Sınırlı Ayni Haklar
da sona ermektedir. Yararlanan taşınmazın yok olması halinde ise irtifak hakkının bağlı olduğu
eşya ortadan kalktığından eşyaya bağlı olan irtifak hakkı da kendiliğinden sona ermektedir.(320)
3. Yüklü Taşınmazın Kamulaştırılması
Kamulaştırma mülkiyet hakkını sona erdirdiği gibi mülkiyeti kısıtlayan irtifak hakkını da
sona erdirmektedir.
4. Sürenin Sona Ermesi
İrtifak hakkı bir süreye bağlı olarak kurulmuşsa ve bu süre tapu sicilinden anlaşılıyorsa,
sürenin dolmasıyla sona erer.(321) Yüklü taşınmazın maliki, Türk Medeni Kanun 1026. maddesi
gereği tapu memurundan irtifak hakkının terkinini talep eder. Tapu memuru hakkı terkin ettiği
takdirde durumu yararlanan taşınmazın malikine tebliğ eder ve tebliğ tarihinden itibaren
otuz gün içinde terkine karşı dava açabilir.
5. Mahkeme Kararıyla İrtifak Hakkının Sona Ermesi
TMK'nın 785/1. maddesince; irtifak hakkının sahibine sağladığı yarar tamamen ortadan
kalkmış ise, yükümlü taşınmaz maliki irtifak hakkının terkinine karar verilmesi mahkemeden
talep edebilir.
TMK'nın md. 785/2 uyarınca da; irtifak hakkının taşınmazda sebep olduğu külfete
göre sahibine çok az yarar sağlamaya başlamış ise, yükümlü taşınmaz maliki bir tazminat
karşılığında irtifak hakkının kısmen veya tamamen terkinine karar verilmesini mahkemeden
talep edebilir.
6. Mali Yönü
İrtifak hakkının bedelsiz tesisinde Harçlar Kanuna ekli (4) Sayılı Tarifenin 4 nolu pozisyonu
gereğince kayıtlı değeri(Emlak beyan değeri) üzerinden, bedelli olarak irtifak hakkının
tesisinde ise aynı tarifenin 20/e nolu pozisyonu uyarınca kayıtlı değeri (beyan edilen değeri)
lehine irtifak hakkı kurulan taşınmaz malikinden harç tahsil edilir. Ayrıca işlem için her yıl
belirlenen döner sermaye ücreti tahsil edilir.
İrtifak hakkının terkininden ise, (4) sayılı tarifenin 14 nolu pozisyonu gereğince maktu
terkin harcı tahsil ettirilir.
(320)
OĞUZMAN, SELİÇİ, OKTAY ÖZDEMİR, Sf. 641
(321)
ERTAŞ, Sf. 489
383