denetlemek veya denetlettirmek; Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın görev ve yetkilerindendir
(KK md. 86).
Bir kooperatifin varlığı, belediye, ekonomik bir Devlet kuruluşu, kamu müessesesi veya
kamuya yararlı dernek veya cemiyetler tarafından da devralınabilir. Bu takdirde genel kurulca
alınacak kararın dağılmaya ait hükümlere göre tescil ve ilan ettirilmesi gerekir. Devir kararının
ilan edildiği tarihten itibaren kooperatifin aktif ve pasifi devralana intikal etmiş olur. Dağılan
kooperatifin adı ticaret sicilinden sildirilir. Bu husus ayrıca ilan ettirilir (KK md. 85).
Kooperatifler, kooperatif birlikleri, kooperatif merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler
Birliği; ortaklarının temlik edecekleri taşınmazlar her türlü vergi ve harcından muaftır (KK md. 93).
1. Kooperatif Üyelerine Tahsis - Ferdileşme
Yapı kooperatiflerinin inşa ettikleri konut ve iş yerlerinin kooperatif üyeleri adına tescili
işlemidir.(511)
Konut yapı kooperatifleri, anasözleşmede gösterilen işlerin tamamlanması ve ferdi
mülkiyete geçilip konutların ortaklar adına tescil edilmesiyle amacına ulaşmış sayılır ve dağılır.
Ancak tescil tarihinden itibaren 6 ay içerisinde usulüne uygun şekilde anasözleşme değişikliği
yapılarak kooperatifin amacının değiştirilmesi halinde dağılmaya ilişkin hüküm uygulanmaz.
Amacına ulaşılarak dağılma sürecine girmiş olan kooperatiflerden çıkan veya çıkarılan ortağın
konutu veya işyeri çıkma veya çıkarılma sebebiyle geri alınamaz; ancak, bu eski ortaklar
daha sonra oluşabilecek tasfiye masraflarına katılırlar. Konut kooperatiflerinde yapı kullanma
izninin alınmasını müteakip en geç bir yıl içinde ortakların KMK'ya göre ferdi münasebet işleri
sonuçlandırılır (KK md. 81).
Bir kooperatif en az 7 ortak tarafından imzalanacak ana sözleşme ile kurulur. Ana
sözleşmedeki imzaların noterce onaylanması gerekir. Yapı kooperatifleri ile konusuna taşınmaz
mal temliki dahil bulunan diğer kooperatiflerin anasözleşmelerinde ortaklara taşınmaz mal
temlik edileceği hakkındaki taahhütler başka bir resmi şekil aranmaksızın muteberdir (KK md.
2).
Harçlar Kanununun Tapu Kadastro harçlarına ilişkin 4. sayılı Tarifesinin 1/15 numaralı
bendi gereğince; Yapı kooperatiflerinin ortaklarına dağıtacağı taşınmazların ortaklar adına
tescilinde alınması gereken binde 2.27(512) harç oranının, kooperatifleşme yöntemiyle konut
edinen gerçek ve tüzel kişilere sağlanan bir olanak olduğu, ancak temel işlevi ortaklarına
(511)
http://www.tasinmazmulkiyeti.org.tr/tr/?Sayfa=Detay&Id=362 (01.02.2013)
(512)
TKGM, 02.01.2013 tarihli 23294678-010.07-34/13 sayılı ‘2013 yılı Tapu Kadastro Harçları’ konulu Genel Duyuru
584