36
mekte, öğretmenler de özellikle bu sınavlara yoğunlaşmak adına puan getirmeyecek olan dersleri ikinci
plana itip zaman zaman diğerlerine kurban etmektedir.
Bu, bilimsel bir kaynağı olmasa da metnin yazarı gibi
eğitim camiasının içinde olan herkesin bizzat gördüğü
bir gerçekliktir. Bu gerçekliği üreten yine MEB’in
kendisinden başkası değildir. Onun ortaya çıkardığı bu
durum yine onun ortaya çıkarmaya çalıştığı demokrat
yurttaş yetiştirme projesine darbe vurmaktadır.
Bu çalışmanın sözü edilen ilk sorun için çözüm
önerisi Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Dersi Öğretim
Programı’nın demokrasinin gerektirdiği becerilerle
uyumlu kazanımlara yer verecek şekilde düzenlenmesidir. Kazanımların başlıca belirleyicilerinden biri de
eğitim felsefesi olduğuna göre Program’ın ciddi bir
felsefi yeniliğe ihtiyaç duyduğu söylenebilir. Artık 21.
asır demokrasisinin gerektirdiği başkalarına, farklı
inanç, değer, kanı ve düşüncelere saygıyı sağlayacak
bir dünya görüşünün etkisini kabul ederek hazırlana2. Yine bu metnin yazarı lisans öğrenciliği yıl- cak olan programların demokrasiyle pek bir çelişki talarında seçmeli bir ders olan Demokrasi ve İnsan Hak- şımayacağı öngörülebilir.
ları Eğitimi”ni bir dönem boyunca almış ve dersi veren
eğitim felsefecisinin yurt gündemine ilişkin sohbetleBuraya kadar olan kısımda belli bazı derslerrine tanık olmuştur. Oysaki öğretmen adaylarına böyle den hareketle eğitim dizgesinin demokrasi meselesi
bir ders verildiğinde onların göreve başladıklarında düşünülmüştür ancak elbette eğitimin demokrasiyle
öğrencilerinin demokratik tutumlarını nasıl geliştire- ilişkisi bunlardan ibaret değildir. Diğer tüm derslerin,
ceklerine ilişkin teknik bilgi ve beceriler öğretilme- onların programlarının, okul ve sınıf yönetiminin tek
liydi. Ne de olsa demokratik yurttaş yetiştirme tek ayrıca demokrasiyle birlikte okunması gerekir.
projesinin tek kanalı Vatandaşlık ve Demokrasi Eği- Özellikle Yapılandırmacı eğitim yaklaşımı benimsentimi dersi değildir. Her branş öğretmeninin demokratik dikten sonra ortaya konan programlarda bireyin biltavırlarıyla model olmaktan, demokratik algıların ge- giye ulaşması sürecinde daha demokratik
lişimini amaçlayan türlü etkinlikler düzenlemeye davranılmasının gündeme geldiği bilinir. Bilginin özkadar birçok işlevi olmalı. İkinci örnekten de demok- nelliğine vurgu yapan bu yaklaşım, doğası gereği birasi eğitiminin ciddi bir uygulama sorununa sahip ol- reyin kendi yaşantılarına ve bu yaşantıların ürünü
duğu çıkarılabilir.
olarak ortaya çıkan bilgilere değer vermektedir. Farklı
koşullar altındaki bambaşka yaşamlardan üretilebilen
Bu sorunun çözümü için şu öneriler sunulabi- farklı bilgilerin, fikirlerin vb. bilişsel ürünlerin varlılir: İlk olarak MEB öğrencileri değerlendirme dizge- ğını bir zenginlik olarak gören Yapılandırmacı yaklasinde bir düzenlemeye gitmeli, seçeceği öğrencilerin şımın egemen kılınmaya çalışıldığı mevcut eğitim
demokratik algılarını, demokratik tavır ve tutum dü- dizgesi demokratikleşme adına umut vermektedir. Bu
zeylerini de değerlendirmeye almalıdır. Bu hem öğ- olumlu gelişmeyi sekteye uğratacak başlıca engel
rencinin o yönde kendini geliştirmesine hem de mevcut ölçme ve değerlendirme dizgesidir. Yeni yaköğretmenin bu yönde çaba göstermesine kaynaklık laşım bilginin öznelliğini vurgulasa da bugün ulusal
edecektir. Ayrıca veli etmeni de demokratik tutum ge- ölçekli sınavlarda her eğitim kademesindeki bireyden
liştirilmesi yolunda devreye girmeye heveslenecektir. nesnel bilgiler istenmektedir. Bununla da kalınmayıp
Çünkü böyle bir değerlendirme dizgesinde öğrencinin Metin Temelli Değerlendirmenin Eleştirisi 4 başlıklı
geleceğinin en somut belirleyicilerinden biri de onun çalışmada da ayrıntısıyla açıklandığı gibi yorum serbestliğinin en geniş olması gereken “anlama” sorulane kadar demokrat olduğu olacaktır.
rında bile öznellik olabildiğince kısıtlanmaktadır.
İkinci olarak yukarıdaki öneriyle iyice önemSınıf yönetimi oldukça karmaşık bir yapı olan
senmeye başlanacak olan demokrasi eğitimi için bu
ders verebilecek nitelikte öğretmenler yetiştirilmesi, bütün eğitim dizgesinin temel taşını oluşturan bir alanbunun için de öğretmen yetiştiren kurumlardaki İnsan dır. Eğitimin tüm uğraşıları