Upadhyaya December 2013 | Page 5

ñbÕ<Ûë´j·T ñ<ä´eT B|ü<ë] #ÓqTïbÕ{Ï \ø£àå j·T´ Û ` |æ. bÕ+&ÉTs¡+>∑ es¡|kÕ<äsêe⁄ Áü Ä+Á<ÛHê≥ ñbÕ<Ûë´j·T ñ<ä´e÷ìøÏ |ü⁄Hê~y˚d,æ ñbÕ<Ûë´j·T ä ñ<ä´e÷ìï Hê{Ï Ä+Á<ÛÁä bÕ+‘·|⁄ü q\T#Ós>T∑ ˝≤ $dü]+|ü#d,æ ñbÕ<Ûë´j·T ¡ Ô ˚ dü+πøåe÷ìøÏ, $<ë´s¡+>∑ n_Ûeè~∆øÏ, J$‘ê+‘·+ n$s¡fi¯ø£èwæ#˚dæ, m+<äs√ ø±s¡´ø£äs¡Ô\qT Hêj·T≈£î\qT r]Ã~~› ªñbÕ<Ûë´j·T \ø£åàj·T´µ >± ù|s=+~q #ÓqTïbÕ{Ï \ø£àå j·T´ 1910˝À >∑T+≥÷s¡T õ˝≤¢ y˚\÷s¡T Á>±eT+˝À »ìà+#ês¡T. ñbÕ<Ûë´j·T •ø£D |üP]Ô#dTü ø=ì ñbÕ<Ûë´j·T å ˚ eè‹Ô˝À Áey˚•+∫q Hê{ÏqT+&ç eè‹Ô|s+>±, Ä]∆ø|s+>± ñbÕ<Ûë´j·TT ü¡ £ ü¡ ˝…± ñbÕ<Ûë´j·TT\qT düMTø£]+#·{≤ìøÏ ø£èwæ#XÊs¡T. É ˚ qs¡düsêe⁄ù|≥ ‘ê\÷ø± uÀs¡T¶ ñbÕ<Ûë´j·T dü+|òü÷ìøÏ Hêj·Tø£‘·«+ eVæ≤+#ês¡T. Hê&ÉT <˚X+˝À ô|<ä› m‘·Tq kÕ>∑T‘·Tqï C≤rjÓ÷<ä´eT Á|üu≤e+, ¯ Ô Û eTs√ yÓ|⁄ü <√|æ&,ç |”&q\≈£î e´‹πsø£+>± ø£eT÷´ìdüTº bÕغ kÕ–düTqï ’ É Ô ¬s’‘ê+>∑, ø±]àø£ ñ<ä´e÷\‘√ Á|üuÛ≤$‘·T˝…’q ñbÕ<Ûë´j·TT\T sêh kÕúsTT˝À ñbÕ<Ûë´j·T dü+|òü÷ìï ì]à+#·Tø√yê\ì Á|üj·T‹ï+#ês¡T. Ä Á|üjT· ‘êï\ |ò*‘·+>± 1944˝À ‘·÷s¡TŒ>√<ëe]õ˝≤¢ ‘êù|X¯«s¡+˝À ü Ä+Á<Ûäsêh m*yÓT+≥Ø {°#·sY‡ ô|ò&ÉπswüHé Ä$s¡“¤$+∫+~. ‘ê\Tø± kÕúsTTì$T+∫ dü+|ò÷\T @sêŒ≥T #˚dTü ø√sê<äqï Hê{Ï Á_{Ïwß Á|üuTÑÛ ‘·« ü ü ìã+<Ûä q\≈£î e´‹πsø£+>± ñqï+<äTq ô|ò&ÉπswüHéqT Á|üuÛÑT‘·«+ ìùw~Û+∫+~. ô|ò&ÉπswüHé kÕú|üq˝À uÛ≤>∑kÕ«eTT˝…’q e÷DÏø±´+ã, |ü⁄Á‘·d‘´· X¯sà¡ e+{Ï yê]ô|’ ìs¡“+<Ûëìï Á|üj÷–+∫+~. ü Ó ìùw<ÛëìøÏ >∑T¬s’q ô|ò&ÉπswüHéqT |ü⁄qs¡T<ä∆]+#·{≤ìøÏ #ÓqTïbÕ{Ï \ø£àå j·T´ $X‚wü ø£èwæ »]bÕs¡T. sêh eT+‘ê |üs´¡ {Ï+∫ ñbÕ<Ûë´j·TT\qT düMTø£]+∫ 1947˝À >∑T+≥÷s¡T˝À Ä+Á<Ûä sêh m*y˚T+≥Ø {°#s‡Y · ô|ò&ÉπswüHé ~«rj·T eTVü‰düuÛÑ\qT ìs¡«Væ≤+∫ ô|ò&ÉπswüHéqT |ü⁄s¡T<ä]+#ês¡T. ÄHê{Ï qT+&ç 1968˝À eTs¡D+#˚+‘·es¡≈î£ ô|&swüHé ∆ Ï ò πÉ sêh n<Û´ä ≈£î\T>± ñHêïs¡T. <ë<ë|ü⁄ 22 dü+e‘·‡sê\T ô|&swüH≈î å ò πÉ é £ Hêj·Tø£‘«+ qVæ≤+∫ sêh+˝À ñbÕ<Ûë´j·T ñ<ä´e÷ìøÏ ~XÊ ìπsX+ · › ¯ #˚XÊs¡T. {°#·sY‡ ô|ò&ÉπswüHé ìsêàD≤ìøÏ, ñbÕ<Ûë´j·TT\ düeTdü´\ |ü]cÕÿsêìøÏ #ÓqTïbÕ{Ï \ø£åàj·T´ Hêj·Tø£‘·«+˝À nH˚ø£ eT+~ Hêj·T≈£î\T, ø±s¡´ø£s¡Ô\T n>∑DÏ‘·‘ê´>±\T #˚XÊs¡T. Ms¡+<ä]ø° n<äsÙ¡ ˙j·T+>± #ÓqTïbÕ{Ï ‘·q J$‘êìï >∑&bÕs¡T. ñbÕ<Ûë´j·T ç ñ<ä´eTy˚T }|æ]>± ‘·T<äø+{≤ J$+#ês¡T. ‘·qdüreTDÏ eTs¡D+∫q £ Ï s√CÒ sêh øöì‡˝Ÿ düe÷y˚XÊìøÏ Vü‰»s¡j÷´s¡+fÒ ñbÕ<Ûë´j·T · ñ<ä´eT+˝À m+‘·>± ©qyÓTb˛j·÷s√ ns¡eTe⁄‘·T+~. ‘·eT ≈£î≥T+ã Æ ∆ J$‘êìï, e´øÏ>‘· J$‘êìï ‘ê´>∑+ #˚dæ ñbÕ<Ûë´j·T dü+øeT+ ø√dü+ Ô∑ πå ô|&swüHé ìs¡àD≤ìπø n+øÏ‘yTq ‘ê´>∑o* #ÓqTïbÕ{Ï \ø£àå j·T´. n+<äTø ò πÉ · ÓÆ π ªñbÕ<Ûë´j·T \ø£åàj·T´µ>± >∑DT‹¬øø±ÿs¡T. m≥Te+{Ï ùdÿ\T˝Òø£ msTT&Ó&é j·÷»e÷Hê´\, ÇHéôdŒø£ºs¡¢ <äj÷<ëøÏD≤´\ MT<ä Ä<Ûës¡|&Ïç ã‘·T≈£î©&ÉTdü÷qï ñbÕ<Ûë´j·TT\≈£î · å ü Ô &çôd+ãs¡T 2013 f…Æ+ ùdÿ\T e]Ô+|ü#˚j·÷\ì, Á|üuÛÑT‘·« ñbÕ<Ûë´j·TT\≈£î y˚‘·Hê\T ô|+#ê\ì &çe÷+&é #˚d÷Ô eTÁ<ëdüT˝À e÷Vü‰Á|ü∑T+≥÷s¡T eTVü‰düuÑÛ #˚dq ìs¡j÷ìø£qT æ í · >∑TD+>± #ÓqTïbÕ{Ï \ø£åàj·T´ Hêj·Tø£‘·«+˝À eTÁ<ëdüT˝À eTVü‰Á|ü<äs¡Ùq »]–+~, Hê{Ï eTÁ<ëdüT eTTK´eT+Á‹ Á|üø±X¯+ |ü+‘·T\T y˚‘Hê\qT ô|+#·T‘·÷, · msTT&Ó&é ñbÕ<Ûë´j·TT\≈£î f…+ Æ #ÓqTïbÕ{Ï \ø£åàj·T´ ùdÿ\T e]Ô+|ü#˚dü÷Ô ñ‘·Ôs¡T«\T 45e es¡∆+‹ C≤Ø#˚XÊs¡T. ñbÕ<Ûë´j·T ñ<ä´e÷ìï $dü]+|ü#jT· &ÜìøÏ Á|ü#ês¡ kÕ<Ûq+>± Ô ˚ ä |üÁ‹ø£ nedüs¡+ nì uÛ≤$+∫ ªñbÕ<Ûë´j·Tµ |üÁ‹ø£qT 1948˝À $»j·Tyê&É˝À »]–q ‘·èrj·T eTVü‰düu\˝À ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. ÑÛ #ÓqTïbÕ{Ï \ø£àå j·T´ 1948 qT+&ç 1953 es¡≈î£ ñbÕ<Ûë´j·T Á|ü<ëq Û dü+bÕ<ä≈î£ \T>±, 1954 qT+&ç 1968 es¡≈î£ dü+bÕ<äøes¡Z düuTÑÛ ´\T>± £ |üì#˚XÊs¡T. á ‘·èrj·T eTVü‰ düuÛÑ˝ÀH˚ ñbÕ<Ûë´j·T düeTdü´\ |ü]cÕÿsêìøÏ düyTÓ à≈£î |æ\T|ü⁄ìyê«\H˚ Á|ü‹bÕ<äq e∫Ãq|ü⁄&ÉT, düyTÓ à u≤´˝…{Ÿ ìs¡«Væ≤+∫ ñbÕ<Ûë´j·TT\ n_ÛÁbÕj·÷ì ø£qT>∑TD+>± e´eVü≤]+#ê\ì #ÓqTïbÕ{Ï Á|ü‹bÕ~+#ês¡T Ä $<Ûä+>± ìs¡íj·T+ #˚jT&É+˝À Á|ü>‹o\ <äèø£Œ<Ûëìï ø£qã]#ês¡T. · ∑ 1949˝À dæ+>∑sêE sêeTø£èwüjT· ´ >±] MT<ä Äs√|üD\T #˚dæ í 4