DORUK HAN TUNCER
|| BERTOLT BRECHT VE EPİK TİYATROSU ||
Savaş öncesi ve sonrası Alman Edebiyatı’ nın önde gelen yazarlarından biri olan Bertolt Brecht epik tiyatronun kurucusudur. Alman şair, yazar ve tiyatronun keskin kalemi olan Brecht dönemine damgasını vurmuş ve çağdaşlaşmayı başarabilmiş bir değerdir. Ludwig Maximilian Üniversitesinde başta Tıp ve Doğa bilimleri eğitiminin yanı sıra Edebiyat eğitimi de almıştır.
Eğitimi çoklu bir sistem içerisine sığdıran Brecht Sıhhiye askeri olarak görevlendirmesinden dolayı eğitim hayatını yarım bir solukta bırakmıştır. Brecht hayatı boyunca kendisini bir komünist olarak görmüştür. Komünizm çatısı altında hiçbir partinin üyesi olmamıştır. Brecht kendi dünya keşfinde Hegel ve Marx ile yolculuğa çıkmıştır ve ilk eserlerinde bu yazarların etkisini görmek mümkündür.
Brecht dönem itibariyle düşüncelerin özgür bir şekilde ifade edilmesi için edebiyattan mutlak yararlanması gerektiğini savunmuştur. Realist gözlemler çerçevesinde ortaya koymuş olduğu yapıtları ile dönemin toplumsal yapısını olduğu gibi eserlerine taşımıştır. Çünkü kendisine yabancılaşan kişilerin kimlik yıkımını yaşayacaklarını düşünmüştür. Kaleme aldığı eserleri onun için toplumun özüne değecek olan mesajlar bütünüdür. Fakat bu mesajların doğru bir dille iletilmesi oldukça zor olmuştur. Fikirlerin topluma ulaşması için öncelikle siyasi perdeleri yırtması gerekir. Brecht siyasi perdeleri‘‘ Tedbir’’ adlı eseri ile aralamıştır. Bir süre dikkatleri üzerine toparlayan yazar dönemin siyasi havasından sıkılmıştır. Üzerinde baskı bulutlarını taşıdığını hissetmiştir. Ailesi ve yakın arkadaşlarıyla birlikte rahat bir nefes almak ümidiyle Danimarka’ ya göç etmeyi tercih etmiştir. Bu göç bir nevi zorunlu bir göçtür. Bu dönem baskının içerisinde sesini için-de biriktirmeye başladığı dönemdir. Aynı zamanda yeni eserlerin alt yapısının ilk iz birikimidir. Çünkü susmaya mahkûm edildiği dönemi onun eserlerinin oluşumunda bir olgunlaşma evresidir.
Yolculuklar Danimarka ile son bulmamıştır yeni bir yol hikâyesine doğru açılan Brecht kalemiyle birlikte Amerika’ da yeni bir düş birikimine merhaba demiştir. Galille’ nin yaşamını Almanca’ ya çevirerek perdenin büyülü yüzüne sunmuştur. Bu eser yazarın kaleminden sahnenin gölgesine taşınan ilk eserdir. Brecht aynı zamanda Amerika Birleşik Devletlerinde komünist olmakla suçlanmıştır. Yaşadığı talihsiz baskılar bile onu yıldırmamıştır.
Epik tiyatro denilince zihnin yüzüne taşınan ilk isim hiç şüphesiz Bertolt Brecht’ tir. Onun tiyatro anlayışında o dönemin toplumsal yapısı da etkili olmuştur. Aristo’ nun kalıplaşan tiyatro anlayışına karşı ele aldığı konular ve sahneleme teknikleriyle yeni bir tiyatro anlayışı ortaya koymuştur. Brecht’ in tiyatro anlayışı toplum gelenekselliğini yıkıp günümüz toplum yapısının gereksinimlerine uygun reel eserler kaleme almaktir. Onun tiyatro anlayışında soylu kişilerden çok herkesin görebileceği karakterler vardır. Burjuva sınıfının üst kesime hitap ettiğini alt kesimin sanatsal ve kültürel hare-
TELMİH | 55 | SAYI: 1 YIL: 1