B. Geçit Hakkı
Taşınmazından genel yola çıkmak için yeterli geçidi bulunmayan malik, tam bir bedel
karşılığında bir geçit hakkı tanınmasını komşularından isteyebilir. Bu hak, ilk önce kendisinden
bu geçidin istenmesi önceki mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun düşen komşuya karşı
ve daha sonra bundan en az zarar görecek olana karşı kullanılır (TMK md. 747).(369)
Taşınmaz malikinin taşınmazını işletme veya iyileştirme ya da taşınmazı üzerinde yapı
yapma amacıyla komşu taşınmaza geçici olarak girme hakkı ile tarla yolu, hayvan sulama
yolu, kış geçidi, tomruk kaydırma yolu ve oluğu ve bunlara benzer diğer geçitler özel kanun
hükümlerine tâbidir. Doğrudan doğruya kanundan kaynaklanan geçit hakları, tapu kütüğüne
tescil edilmeksizin doğar. Ancak, bunlardan sürekli nitelikte olanlar beyanlar sütununda
gösterilir (TMK md. 748).(370)
1. Geçit Hakkının Kurulması
a) Resmi Senetle: Tarafların anlaşması halinde tapu müdürlüğünde düzenlenecek resmi
senetle geçit hakkı kurulur. Geçit hakkı, bedelli veya bedelsiz olarak kurulabilir.
b) Mahkeme Kararıyla: TMK'nın ‘zorunlu geçit’ başlığını taşıyan 747. maddesine göre,
genel yola çıkmak için yeterli geçidi bulunmayan taşınmaz maliki karşılığını tam
ödemek kaydıyla komşularının kendisine uygun bir yeri yol olarak bırakmalarını
mahkemeden talep edebilir. Mahkeme bu talep doğrultusunda karar verirse yolun
yeri haritaya bağlanır ve kararın kesinleşmesinden sonra tapu sicilinin irtifak hakları
sütununda gerekli tescil