÊ ¡ \\ T ñ +& >±, É yê { Ï˝À 315 bÕsƒ XÊ ¡ \ ˝À ¢ ˇø ÿ £ $< ë ´] ú ≈ L £ & Ü ˝Ò & ÉT . n˝≤π > | ~ ü eT +~ ø Hêï £ ‘· ≈ îÿe £ eT +~ $< ë ´ s Tú ¡ \ Tqï bÕsƒ XÊ ¡ \\ T , 1,164 ñHêïsTT . n˝≤π > 2,264 Á | üuÛÑT ‘·« bÕsƒ ¡ XÊ \ ˝À ˇø £ ÿ {°#· sY ≈ £ L & Ü ˝Ò & ÉT . yÓTC≤ ]{° õ˝≤ ¢ ˝˝À ÇHé # ê ]® & çáz \ T , yÓTC≤ ]{° eT +& É˝≤ \ ≈ î £ ÇHé # êØ ® m + áz \ T | üì # ˚düTÔHêïs T ¡ . ÁbÕ < $ ä ∏ Tø £ $< ë ´ s ¡+> ∑ dæ ‹> ú ‘· ∑ T \ ô |’ mHédæáÄsY {° ( C≤rj T · $< ë ´ | ] ü XÀ < äq Û , • ø åD≤ £ eT +& *) É ìs ¡« Væ≤ + ∫q düπs « ˝À eTq sêÁwü º+ 21e kÕúq + ˝À ì \ Te >±, | • ü ÃeTu …+>± ˝Ÿ , > ∑T » sê ‘, Y ø sêí≥ø £ £, C≤s +& â ¡ , é Á ‹| ⁄ ü s ¡ $ T –* q sêÁcÕ º\ ≈ î£ Ä < äs ¡ Ù +>± ñHêïsTT . eTq sêÁwü º+ ˝À $< ë ´ Vü≤≈ £ îÿ #· ≥ º+ e # êÃø £

Á | üuÛÑT ‘·«+ M˝ …’ qìï m≈ £ îÿe bÕsƒ ¡ XÊ \\ T ‘ Ós ¡ yê *‡ ñ +& É >± y˚˝≤ ~>± eT ÷‘· ã & ÉT ‘· THêïsTT . ìØí ‘· dü + K ´ ˝À $< ë ´ s ¡ Tú \ T , {°#· s ¡ T ¢, eTÚ * ø £ dü < äTbÕj ·÷\ T ˝ÒeH˚ ù | s ¡ eT ÷& ˚fi¯ ˝À ¢ ◊ < äT y˚ \ bÕsƒ XÊ ¡ \\ T eT ÷‘ ˚XÊs T ¡ . Ç + ø ± eT ÷ kÕÔeT + ≥THêïs ¡ T . md ”‡, md ”º $< ë ´ s ¡ Tú \ ≈ £ î > ∑Ts ¡ T≈ £ î \ bÕsƒ ¡ XÊ \\ T ‘ Ós ¡ e & É + ˝Àq ÷ Á | üuÛÑT ‘·«+ $| òü \ yÓTÆ +~.

ˇø yÓ £ ’| ⁄ ü $< ë ´ s Tú ¡ \ T ˝Òs qï ¡ kÕ≈ î £ ‘ √ Á | üuÛ ÑT ‘·«+ bÕsƒ XÊ ¡ \\ qT eT ÷ dæy˚düTÔ +~. eTs√yÓ ’| ⁄ ü # ê * q +‘· eT +~ $< ë ´ s Tú ¡ \ T ˝Òø £ Á | üuÛÑT ‘·« dü ÷ ÿfi¯ ¢ ñbÕ < Ûë ´ j TT · \ T > √fi¯ó ¢–\ T ≈ ¢ î £ + ≥THêïs T ¡ . nHé @ sTT && Ó é bÕsƒ XÊ ¡ \ ˝À ¢ 25 XÊ ‘·+ ù |< ä $< ë ´ s ¡ Tú \ ≈ £ î d ” ≥T ¢ πø { ≤sTT +#·& É + »]–+~. eT ] $ T –* q 75 XÊ ‘·+ dü +> ‘ ∑ $ ˚ T { À #· ≥ º+ # | Ó üŒ & + É ˝Ò < äT . B +‘ √ Á | üuÛ ÑT ‘·« y˚T Áô |’ y˚ { Ÿ bÕsƒ XÊ ¡ \ $< ´ ä ≈ î £ nÁ > ∑kÕúq + ø £* Œ + ∫q≥ e ¢ ⁄‘· T +~. ìC≤ìøÏ Ç ~ ù |< ä | æ \¢\ | ò ” E \ ù | s ¡ T ‘ √ Á | üC≤ < ÛäHêìï Áô |’ y˚ { Ÿ j ·÷» e ÷ Hê ´\ ≈ £ î #*¢+#·& Ó + É < ˚ìøÏ ? $< ë ´ Vü≤≈ îÿ £ #· ≥ º+ ˝À ù |< ä | \¢\ æ ≈ î £ 25 XÊ ‘·+ d ≥ ” ¢ πø { ≤sTT +| ü ⁄ Á | ü ‹ bÕ < äH˚ nqedüs ¡+. Ç ~ πøe \+ Áô |’ y˚ { Ÿ dü ÷ ÿfi¯ ¢ j ·÷» e ÷ Hê ´\ qT ≈ £ îuÒs ¡ T \ qT # ˚ùd +< äTπø ! $< ë ´ s ¡ Tú \ T Á | üuÛÑT ‘·« bÕsƒ XÊ ¡ \\ ≈ î £ < ÷ ä s yÓTÆq ¡ õ˝≤ ˝À ¢ ¢ eTVü≤ã ÷ uŸq > ∑sY yÓTT < { ä Ï kÕúq + ˝À ñ +~. á õ˝≤ ˝À ¢ n ‘·´~ Ûø £+>± 63.58 XÊ ‘·+ $< ë ´ s Tú ¡ \ T eT < ´ ä Û ˝ÀH˚ ã & ç e ÷ H˚XÊs ¡ T . 2002˝À 1,31,275 eT +~ $< ë ´ s ¡ Tú \ T ˇø £{ À ‘· s ¡>‹ ∑ ˝À # ˚s ¡>± | < ü √ ‘· s ¡>‹ ∑ øÏ # ˚s T≈ ¡ îH˚dü £ ] øÏ 47,812 eT +~ e ÷ Á ‘· y˚T $ T – ˝≤s T ¡ . ∫ ‘·÷ Ôs T ¡ õ˝≤ ˝À ¢ ‘· ≈ îÿe £ eT +~ ( 27.29 XÊ ‘·+) $< ë ´ s Tú ¡ \ T e ÷ Á ‘· y˚T ã & ç e ÷ H˚XÊs ¡ T . ÁbÕ < ∏ä $ Tø £, ÁbÕ < ∏ä $ Tø√qï ‘· bÕsƒ ¡ XÊ \ ˝À ¢ H˚ m≈ £ îÿe eT +~ dü ÷ ÿfi¯ ¢ ≈ £ î < ä ÷ s ¡+ nj ·÷´ s ¡ ì $< ë ´ XÊK > ∑D≤ + ø ±\ T düŒwü º+ # ˚düTÔHêïsTT . bÕsƒ XÊ ¡ \\ ≈ î £ < ÷ ä s ¡+ ne ⁄‘· Tqï yê ] ˝À u≤ * ø £\ dü + UÒ ´ m≈ îÿe £ >± ñ +& É≥ + > ∑eTHês Ω ¡ +. ã & çøÏ < ÷ ä s ¡+ nsTTq u≤ \ Ts ¡ XÊ ‘·+ 45.43 ø ±>±, u≤ * ø £\ T 45.99 XÊ ‘·+ ñHêïs T ¡ . ñbÕ < Ûë ´ j TT · \ T Çø ô £ |’ bÕsƒê \ T # | Ó üŒ & Éy˚T ø ± ≈ î £ +& Ü Á | üuÛ ÑT ‘·« bÕsƒ ¡ XÊ \ ˝À ¢ $< ë ´ s ¡ Tú \ qT ≈ £ L & Ü # ˚ ] Œ +# ê *‡ ñ + ≥T +< äì ‘ êC≤ >± $< ë ´ XÊK á u≤ < ´‘· ä Û qT yê ] øÏ n | üŒ –+ ∫ +~. Á | üuÛ ÑT ‘·« bÕsƒ XÊ ¡ \\ qT ø ± bÕ & ÉT≈ £ îH˚ +< äT≈ £ î $< ë ´ dü + e ‘·‡ s ¡+ ÁbÕs ¡+ uÛÑ + ˝À Á | ü ‘ ˚ ´ ø £ ÁX¯ < äΔ ‘ √ | üì # ˚j ·÷\ ì düŒwü º+# ˚dæ +~. pHé 12q bÕsƒ XÊ ¡ \\ T ‹]– ÁbÕs ¡+ uÛ + Ñ ø ± qTqï | üŒ { Ïø °, {°#· s T ¡ ¢ pHé ˇø £{ À ‘ ˚B qT +# ˚ Á >± e ÷ ˝À ¢ n +< äTu≤≥T˝À ñ +& ç á y˚Ts ≈ ¡ î £ nedüs yÓTÆq ¡ nìï #· s ¡´\ T # | ˚ { ü ≤ º\ ì bÕsƒ XÊ ¡ \ $< ë ´ & sø ¬ Ó sY º £ ñcÕsêDÏ õ˝≤ ˝À ¢ ì ¢ & ûáz \ ≈ î £ Ä < ˚XÊ \ T C≤Ø # ˚XÊs T ¡ . n +< äT˝À 1 ) Áô |’ y˚≥T bÕsƒ XÊ ¡ \\ T pHé 1 qT +# ˚ $< ë ´ s Tú ¡ \ qT # ˚s TÃ≈ ¡ î £ + ≥T +& É≥ +

yÓTT ‘· Ô + 19,35,87110,51,051 45.71

e \¢ Á | üuÛ ÑT ‘·« dü ÷ ÿfi¯ ˝À ¢ # πs ˚ yê ] dü + K ´ < ës TD ¡ +>± | & ü çb˛ ‘· T +~. 2 ) Á | üuÛÑT ‘·« dü ÷ ÿfi¯ ¢ ˝À $< ë ´ s ¡ Tú \ qT # ˚s ¡ TÃ≈ £ îH˚ +< äT≈ £ î pHé ˇø £{ À ‘ ˚B qT +# ˚ ñbÕ < Ûë ´ j · TT \ T Á | ü # ês ¡ ø ± s ¡´ Áø £ eT + # ˚ | ü { ≤ º*. 3 ) Á >± e ÷ ˝À ¢ n +> ∑Héyê & û ø ± s ¡´ ø £ s ¡ Ô \ e < ä › n +< äTu≤≥T˝À ñ +& ˚ ◊ < ˚fi¯ó ¢ ì +& çq $< ë ´ s ¡ Tú \ düe ÷# êsêìï {°#· s ¡ T ¢ ùdø £]+# ê *. 4 ) ñbÕ < Ûë ´ j · TT \ T Á >± e ÷ ˝À ¢ H˚ n +< äTu≤≥T˝À ñ +& ç ‘·*¢< ä + Á & ÉT \ düe ÷ y˚XÊ \ T ìs ¡« Væ≤ +# ê *. 5 ) ã & ç ãj T≥ · ñqï | \¢\ æ qT dü ÷ ÿfi¯ ˝À ¢ #] ˚ Œ +# ê *. 6 ) {° ∫ +>¥ ˝ …] ï +>¥ yÓT {°] j · T˝Ÿ rdüTø = ì bÕsƒ ¡´ Á | üD≤ [ ø £ s ¡÷ bı +~+#· Tø = yê *. ô | ≥T º ã & ç < ëØ < ˚XÊ˝À ¢ 10 XÊ ‘·+ eT +~ ≈ £ L & Ü Áô |’ y˚ { Ÿ dü ÷ ÿfi¯ ˝À ¢ ¢ # ˚s ¡& + É ˝Ò < äT . mìï #·{ ≤ ˝ º § ∫ÃHê neT˝À ¢ ∫ ‘· ÔX¯ó ~ Δ ñ +& É≥ + ˝Ò < äT . Á | üe ÷ D≤ \‘ √ ≈ L £ & çq $< ´ ä qT Á | üuÛ ÑT ‘·«+ Á | ‹ ü $< ë ´] úøÏ n +~ ùdÔ Ä $< ë ´] ú uÛÑ $ wü ´‘· TÔ˝À ñ ‘· ÔeT bÂs ¡ T & Ó ’ < ˚XÊ _ Ûeè ~ ΔøÏ ø £ èwæ # ˚kÕÔ & ÉT . n +< äT≈ £ î ñbÕ < Ûë ´ j · T dü +| òü ÷\ ‘·*¢< ä + Á & ÉT \ eTH√uÛ≤yê \ qT ‘\ Ó TdüTø√yê *. düØ « dt düeTdü ´\‘ √ bÕ≥T $< ë ´ s ¡+> ∑ düeTdü ´\ ô |’ ñ < ´ ä e ÷\ T ì ] à +# ê *. bÕ \ ≈ £ î \ nqT∫ ‘· $< ÛëHê \ qT Á | ü »\ ≈ £ î ‘* Ó j T · # ˚j ·÷*. | \ ü T j ·÷» e ÷ Hê ´\ ( πø + ÁBj T · , ôd ìø ’ £, sdæ ¬ & Óì¸j T˝Ÿ · , qy√ < äj T · , Á | üuÛ ÑT ‘·«) bÕsƒ XÊ ¡ \ ˝ ìs ¡« Vü≤D˝À Á | üuÛ ÑT ‘ ê «\ T #·÷| ⁄‘· ü Tqï $ eø £ å ‘· qT Á | ü »\ ≈ £ î ‘ Ó * j · TCÒj ·÷*. Á | üuÛÑT ‘·« bÕsƒ ¡ XÊ \\ ñìøÏ , yÓTs ¡ T > ∑T < ä \ ≈ £ î Á | üC≤eT < ä ›‘· T düMTø £]+# ê *. n +< äT≈ £ î ñbÕ < Ûë ´ j · TT˝À ¢ kÕe ÷ õø £, eè ‹ Ô | üs ¡ yÓTÆq ìã < äΔ ‘· qT ô |+# ê *‡ q dü +< äs ¡“¤+ H˚ & ÉT m +‘ Ó ’ Hêñ +~. F ñbÕ < Ûë ´ j · T 12 pHé 2013