( 1972 @.| æ.{ Ï. j · T | òt. s ¡»‘ √‘·‡ e $< ë ´ eTVü ‰ düuÛÑ \ kÕe˙sY qT +& ç.) w
uÀ < ÛäHêuÛ≤wü $ wüj · T + ˝À Ms ¡$ j · T‘ êï + nqTuÛÑyêìï Á | ü‘ ˚ ´ ø £+>± | ] ü o *+#·& + É ñ | üjÓ ÷> ∑ø s £ ¡+>± e ⁄+ ≥T +~.
Áô |+ ∫ e \ dübÕ \ q kÕ – qø ±\+ ˝À $ j T ·‘ êï + ˝À $< ë ´ uÀ < äq Û n +‘ ê Áô | + ò ∫ uÛ≤wü˝ÀH˚ »]–+~.
$ yÓ ÷#· q b˛sê≥ + ÁbÕs ¡+ uÛÑyÓTÆq yÓTT < ä { Ï s√E \ ˝ÀH˚ $ eTTø £ Ô ÁbÕ +‘ ê \ ˝À n & Ée ⁄\ ˝À ìs ¡« Væ≤ +#· ã & çq ñqï‘· $< ë ´\ j ·÷\ ˝À $ j T ·‘· ïMTdt uÀ < ÛäHê uÛ≤wü >± Á | üy˚X¯ô |{ ≤ s º T ¡.
$ j · T‘ êï + Á | üC≤‘·+ Á‘· ]| ü _¢ ø˘ @ s ¡ Œ & çq yÓ + ≥H˚ rdüT≈ £ îqï yÓTT≥ yÓTT º < { ä Ï ìs íj ¡ ·÷\ ˝À ˇø £{ Ï ñqï‘· $< ë ´ dü + düú \ ìï +{ Ï˝À uÀ < ÛäHê uÛ≤wü >± $ j T ·‘· ï $ Tdt uÛ≤wüqT Á | üy˚X¯ô | ≥ ≥ º +. nsTT‘ ˚ $ j · T‘· ïMTdt uÛ≤wüqT ñqï‘· $< ë ´\ j ·÷\ ˝À düsTT‘·+ uÀ < ÛäHê uÛ≤wü >± Á | üy˚X¯ô |{ Hê º Ï Ä $< ë ´\ j ·÷\ ˝À uÀ ~ +# Û ˚ n < Ûë ´| ü≈ î £ \ T | üPs ¡« Áô | + ò ∫ uÛ≤wü < ë « sê $< ´ ä qT > & ∑ + ç ∫qyêπs. # ê˝≤ ø ±\+ bÕ≥T Áô | + ò ∫ uÛ≤wü < ë « sê uÀ < Ûäq kÕ –+ ∫q yêπs. nsTT‘ ˚ á ìs íj ¡ T · + »]– q‘· sê «‘· Ä n < Ûë ´| ü≈ î˝Ò £, Äj ·÷‘· s ¡>‘· ∑ T \ ≈ î £ bÕsƒê ´+ XÊ \ qT $ j T ·‘· ïMTdt uÛ≤wü˝À uÀ ~ +#· Û ≥ + ø√dü + ÁXēT | & ü ç düqï < äΔeTj˚T ´ yês T ¡.
nsTTq | üŒ { Ïø °‘· eT ø èwæ £ $» j Te · +‘· yÓTÆq < äì Vü ‰ H√jYT˝Àì uÒdæø˘ ôd qT’ ‡ ø fi≤XÊ £ \ & sø’¬ Ó s £º ¡> ∑T Ábıô | òdüsY mHé ¬>’ q ÷ ø =+{ ≤Hé ù | s = ÿHêïs T ¡.
$< ë ´ s ¡ Tú \ ñ | üjÓ ÷>± s ¡ ú +‘· eT ø ± ˝ÒJ, ¬ s +& ÉT \ ø £ å \ ù | J \ T > ∑ \ ◊ < äTe +< \ ä Á > +< ∑ ∏ë \ qT $ j T ·‘· ï MTdt uÛ≤wü˝ÀdüeT≈ L £ ] Ãq≥T ≈ ¢ L £ & Ü Äj Tq · # ÓbÕŒs ¡ T. n +< äT˝À eT ÷& ÉTe +< ä \ Á > ∑ +< ∏ë \ T sTT‘· s ¡ uÛ≤wü \ qT +& ç nqTe ~+#· ã & çHêsTT. s ¬ +& ÉTe +< \ ä Á > +< ∑ ∏ë \ T Ä ø fi≤XÊ £ \ n < Ûë ´| ü≈ î £ \# ˚ $ j T ·‘· ïMTdt uÛ≤wü˝ÀH˚ sêj Tã · & çq $.
XÊÁdüÔ $ wüj ·÷\ T uÀ ~ +#·{ Û ≤ìøÏ, | ] ü XÀ < ÛäHê ø èwæ £ kÕ –+#·{ ≤ìø ° e ÷‘· èuÛ≤wüqT ñ | üjÓ ÷–+#· ≥ + dü s ¬’+< äH˚ $ wüj T · + Çs yÓ ¡’ dü + e‘·‡ sê \ ≈ î£ ô |’>±‘· eT < ˚X¯ + ˝À Ä #· s D ¡ < ë « sê < Ûäèe | & ü +< ç äì Äj Tq · düŒwü º+# ˚XÊs T ¡.
XÊÁd Ôj” T · $ C≤ Hêìï „ düT \ uÛÑ +>±, lÁ | òüT > ‹ ∑ q, düeTs úe ¡ +‘·+>± yê ´| æÔ >±$+#·{ ≤ìøÏ e ÷‘· èuÛ≤wü qT | üjÓ ÷–+#· ≥y˚T dü s ¬ q’ < äì, $ j T ·‘· ïMTdt uÛ≤wü < ë « sê $< ´ ä > & ∑ +#· ç ≥ + < ë « sêH˚‘· eT < ˚X¯ $< ë ´ s Tú ¡ \ T Ä < ÛäTHê‘· q XÊÁdüÔ $ C≤ Hêìï ® düT \ Te ⁄>± H˚s TÃø√ ¡ > *>± ∑ s ì ¡ ≈ L £ & Ü Äj Tq · nHêïs T ¡.
$ j T ·‘· ïMTdt uÀ < äHê Û uÛ≤wü >± Á | üy˚X¯ô |{ q º Ï‘· sê «‘· ñ‘· Ôs ¡ $ j T ·‘ êï + ˝À nH˚ø £ y˚ \ eT +~ Ábıô | òdüs T ¡ ¢‘· j ·÷ s j ¡ ·÷´ s ì ¡, yê ] ˝À nH˚ø eT £ +~ $< ˚o nø ±& ÉMT düuÛÑT ´\ T >± e ⁄ Hêïs ì ¡, ø =+< äs T ¡ Ábıô | òdüs ¡¢ s ¡#· q \ T nH˚ø £ Ç‘· s ¡ uÛ≤wü \ ˝ÀøÏ nqTe ~+#· ã & çHêj T˙ · $ j T ·‘ êï + kÕ +| òæTø XÊÁdüÔ £ dü +| òüT n < ´ Ûä ≈ åî £ & ÉT ù | s = ÿHêï & ÉT.
Á | ü »\ uÛ≤yê \ qT, Ä˝À #· q \ qT ≈ £ åîDí +>± düŒwü º+>±, dü ÷{ Ï >± e ´ ø £ Ô | üs ¡#·{ ≤ìøÏ e ÷‘· èuÛ≤wü < ë « sê e ÷ Á‘· y˚T kÕ < Ûä ´ eTì $ j · T‘ êï + Á | üC≤‘·+ Á‘· ]| ü _¢ ø˘ $< ë ´ XÊU≤ eT + Á ‹ mHé > ∑TyÓTHéyêHé VüQjÓTHé düŒwü º+ CÒXÊs ¡ T. n ‹ øÏ wü ¢ yÓTÆq º XÊÁd Ôj” T · kÕ + πø ‹ ø £ düeTdü ´ HÓ Hê’ düT \ uÛ +>±, Ñ‘·«]‘·+>± ns úeTj˚T ¡ ´ ≥≥T ¢ # | Ó üŒ { ≤ìøÏ e ÷‘· èuÛ≤wüj˚T‘·– q kÕ < äqeTì Û ≈ L £ & Ü Äj Tq · eø ± ÿDÏ +# ês ¡ T.
$ j · T‘ êï + uÛ≤wü < ë « sê $< ä ´ quÛÑ ´ dæ + ∫ | ü≥ º uÛÑÁ < äT˝ …’ Ç + ø ± ô |’ #·< äTe ⁄\ ≈ î £ $< ˚XÊ \ ≈ î £ yÓ [ flq $ j T ·‘ êï + $< ë ´ s Tú ¡ \ T n +‘· sê rj ® T · kÕúsTT, Á | üe ÷ D≤ \ T > \ ∑ B∏dædt˝À düeT ] Œ +#·> *>± ∑ s ì ¡ ≈ L £ & Ü Äj Tq · ù | s = ÿHêïs T ¡. ì » yÓTÆq dü «‘·+ Á‘·, Á | üC≤kÕ «$ Tø £ < ˚X¯ + ˝À j · T ÷ ìe ] Ù {°\ ˝À $< ë ´ uÀ < äq≈ Û î £ e ÷‘· èuÛ≤wüH˚ ñ | üjÓ ÷–+# ê \ ì $ j T ·‘ êï + yÓT & çø ˝Ÿ £ es ÿs ¡ T ¡ ‡ » qs ˝Ÿ ¡ nk˛dæj˚TwüHé ñbÕ < ´ Ûä ≈ åî £ & ÉT Á { ≤HéVüQ ≥ ÷´ Hé # ÓbÕŒs T ¡.
ñbÕ < Ûë ´ j · T
ˇø £ dü «‘·+ Á‘· < ˚X¯ + ˝À yÓ’< äT ´& ÉT‘· q düVü ‰ j T≈ · î £ \‘ √ ˇø £ $< ˚o uÛ≤wü˝À e ÷{ ≤ ¢& É & É +, eT +< äT N {°\ qT | üsêsTT uÛ≤wü˝À sêj · T & É + Vü ‰ kÕ ´ düŒ < +>± ä e ⁄+ ≥T +< äì Äj Tq · ù | s = ÿHêï & ÉT.
$ j · T‘· ïMTdt uÛ≤wüqT uÀ < ÛäHê uÛ≤wü >± Á | üy˚X¯ô |{ Ï º q +< äTe \¢ H˚ Á | ü »\+< ä ] ø ° yÓ’< ä ´ kÂø £ sê ´\ T n +< äTu≤≥T˝ÀøÏ‘ Ó # ˚à +< äT≈ £ î dü ] b˛j˚T +‘· eT +~ yÓ’< äT ´\ T‘· j ·÷ s j ¡ ·÷´ s ì ¡ ≈ L £ & Ü Äj Tq · nHêïs T ¡. bÕ * f øÏïø˘˝À … $ j T ·‘· ïMTdt uÛ≤wüH˚ uÀ < äHê Û uÛ≤wü >± ñ | üjÓ ÷ –+#·& + É $» j Te · +‘· yÓTÆ +< äì Vü ‰ H√jYT bÕ * f øÏïø˘ … ø ± ˝Òõ & sø’¬ Ó s £º T ¡ bòÕyéT & Ü +>¥ & çsTTHé ù | s = ÿHêïs T ¡.
Á | ü‘ ˚ ´ ø £ dü ÷ Árø £ s ¡ D \ T, ìy˚ ~ ø £\ T‘· eT uÛ≤wü˝ÀH˚ Áyêj · Tã & ÉT
‘· THêïj · Tì, yê { Ï kÕúsTT n +‘· sê ® rj · T Á | üe ÷ D≤ \‘ √ dü ] b˛ \ à < ä – e ⁄ qï < äì ≈ £ L & Ü Äj · Tq # ÓbÕŒs ¡ T. < ˚X¯ + ˝À XÊÁdüÔ $ wüj · T düe ÷ y˚XÊ \ ìï +{ Ï˝Àq ÷ $ j T ·‘· ïMTdt uÛ≤wüH˚ ñ | üjÓ ÷– düTÔqï≥T ¢ ≈ L £ & Ü Äj Tq · # ÓbÕŒs T ¡.
16 uÀ < äHê Û uÛ≤wü >± $ j T ·‘· ïMTdt uÛ≤wüqT ñ | üjÓ ÷–+#·& + É ÁbÕs ¡+_ + Û ∫, ø èwæ £ # ˚j T · & + É < ë « sêH˚ Ä uÛ≤wü≈ î £ eT ]+‘· | ⁄ ü wæ º # ˚≈ L £ ]+< äH˚ $ wüj T · + düŒwü eTe º ⁄‘·÷ H˚ e ⁄+~.
$ j T ·‘ êï + uÛ≤wü˝ÀøÏ Ç‘· s ¡ uÛ≤wü \ | < ü ë \ qT d”« ø £]+ ∫q dü +< äsꓤ\ ˝À yê { Ïì‘· eT Á | »\ ü # Óe ⁄\ ≈ î £ Ç +| ⁄>± ü ñ +& ˚≥≥T ¢, yê ] ñ # êà s ¤ D≈ ¡ î£ nqTe ⁄>± e ⁄+& ˚≥≥T ¢ eT \#· Tø√e & + É »]–+< äì $ j T ·‘ êï + s ¡#· sTT‘·\
ø fi≤ø £ ± s T ¡ \ dü +| òüT + n < ´ Ûä ≈ åî £ & ÉT & Ü +>¥< ÛëjYTôV ≤’ ù | s = ÿHêï & ÉT. n‘·´+‘· < äTsêàs ¡ ZyÓTÆq nyÓT ] ø ± kÕÁe ÷»´ yê < ä +‘ √ ìs ¡+‘· s ¡ b˛sê≥ + ˝À ìeT > ∑ïyÓTÆe ⁄ qï Ms ¡$ j T ·‘ êï + Á | »\ ü nqTuÛ Ñyê \ T uÀ < äHêuÛ≤wü Û $ wüj T · + ˝À≈ L £ & Ü Á | | ü +#·+ ü ˝À Á | »\+< ü ] ä ø ø ° qT £ $| üapple ø £*–+#· ø £ e ÷ qe ⁄. e ÷‘· èuÛ≤wü˝À $< ë ´ uÀ < Ûäq » s bÕ ¡ \ H˚ ìs íj ¡ T · + rdüT≈ îì £ n +< äT ø edüs £ yÓTÆq ¡ @ sêŒ≥T ¢ # ˚ùdÔ Ä ìs íj ¡ T · + » j TÁ · | < ü äeTe ⁄‘· T +~. n +‘ >± ˚ ì MTq y˚TcÕ \ T ˝ ø … ÿu £ …& ÉT‘·÷ ≈ Ls £ Tà ¡ + fÒ düeTdü ´ | ] ü cÕÿs ¡+ ø ±< äT.
uÛ≤s ¡‘·< ˚X¯ + ˝À düsTT‘·+ ÁbÕ + rj T · uÛ≤wü \ ˝À $< ë ´ uÀ < äq≈ Û î £ Á | üuÛ ÑT‘·«+ ìs ¡ íj · T + rdüTø√e≥eT + ≥ ÷ »]–‘ ˚ yÓ + ≥H˚ neT \ T » s ¡| üe #· TÃ.
n < Ûë ´| ü≈ î £ \+‘ ê Äj ·÷ ÁbÕ + rj T · uÛ≤wü˝À e∫Ãq yêπs >± ã { º, Ï Ç + ^ wüß ¢ bÕsƒ ¡´ Á > +< ∑ ∏ë \ qT nqTdü ] dü ÷ ÔH˚ e ÷‘· èuÛ≤wü \ ˝À uÀ ~ +#· Û e #· TÃ. $< ë ´ s Tú ¡ \ T ≈ L £ & Ü Ç + ^ wüß ¢ bÕsƒ ¡´ Á > +< ∑ ∏ë \ qT nqTdü ] dü ÷ ÔH˚‘· eT‘· eT e ÷‘· èuÛ≤wü \ ˝ÀH˚ | üØø £ å \ T sêj · T & É +, | ü ] XÀ < ÛäHê yê ´ kÕ \ T Áyêj · T & É +‘=*< äX¯ \ ˝À kÕ –+#· e #· TÃ. á˝À >± ÁbÕe ÷ DÏø £ Á > ∑ +< ∏ë \ qT Äj ·÷ ÁbÕ + rj · T uÛ≤wü \ ˝ÀøÏ nqTe ~+#·& +, É ÁbÕ + rj T · uÛ≤wü \ ˝ÀH˚ ÁbÕe ÷ DÏø £ Á > +< ∑ ∏ë \ qT ÁyêsTT +#·& + É » s ¡> ∑e #· TÃ. e ÷‘· èuÛ≤wü < ë « sê $< ë ´ uÀ < Ûäq » s ¡| ü≥ + e \¢,‘· ≈ £ îÿe dü + e‘·‡ sê \ ˝ÀH˚ $< ë ´ uÛ≤ ´ dü + | üP ] Ô # ˚j · T { ≤ìøÏ neø ± X¯ + @ s Œ ¡ & ÉT‘· T +< äì ≈ L £ & Ü $ j T ·‘ êï + nqTuÛÑyêìïã { º Ï s TEee ¡ ⁄‘· Tqï ~.
bÕsƒ ¡´ Á > ∑ +< ∏ë \ T ˝Òeì, Äj ·÷ uÛ≤wü \ ˝À‘·– q kÕVæ≤‘·´+ ˝Ò < äì ≈ £ î +{ ÏkÕ≈ £ î \‘ √ ø ±\ j ·÷| üq CÒj · Tø £‘· ø £ åDy˚T ÁbÕ + rj · T uÛ≤wü \ ˝À $< ë ´ uÀ < Ûäq≈ î £ ìs íj ¡ T · + rdüT≈ îì £ neT \ T » s ¡| ü≥ + nedüs ¡+.
ˇø £ kÕ ] ìs ¡ íj · T + rdüT≈ £ îì neT \ T » s ¡| ü { ≤ìøÏ | üPqT≈ £ î + fÒ Ä #· s D˝À ¡ m < äTs j˚T ¡ ´ düeTdü ´\ qT | ] ü wüÿ ]+#· Tø√e & + É ø wü £ y˚TMT º ø ±< äT. nsTT‘ ˚ bÕ \ ≈ î £ \ ãTÁs ˝À ¡ H˚ ¢ n +< äT≈ î £ dü + dæ <‘·, Δ ä düqï <‘· Δ ä ˝Òø b˛e £ & +, É‘· eT es Z¡ Á | üjÓ ÷» Hê \ ≈ î £ n ~ nqTyÓ q’ ~ ø ± ø b˛e £ & + É e ÷ Á‘· y˚T eTq < ˚X¯ + ˝À H˚ { Ïø ° Ä +> uÛ≤wü ¢ ∑ Ä ~ Ûø £´‘· ≈ î £ ø ± s D ¡ +‘·| üŒeTπsBø ±< äT.
( 1972 @.| æ.{ Ï. j · T | òt. s ¡»‘ √‘·‡ e $< ë ´ eTVü ‰ düuÛÑ \ kÕe˙sY qT +& ç.) w
@ Á | æj · T˝Ÿ 2013