Upadhyaya June 2013 | Page 14

’

2001-02˝À 1,07,22,425( 78.88 XÊ‘·+) eT +~ $< ë ´ s ¡ Tú \ T ñ +& >± É 2011-12 Hê { ÏøÏ 79,80,052( 59.59 XÊ‘·+) øÏ‘·>± Zs T ¡. Ç < ˚ ø ±\+ ˝À Áô |’ y˚ { Ÿ bÕsƒ ¡ XÊ \ ˝À ¢ $< ë ´ s ¡ Tú \ dü + K ´ 28,70,578( 21.12 XÊ‘·+) qT + ∫ 54,10,872( 40.41 XÊ‘·+) øÏ ô |]–+~.

Á | üdüTÔ‘·+ sêÁwü º+ ˝À 64 y˚ \ ÁbÕ < ∏ä $ Tø £, ÁbÕ < ∏ä $ Tø√qï‘· bÕsƒ XÊ ¡ \\ T ñ +& >±, É yê { Ï˝À 315 bÕsƒ XÊ ¡ \ ˝À ¢ ˇø ÿ £ $< ë ´] ú ≈ L £ & Ü ˝Ò & ÉT. n˝≤π > | ~ ü eT +~ ø Hêï £‘· ≈ îÿe £ eT +~ $< ë ´ s Tú ¡ \ Tqï bÕsƒ XÊ ¡ \\ T, 1,164 ñHêïsTT. n˝≤π > 2,264 Á | üuÛÑT‘·« bÕsƒ ¡ XÊ \ ˝À ˇø £ ÿ {°#· sY ≈ £ L & Ü ˝Ò & ÉT. yÓTC≤ ]{° õ˝≤ ¢ ˝˝À ÇHé # ê ]® & çáz \ T, yÓTC≤ ]{° eT +& É˝≤ \ ≈ î £ ÇHé # êØ ® m + áz \ T | üì # ˚düTÔHêïs T ¡. ÁbÕ < $ ä ∏ Tø £ $< ë ´ s ¡+> ∑ dæ ‹> ú‘· ∑ T \ ô |’ mHédæáÄsY {°( C≤rj T · $< ë ´ | ] ü XÀ < äq Û, • ø åD≤ £ eT +& *) É ìs ¡« Væ≤ + ∫q düπs « ˝À eTq sêÁwü º+ 21e kÕúq + ˝À ì \ Te >±, | • ü ÃeTu …+>± ˝Ÿ, > ∑T » sê‘, Y ø sêí≥ø £ £, C≤s +& â ¡, é Á ‹| ⁄ ü s ¡ $ T –* q sêÁcÕ º\ ≈ î£ Ä < äs ¡ Ù +>± ñHêïsTT. eTq sêÁwü º+ ˝À $< ë ´ Vü≤≈ £ îÿ #· ≥ º+ e # êÃø £

Á | üuÛÑT‘·«+ M˝ …’ qìï m≈ £ îÿe bÕsƒ ¡ XÊ \\ T‘ Ós ¡ yê *‡ ñ +& É >± y˚˝≤ ~>± eT ÷‘· ã & ÉT‘· THêïsTT. ìØí‘· dü + K ´ ˝À $< ë ´ s ¡ Tú \ T, {°#· s ¡ T ¢, eTÚ * ø £ dü < äTbÕj ·÷\ T ˝ÒeH˚ ù | s ¡ eT ÷& ˚fi¯ ˝À ¢ ◊ < äT y˚ \ bÕsƒ XÊ ¡ \\ T eT ÷‘ ˚XÊs T ¡. Ç + ø ± eT ÷ kÕÔeT + ≥THêïs ¡ T. md”‡, md”º $< ë ´ s ¡ Tú \ ≈ £ î > ∑Ts ¡ T≈ £ î \ bÕsƒ ¡ XÊ \\ T‘ Ós ¡ e & É + ˝Àq ÷ Á | üuÛÑT‘·«+ $| òü \ yÓTÆ +~.

ˇø yÓ £’| ⁄ ü $< ë ´ s Tú ¡ \ T ˝Òs qï ¡ kÕ≈ î £‘ √ Á | üuÛ ÑT‘·«+ bÕsƒ XÊ ¡ \\ qT eT ÷ dæy˚düTÔ +~. eTs√yÓ’| ⁄ ü # ê * q +‘· eT +~ $< ë ´ s Tú ¡ \ T ˝Òø £ Á | üuÛÑT‘·« dü ÷ ÿfi¯ ¢ ñbÕ < Ûë ´ j TT · \ T > √fi¯ó ¢–\ T ≈ ¢ î £ + ≥THêïs T ¡. nHé @ sTT && Ó é bÕsƒ XÊ ¡ \ ˝À ¢ 25 XÊ‘·+ ù |< ä $< ë ´ s ¡ Tú \ ≈ £ î d” ≥T ¢ πø { ≤sTT +#·& É + »]–+~. eT ] $ T –* q 75 XÊ‘·+ dü +>‘ ∑ $ ˚ T { À #· ≥ º+ # | Ó üŒ & + É ˝Ò < äT. B +‘ √ Á | üuÛ ÑT‘·« y˚T Áô |’ y˚ { Ÿ bÕsƒ XÊ ¡ \ $< ´ ä ≈ î £ nÁ > ∑kÕúq + ø £* Œ + ∫q≥ e ¢ ⁄‘· T +~. ìC≤ìøÏ Ç ~ ù |< ä | æ \¢\ | ò” E \ ù | s ¡ T‘ √ Á | üC≤ < ÛäHêìï Áô |’ y˚ { Ÿ j ·÷» e ÷ Hê ´\ ≈ £ î #*¢+#·& Ó + É < ˚ìøÏ? $< ë ´ Vü≤≈ îÿ £ #· ≥ º+ ˝À ù |< ä | \¢\ æ ≈ î £ 25 XÊ‘·+ d ≥” ¢ πø { ≤sTT +| ü ⁄ Á | ü ‹ bÕ < äH˚ nqedüs ¡+. Ç ~ πøe \+ Áô |’ y˚ { Ÿ dü ÷ ÿfi¯ ¢ j ·÷» e ÷ Hê ´\ qT ≈ £ îuÒs ¡ T \ qT # ˚ùd +< äTπø! $< ë ´ s ¡ Tú \ T Á | üuÛÑT‘·« bÕsƒ XÊ ¡ \\ ≈ î £ < ÷ ä s yÓTÆq ¡ õ˝≤ ˝À ¢ ¢ eTVü≤ã ÷ uŸq > ∑sY yÓTT < { ä Ï kÕúq + ˝À ñ +~. á õ˝≤ ˝À ¢ n‘·´~ Ûø £+>± 63.58 XÊ‘·+ $< ë ´ s Tú ¡ \ T eT < ´ ä Û ˝ÀH˚ ã & ç e ÷ H˚XÊs ¡ T. 2002˝À 1,31,275 eT +~ $< ë ´ s ¡ Tú \ T ˇø £{ À‘· s ¡>‹ ∑ ˝À # ˚s ¡>± | < ü √‘· s ¡>‹ ∑ øÏ # ˚s T≈ ¡ îH˚dü £ ] øÏ 47,812 eT +~ e ÷ Á‘· y˚T $ T – ˝≤s T ¡. ∫‘·÷ Ôs T ¡ õ˝≤ ˝À ¢‘· ≈ îÿe £ eT +~( 27.29 XÊ‘·+) $< ë ´ s Tú ¡ \ T e ÷ Á‘· y˚T ã & ç e ÷ H˚XÊs ¡ T. ÁbÕ < ∏ä $ Tø £, ÁbÕ < ∏ä $ Tø√qï‘· bÕsƒ ¡ XÊ \ ˝À ¢ H˚ m≈ £ îÿe eT +~ dü ÷ ÿfi¯ ¢ ≈ £ î < ä ÷ s ¡+ nj ·÷´ s ¡ ì $< ë ´ XÊK > ∑D≤ + ø ±\ T düŒwü º+ # ˚düTÔHêïsTT. bÕsƒ XÊ ¡ \\ ≈ î £ < ÷ ä s ¡+ ne ⁄‘· Tqï yê ] ˝À u≤ * ø £\ dü + UÒ ´ m≈ îÿe £ >± ñ +& É≥ + > ∑eTHês Ω ¡ +. ã & çøÏ < ÷ ä s ¡+ nsTTq u≤ \ Ts ¡ XÊ‘·+ 45.43 ø ±>±, u≤ * ø £\ T 45.99 XÊ‘·+ ñHêïs T ¡. ñbÕ < Ûë ´ j TT · \ T Çø ô £ |’ bÕsƒê \ T # | Ó üŒ & Éy˚T ø ± ≈ î £ +& Ü Á | üuÛ ÑT‘·« bÕsƒ ¡ XÊ \ ˝À ¢ $< ë ´ s ¡ Tú \ qT ≈ £ L & Ü # ˚ ] Œ +# ê *‡ ñ + ≥T +< äì‘ êC≤ >± $< ë ´ XÊK á u≤ < ´‘· ä Û qT yê ] øÏ n | üŒ –+ ∫ +~. Á | üuÛ ÑT‘·« bÕsƒ XÊ ¡ \\ qT ø ± bÕ & ÉT≈ £ îH˚ +< äT≈ £ î $< ë ´ dü + e‘·‡ s ¡+ ÁbÕs ¡+ uÛÑ + ˝À Á | ü‘ ˚ ´ ø £ ÁX¯ < äΔ‘ √ | üì # ˚j ·÷\ ì düŒwü º+# ˚dæ +~. pHé 12q bÕsƒ XÊ ¡ \\ T ‹]– ÁbÕs ¡+ uÛ + Ñ ø ± qTqï | üŒ { Ïø °, {°#· s T ¡ ¢ pHé ˇø £{ À‘ ˚B qT +# ˚ Á >± e ÷ ˝À ¢ n +< äTu≤≥T˝À ñ +& ç á y˚Ts ≈ ¡ î £ nedüs yÓTÆq ¡ nìï #· s ¡´\ T # | ˚ { ü ≤ º\ ì bÕsƒ XÊ ¡ \ $< ë ´ & sø ¬ Ó sY º £ ñcÕsêDÏ õ˝≤ ˝À ¢ ì ¢ & ûáz \ ≈ î £ Ä < ˚XÊ \ T C≤Ø # ˚XÊs T ¡. n +< äT˝À 1) Áô |’ y˚≥T bÕsƒ XÊ ¡ \\ T pHé 1 qT +# ˚ $< ë ´ s Tú ¡ \ qT # ˚s TÃ≈ ¡ î £ + ≥T +& É≥ +

yÓTT‘· Ô + 19,35,87110,51,051 45.71

e \¢ Á | üuÛ ÑT‘·« dü ÷ ÿfi¯ ˝À ¢ # πs ˚ yê ] dü + K ´ < ës TD ¡ +>± | & ü çb˛‘· T +~. 2) Á | üuÛÑT‘·« dü ÷ ÿfi¯ ¢ ˝À $< ë ´ s ¡ Tú \ qT # ˚s ¡ TÃ≈ £ îH˚ +< äT≈ £ î pHé ˇø £{ À‘ ˚B qT +# ˚ ñbÕ < Ûë ´ j · TT \ T Á | ü # ês ¡ ø ± s ¡´ Áø £ eT + # ˚ | ü { ≤ º*. 3) Á >± e ÷ ˝À ¢ n +> ∑Héyê & û ø ± s ¡´ ø £ s ¡ Ô \ e < ä › n +< äTu≤≥T˝À ñ +& ˚ ◊ < ˚fi¯ó ¢ ì +& çq $< ë ´ s ¡ Tú \ düe ÷# êsêìï {°#· s ¡ T ¢ ùdø £]+# ê *. 4) ñbÕ < Ûë ´ j · TT \ T Á >± e ÷ ˝À ¢ H˚ n +< äTu≤≥T˝À ñ +& ç‘·*¢< ä + Á & ÉT \ düe ÷ y˚XÊ \ T ìs ¡« Væ≤ +# ê *. 5) ã & ç ãj T≥ · ñqï | \¢\ æ qT dü ÷ ÿfi¯ ˝À ¢ #] ˚ Œ +# ê *. 6) {° ∫ +>¥ ˝ …] ï +>¥ yÓT {°] j · T˝Ÿ rdüTø = ì bÕsƒ ¡´ Á | üD≤ [ ø £ s ¡÷ bı +~+#· Tø = yê *. ô | ≥T º ã & ç < ëØ < ˚XÊ˝À ¢ 10 XÊ‘·+ eT +~ ≈ £ L & Ü Áô |’ y˚ { Ÿ dü ÷ ÿfi¯ ˝À ¢ ¢ # ˚s ¡& + É ˝Ò < äT. mìï #·{ ≤ ˝ º § ∫ÃHê neT˝À ¢ ∫‘· ÔX¯ó ~ Δ ñ +& É≥ + ˝Ò < äT. Á | üe ÷ D≤ \‘ √ ≈ L £ & çq $< ´ ä qT Á | üuÛ ÑT‘·«+ Á | ‹ ü $< ë ´] úøÏ n +~ ùdÔ Ä $< ë ´] ú uÛÑ $ wü ´‘· TÔ˝À ñ‘· ÔeT bÂs ¡ T & Ó’ < ˚XÊ _ Ûeè ~ ΔøÏ ø £ èwæ # ˚kÕÔ & ÉT. n +< äT≈ £ î ñbÕ < Ûë ´ j · T dü +| òü ÷\‘·*¢< ä + Á & ÉT \ eTH√uÛ≤yê \ qT‘\ Ó TdüTø√yê *. düØ « dt düeTdü ´\‘ √ bÕ≥T $< ë ´ s ¡+> ∑ düeTdü ´\ ô |’ ñ < ´ ä e ÷\ T ì ] à +# ê *. bÕ \ ≈ £ î \ nqT∫‘· $< ÛëHê \ qT Á | ü »\ ≈ £ î‘* Ó j T · # ˚j ·÷*. | \ ü T j ·÷» e ÷ Hê ´\( πø + ÁBj T ·, ôd ìø’ £, sdæ ¬ & Óì¸j T˝Ÿ ·, qy√ < äj T ·, Á | üuÛ ÑT‘·«) bÕsƒ XÊ ¡ \ ˝ ìs ¡« Vü≤D˝À Á | üuÛ ÑT‘ ê «\ T #·÷| ⁄‘· ü Tqï $ eø £ å‘· qT Á | ü »\ ≈ £ î‘ Ó * j · TCÒj ·÷*. Á | üuÛÑT‘·« bÕsƒ ¡ XÊ \\ ñìøÏ, yÓTs ¡ T > ∑T < ä \ ≈ £ î Á | üC≤eT < ä ›‘· T düMTø £]+# ê *. n +< äT≈ £ î ñbÕ < Ûë ´ j · TT˝À ¢ kÕe ÷ õø £, eè ‹ Ô | üs ¡ yÓTÆq ìã < äΔ‘· qT ô |+# ê *‡ q dü +< äs ¡“¤+ H˚ & ÉT m +‘ Ó’ Hêñ +~. F ñbÕ < Ûë ´ j · T 12 pHé 2013