As Denarów – Żywioł ziemi
Na Asie Denarów przedstawiony jest byk stojący na denarze. Ten denar jest symbolem
ziemi jako PODSTAWY, stałego gruntu, punktu oparcia – tego, na czym stoimy na
własnych nogach. Ale Denar jest również symbolem posiadania. W tym sensie wyraża
on drugą po „Jestem” zasadę: MAM. W szczególności dotyczy to brania przez jaźń w
posiadanie ciała, w którym żyje ona jako jaźń wcielona. W ten sposób ciało staje się
zarazem podstawą istnienia jaźni jako żyjącej w sensie biologicznym. Ale podstawa
jest również tym, na czym się buduje, a żywioł ziemi ma też znaczenie MATERIAŁU,
z którego się buduje, który się kształtuje.
W Księdze Rodzaju czytamy: „Ukształtował Pan Bóg człowieka z prochu ziemi” (Gen. 2, 7), a
następnie: „Odprawił go więc Pan Bóg z ogrodu Eden, aby uprawiał ziemię, z której został wzięty”
(Gen. 3, 23), co w powiązaniu z faktem, że imię pierwszego człowieka, Adam, ma związek z ziemią
w znaczeniu żywiołu, gleby, pozwala na interpretację, że zadaniem człowieka jest kształtowanie
własnej pierwotnej natury, powiązanej ściśle z cielesnością. W tym układzie drugą naturę człowieka
stanowi kultura.
Bezpośrednia, zwierzęca natura człowieka jest jego „grzechem pierworodnym”, od którego musi się
uwolnić. Wyobraża ją byk przedstawiony na kilku wielkich arkanach, w tym również z wbitym w
kark mieczem. W Apokalipsie żywa istota podobna do byka, cielca, czy też wołu wywołuje trzeciego
jeźdźca na karym koniu i z jarzmem w ręku.
Czarny kolor konia jest symbolem najgęstszej materii, jaką są ciała fizyczne. Jarzmo jest symbolem
wprzęgnięcia do pracy. Dzięki niemu z byka, z symbolu wolnej przyrody, robi się roboczego woła.
Praca ta jest wykonywana pod przymusem, ze strachu przed panem. W układzie symbolicznym
panami są lwy, niewolnikami zaś – byki zamienione w woły robocze. Początkowo człowiek
kształtuje swoją pierwotną naturę tylko pod przymusem, ze strachu.
Praca wytwarza wartość symbolizowaną przez denary. Dlatego jeźdźcowi na karym koniu
towarzyszyły słowa: Miarka pszenicy za denara i trzy miarki jęczmienia za denara; a do oliwy i wina
nie wtrącaj się.” (Apokalipsa 6, 5-6)
Ma to sens eucharystyczny i oznacza zarazem, że ludzka kultura nie jest najwyższym celem.
Jęczmień i pszenica oznaczają tu ludzki chleb powszedni, a oliwa i wino – sferę sacrum, nadrzędną
w stosunku do tej, którą rządzą denary. Denar jest symbolem świata stworzonego, czyli Boga w jego
postaci widzialnej i materialnej. Ten świat został oddany człowiekowi, by go kształtował swą pracą i
spożywał.
Chodzi zaś o to, żeby Bóg dzięki ludziom odzyskiwał coś dla siebie z tego świata – coś duchowego,
co może do niego powrócić. Symbolem tego jest oliwa do siedmiu lamp, które są oczami Boga
przepatrującymi całą ziemię, i wino jako krew Boża, dzięki której staje się on żywym duchem.
67