Nev’i Hanesine Kaydedilen Haklar
Gedik hakkı sahibinin zemin bedelinin tamamını ödememesi halinde 40.000. TL dan az
olmayan ¼ ü peşin olarak, zemin hakkı sahibine ödendikten veya zemin hakkı sahibi adına
milli bir bankaya bloke ettirdikten sonra geriye kalan kısım için zemin hakkı sahibi lehine
kanuni ipotek tesis edilmesi gerekir.
Kanunda gedik sahibinin başvurusu için bir süre tanınmamıştır. Bu nedenle, gedik hakkı
sahiplerinin başvurusu için beklenecek makul bir süreden sonra, başvuru olmadığı görüldüğü
takdirde Kanunun tapu idarelerine tanımış olduğu kanuni ipotek tesis etme yoluyla zeminlerin
tasfiyesi işlemine geçilecek, yani hesaplanacak zemin bedeli üzerinden zemin hakkı sahibi
lehine kanuni ipotek tesis edilerek kütük sayfası üzerindeki örfü belde gediğine ait kayıtlar
resen terkin edilerek tasfiye sağlanmış olacaktır.
Zemin hakkı bedelinin tamamı milli bir bankaya yatırıldıktan veya zemin hakkı sahibi
lehine gerek müracaat edilmediği için borcun tamamı ve gerekse %25 ödendiğinden geriye
kalan meblağ için kanuni ipotek tesis edildikten sonra tapu kaydı üzerinde gerekli terkin ve
tashih işlemleri yapılarak ikili mülkiyete son verilecek ve düzenlenecek tapu senedinin edinme
sütununda durum anlatılarak senedin aslı hak sahibine verilir(416).
Gedik hakkı sahibinin zemin bedelinin tamamı nasıl zemin hakkı sahibi adına emaneten
milli bir bankaya yatırılması durumunda resen terkin edilebiliyorsa, zemin bedelinin bir
kısmının takside bağlanarak kanuni ipotek tesisi suretiyle tasfiyesinde ipotek edilen bedelin
zemin hakkı sahibine ödenmesi veya milli bir bankaya bloke edilmesi durumunda da tesis
olunmuş ipoteğin resen terkininde sakınca bulunmamaktadır(417).
Mali yönü; Kanundan kaynaklanan işlem olan tasfiye işlemi ve neticesinde yapılan
kanuni ipotek tesisi ile ipoteğin terkini, taşınmaz malın nevi hanesindeki belirtmenin terkini
işlemlerinde harç tahsil edilmemesi gerekir.
II. İCARETEYNLİ VE MUKATAALI VAKIFLAR(418)
A. İcareteynli Vakıflar (İki Kiralı Olanlar)
İcareteynli vakıfta, tasarruf sahibi, gerçek kıymetine yakın ya da eşit olarak peşin bir kira
bedeli ödemekte, ayrıca yıl sonu cüz’i bir kira bedeli daha ödemektedir. Peşin ödenen bedel
ile taşınmaz üzerinde yer alan bağ ve bahçeler, binalar vb. unsurlar yeniden yapılmakta ve
(416)
TKGM, 1477 Genelge eki Yönerge
(417)
TKGM, 12.8.1991 tarih ve 122/4-2985 sayılı yazısı
(418)
bkz. 20. Bölüm Tüzel Kişiler - İcareteynli ve Mukataalı Vakıflar
475