Tijdschrift voor Innovatief Hoger Onderwijs 2020 | Page 25

LEAN in het hoger onderwijs : onderwijsinnovatieproject LEAN4HEd
tijdens de begeleiding als in de evaluatie . Idealiter zouden alle onderwerpen evenveel taakbelasting moeten omvatten . Variatie op zich is niet negatief te noemen , zeker in het onderwijs is variatie – en dus maatwerkonontbeerlijk . Het wordt enkel een vorm van verspilling als variatie leidt tot oneerlijke situaties , kwaliteitsverlies of eventueel zelfs kwaliteitsverhoging waardoor andere vormen van verspilling de bovenhand krijgen zoals overbewerking .
3 . OVERBELASTING in PROCESSEN :
Overbelasting staat voor onredelijk , onmogelijk , boven de verwachtingen , te moeilijk . Als voorbeelden van overbelasting kunnen de extra opdrachten die gegeven worden naast de uitwerking van de scriptie worden aangehaald of de werkdruk die studenten ervaren in een opleiding die de bachelorproef quoteert op 6 studiepunten ( studietijdbelasting van ca . 175 uren ) in vergelijking met studenten in een opleiding die de bachelorproef quoteert op 20 studiepunten ( studietijdbelasting van ca . 580 uren ), maar die beide toch een kwalitatief verglijkbaar werk moeten maken .
Concreet betekent Lean-denken dus reduceren of zelfs elimineren van verspillingen . Maar het ene type verspilling werkt vaak het andere type in de hand . Een goede balans zoeken in het reductieproces is de boodschap . Let wel , teveel standaardisatie in onderwijsprocessen doet afbreuk aan maatwerk dat eveneens belangrijk is in een educatief kader .
Probleemstelling
In onderwijsinstellingen zijn gestructureerde verspillingsvrije processen meer dan ooit nodig om het onderwijsleerproces terug te brengen tot zijn essentie : het aanbrengen van kennis , vaardigheden en attitudes bij studenten ( Balzer , 2010 ). Het hoger onderwijs moet bovendien flexibeler , responsiever en efficiënter worden ingericht op de behoeften van studenten zodat een betere dienstverlening kan verzekerd worden ( Cullen et al ., 2003 ). Ook Hogeschool PXL staat voor deze uitdagingen . Naast de stages vormt de uitvoering van een praktijkgerichte onderzoekcyclus hier het sluitstuk van de professionele bacheloropleiding ( Hogeschool PXL , 2016 ). Organisatorisch is het een flinke opgave om in dit opleidingsonderdeel alles in goede banen te leiden . Het vinden van geschikte onderzoektopics die een antwoord bieden op een concrete en actuele probleemstelling uit het beroepsdomein of werkveld , het koppelen van deze topics aan de juiste student en promotor en het organiseren van de juryverdedigingen in samenwerking met het werkveld zijn maar enkele van de uitdagingen waarmee men geconfronteerd wordt . Onderwijsinstellingen die op zoek gaan naar een creatieve manier om dit soort uitdagingen aan te gaan , kunnen baat vinden bij de principes van Lean-denken . Het doel van dit onderzoek was dan ook na te gaan op welke manier Lean-denken en het gebruik van Lean-technieken
Gilis , Lem & Hustinx PXL Bouw en Energie & PXL Onderwijsinnovatie
kan bijdragen aan het efficiënter en effectiever werken binnen cluster E - “ praktijkgericht onderzoeken ” - in het PXL-model voor authentiek onderwijs , meer bepaald in het opleidingsonderdeel bachelorproef .
Lean toepassen in het hoger onderwijs
Lean kan niet zondermeer een hoger-onderwijsomgeving worden . Het is belangrijk na te denken over de manier waarop we de verschillende elementen uit de Lean-filosofie toepassen op het onderwijs . Lean is volledig gestoeld op wat meerwaarde biedt voor de klant . Een eerste opdracht is dus om te bepalen wie de klant is in het hoger onderwijs . Het meest voor de hand liggend is de student . De student betaalt immers de hogeschool om lessen te mogen volgen , geëvalueerd te worden en uiteindelijk een diploma te ontvangen . Toch is het geen goed idee om ( enkel ) de student als klant te beschouwen : de student richt zich vaak eerder op korte-termijndoelen , terwijl onderwijs ook heel wat belangrijke langetermijndoelen nastreeft , die vooral op maatschappelijk vlak liggen . Het is immers ook de overheid en daarmee de maatschappij die het grootste deel van het hoger onderwijs financiert . De maatschappij als klant beschouwen , brengt wel enkele praktische problemen met zich mee , zeker als we deze klant willen betrekken in verbetertrajecten . In dit project kozen we er daarom voor de opleiding als klant te beschouwen . Op deze manier hebben we zowel oog voor de wensen van de student als voor de wensen van de hogeschool , die kwalitatief goede gediplomeerden wil afleveren en de arbeidsmarkt . Een ander belangrijk element dat niet uit het oog mag verloren worden is het menselijke aspect . Er moet steeds plaats zijn voor de eigenheid van de verschillende actoren in het onderwijsleerproces .
Methodologie
Dit onderzoek naar toepassingsmogelijkheden van Lean omvat twee complementaire luiken . Vooreerst wordt op basis van documentanalyse , klantbevragingen en informele discussies het proces van het opleidingsonderdeel via ‘ swim lanes ’ in kaart gebracht . Daarna worden via designteams ‘ quick wins ’ geformuleerd en afspraken gemaakt om op lange termijn de efficiëntie van het proces te verbeteren . Met dit onderzoeksdesign wordt tevens tegemoetgekomen aan hoe Wackerbarth et al . ( 2015 ) succesvol implementeren van Lean definiëren : Lean vereist inzicht in processen en een verbeteraanpak door interdisciplinaire teams .
Deelnemers
Aan deze studie namen vier professionele bacheloropleidingen deel . De vier opleidingen werden in het onderzoek vertegenwoordigd door zowel de bachelorproefcoördinator , verschillende promotoren en het opleidingshoofd . Studenten werden ook betrokken door middel van een online bevraging en een focusgroepsgesprek .
20