Tüzel Kişiler
uygun koşullarda konut ve işleri üretmek olan yapı kooperatiflerinin bizatihi kendilerinin
bu olanaktan yararlanmasının mümkün olmadığı, bu bağlamda yapı kooperatiflerince inşa
edilen taşınmazların birlik üyesi kooperatiflere devredilmesinin ferdileşme kapsamında
değerlendirilemeyeceği, ferdileşme ile taşınmaz edinen kooperatifin bir süre sonra bu
taşınmazı ortaklarına dağıtacağı gözetildiğinde Kanunun amacına uygun olmayan bir harç
tahsilatının gerçekleştirilmiş olacağı, bu nedenle devrin ferdileşme işlemi ile değil, satış,
trampa vb. yöntemlerle gerçekleştirilmesinin uygun olacağı değerlendirilmekte olup, Maliye
Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığının 26.10.2006 gün ve B.07.GİB.0.02.63/6373-2886/083237
sayılı yazılarında da bu hususun teyit edildiği gözlenilmiştir.(513)
TTK’nın 124”. maddesi kapsamında ticaret şirketleri kollektif, komandit, anonim, limited ve
kooperatif nitelikli şirketlerden ibaret olup bu kapsamda, yetki belgesine ilişkin açıklamalar
kooperatifler açısından da geçerli olmakla birlikte, 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu gereğince
kooperatiflerde taşınmaz alım/satımına ve satış vaadine İlişkin aşağıda belirtilen ayrıksı
düzenlemelerin dikkate alınması gerekmektedir.
2. Kooperatiflerin Taşınmaz Alım/Satımı
24/04/1969 tarihli ve 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 42. maddesinin ikinci fıkrasına,
06/10/1988 tarihli ve 3476 sayılı Kanunun 9 . maddesiyle eklenen, 6. bent ile kooperatiflerde
“Taşınmaz alımında ve satımında takip edilecek usul ile alınacak taşınmazın niteliğini,
yerini ve azami fiyatını, satılacak taşınmazın asgari fiyatını belirlemek,” işi kooperatif genel
kurulunun yetkileri arasına alınmıştır.Bu nedenle, taşınmaz mal alım ve satımı için öncelikle
kooperatif genel kurulunca karar verilmiş olması gerekmekte olup, genel kurul, bu yetkisini
devredemeyeceği gibi 1163 sayılı Kanunun 59 . maddesine 3476 sayılı Kanun ile eklenen
“Yönetim kurulu üyeleri ve temsile yetkili şahıslar, genel kurulun devredemeyeceği yetkilerini
kullanamaz.” şeklindeki sekizinci fıkra hükmü uyarınca genel kurul tarafından yönetim
kuruluna böyle bir yetki devri yapılmış olsa bile, yönetim kurulunun bu yetkiyi kullanması
hukuken olanaksızdır.
Diğer taraftan, 1163 sayılı Kanunun 59. maddesine 3476 sayılı Kanunun 15. maddesiyle
eklenen 4. fıkrası, “Kooperatiflerce alınması kararlaştırılan taşınmazların alımının, tapu
devri veya tapuya şerh verdirilecek bir satış vaadi sözleşmesi İle yapılması şarttır.”, 5. fıkrası
ise “Alınacak taşınmazın kooperatifin amacına uygun olması gerekir.” hükmünü taşıdığı
için, kooperatif temsilcilerince taşınmaz mal alımı, satımı veya satış vaadi sözleşmelerinin
tapu siciline şerhi için talepte bulunulması halinde, TK'nın 2. maddesi uyarınca ticaret sicil
(513)
TTKGM, Tapu Dairesi Başkanlığı Kararlar Birimi 2011/85 sayılı Karar
585