Kat Mülkiyeti, Kat İrtifakı, Devre Mülk
3. Devre Mülk Hakkının Hak ve Mükellefiyetler Hanesine Tescili
Hak ve mükellefiyetler sütununda yapılacak tesciller, harf sütununa yazılır ve (a) dan
başlayarak sıra ile devam eden küçük harfler verilerek yapılır. Tesis edilen haktan önce başka
bir hak ve mükellefiyet yok ise, (a) dan başlayıp sıra ile giden harfler yazılır.
Tesis edilen hak taşınmaz mal için mükellefiyet olduğundan hakkın mahiyeti gösterildikten
sonra devre mülk hakkı tescil edilir.
Örnek;
a M- Ocak ile haziran dönemlerinde...lehine devre mülk hakkı.
e M-Eylül ile aralık dönemlerinde ....lehine devre mülk hakkı.
Tesis edilen haktan önce başka hak veya mükellefiyet var ise onlardan sonraki küçük
harften başlanarak harf verilir.
Maliklerden birinin devre mülk hakkına bağlı olarak mülkiyet hakkını (hissesini) satması
halinde, satmış olduğu dönem hak ve mükellefiyetler hanesinde kırmızı mürekkeple çizilerek
yeni malik lehine devre mülk hakkı olarak tescil edilir(269).
Kat irtifakı kurulmuş bağımsız bölümler üzerinde devre mülk hakkı tesisi söz konusu
olduğunda, ana taşınmaz mal sayfasında değil, her müstakbel bağımsız bölümün ayrı ayrı
tescilli bulunduğu kat mülkiyeti kütüğü sayfasına tescil edilecektir(270).
Devre mülk hakkı tesisi istenen kat irtifaklı bağımsız bölüm kat mülkiyeti kütüğünde
tescilli olmayıp, ana taşınmaz mal kütük sayfasında tescilli ise, öncelikle kat irtifakının kat
mülkiyeti kütüğüne tescil edilmesi gerekir.
4. İşlemin Mali Yönü
KMK'nın 55. maddesi yalnız kat mülkiyeti ve kat irtifakı kurulmasını, mülkiyetin başkasına
devrini ihtiva etmedikçe her çeşit harç ve vergiden muaf tutmuştur.
KMK'nın 57. maddesine göre, devre mülk hakkı, müşterek mülkiyet payına bağlı bir irtifak
hakkı ise de mülkiyet hakkının başkasına devrini içermedikçe bu hakkın tesisi için ayrıca tapu
harcı tahsil ettirilmeyecektir. Ancak devremülk hakkının tesisinden sonra hakkın başkasına
devredilmesi halinde; devir bedelli ise satış, bedelsiz ise bağış harcı tahsil edilmesi gerekir.
Ayrıca, devre mülk hakkı tesisi işlemi için her yıl yeniden belirlenen döner sermaye ücreti
tahsil edilir.
(269) Bkz.Genel Müdürlüğümüz Tasarruf İşleri Dairesi Başkanlığı’nın 09.07.1985 tarih ve 1476 sayılı Genelgesi.
(270) Bkz.Genel Müdürlüğümüz Tasarruf İşleri Dairesi Başkanlığı’nın 29.01.2008 tarih ve 1651-2008/1 sayılı Genelgesi.
281