OPINYON
November 28-December 4, 2018
Lingguhang Pahayagan ng Lalawigan ng Batangas na
inilalathala tuwing Miyerkules / PRINTING PLANT:
Sinag Publishing & Printing Services, National
Highway, Brgy. Parian, Calamba City, Laguna. Tel nos.
(049) 834-6261 & (049) 5763112 / Subscription fee:
One year P360.00 Six Months: P180.00 / Commercial
Advertising rate: P160 per column cm / MEMBER:
Publisher’s Association of the Philippines, Inc. (PAPI)
/ Raia Jennifer E. Dela Peña Managing Editor / P.L.
Villa, RC Asa Contributing Editors / Shara Jane
Falceso, Rachelle Joy Aquino, Jacquilou Lirio, Maria
Carlyn Ureta staff writers / Ruel T. Landicho Lay-out
Artist/ Ms. Corazon D.P. Marcial, Amber D.C Vitto Legal
Consultant. email add: [email protected] &
[email protected]
Pagdami ng Chinese
Workers sa Bansa dapat
na bang ipangamba?
John Christoper Lara
Nakatakdang magsagawa ngayon ng imbestigasyon ang Senado sa
pagdami ng mga Chinese na nagtatrabaho sa bansa, sabi ngayong
Linggo ni Sen. Aquilino “Koko” Pimentel III. Ito ay matapos ang
insidente kung saan nasa 93 na Chinese ang nasakote dahil sa iligal
na pagpapatakbo ng online gambling o sugal sa bandang Pasay City.
Isang kagulat-gulat na balita na naman ito sa ating mga
Pilipino. Dahil sa kabila ng paparaming mga Pinoy na walang trabaho
ay papaanong nakakapasok ang mga iligal na manggagawang intsik?
Dahil ba ito sa masyadong maluwag na pagtrato ng ating bansa sa
kanilang bansa? O isa ba itong estratehiya na kasabay ng sunod
sunod na aktibidad kung saan nakikita ang mga pabor na ginagawa
ng tsina para sa atin sa pamamagitan ng pautang at mag investment
ay ang patagong pagpapapasok ng kanilang mga mamamayan upang
sakupin at unahan tayo sa mga trabaho.
Sa katunayan, nitong Nobyembre ay lumabas ang
pinakahuling survey na isinagawa ng Social Weather Stations (SWS)
noong Setyembre kung saan naitalang may 9.8 milyong Pinoy o 22
porsiyento ng populasyon ang walang trabaho.
Ngunit sa kabila nito ay 50,000 mahigit na alien working permits kung
saan nasa 15,000 dito ay naipagkaloob sa mga dayuhan particular na
sa mga tsino.
Kaya ngayon ay kanya-kanyang imbestigasyon ang
ginagawa ng mga aligagang ahensya ng pamahalaan pati na ng mga
organisasyon tungkol sa pagdami ng mga dayuhang mangagawa sa
bansa. Dito na nga nadiskubre na sa mga taong 2017 at 2018 lumobo
ang populasyon ng mga mangagawang singkit na ito. Dito na rin
lumabas na karamihan sa mga ito ay illegal o may mga ginagawang
hindi tama. Kaya hindi na rin kataka-taka kung isang araw ay halos
Chinese speaking o Chinese looking na ang makakasalubong natin sa
daan o sa trabaho.
Kahit pa sabihin ng gobyerno na ito ay gagawan ng aksyon,
ay kabaha-bahala pa rin ang ganitong pangyayari nagyon pa na mas
tumitindi at tumitibay ang koneksyon ng ating mga bansa at parami
na rin ng parami ang ating mga utang na loob sa kanila. Ang tanong,
hindi kaya nila ito gamiting alas para ma-blackmail tayo o gaya ng
sinasabi nilang debt trap kung saan sa huli ay tayo ang magiging
kawawa? Matatandaang kamakailan lang ay kakabisita lang ng
Pangulo ng china na si Xi Jinping sa bansa kung saan nagkaroon ng
pagpupulong kasama ang ating mga opisyal at ang ating pangulo.
Loan at investments umano ang kanilang mga naging adyenda. Ngunit
ang iba pa ay nanatiling sekreto lalo na sa ating mga ordinaryong
Pilipino. Nakakakaba at nakakatakot.
Ang tangi nating ngayong asahan ay bago pa man tuluyang
lumalala ang problemang ito, (iyan ay kung hindi pa nga ito talaga
malala) ay dapat na itong kalusin at agarang gawan ng aksyon dahil
sa ngayon ay maraming mga Pilipino ang naghihirap at lugmok sa
kahirapan at lalo pa yang madaragdagan kung patuloy na dadami ang
mga Chinese workers na aagaw sa oportunidad na makapaghanap
buhay ng ating mga kababayan.
Sa ngayon habang umuusad pa ang mga imbestigasyon na
sana naman ay magdulot ng magandang resulta at pagbabago ay
wala pang malinaw na magiging hinaharap. Marapat lamang na
maging alerto tayo at ang ating gobyerno sa magiging mga banta sa
hinaharap. At tayo naming mga mamamayan ay dapat tayong maging
mapagmatyag sa ating paligid at sa mga nangyayaring pagbabago na
maaaring makaapekto rin sa ating mga buhay.
Magbantay sa paligid. Ngayon ang panahon kung saan
kailangan nating mas magkaisa bilang mga Pilipino. Tama na ang
pagkakawatak watak lalo pa ngayong may banta sa ating bansa,
teritoryo at pati na rin sa ating hanapbuhay. Tandaan natin na ang
ating pagkatao bilang mga Pilipino ay dapat na manatili at lalong mas
pagtibayin pa.
Ni Teo S. Marasigan
Tortyur at Iba pang Kalupitan
PART 1
(1)
Nabasa n’yo na ba ang “The two-year rape
of Raymond Manalo” at “Rage,”kambal
na kolum ni Patricia Evangelista? Basahin
ninyo. Muling ginamit ni Bb. Evangelista
ang puwang niya sa Philippine Daily
Inquirer at sa website nito para maghatid
ng makabuluhang impormasyon at
manggising ng marubdob na damdamin
sa mga espasyo ng panggitnang saray sa
bansa, ng mga Pinoy sa ibayong dagat at
maging ng mga dayuhang nagmamalasakit
sa bansang ito.
Muli, ginamit niyang porma
ang literary non-fiction. Siya na siguro
ang pinakasikat ngayong gumagamit
nito, kahanay ni Jose F. Lacaba, awtor ng
librong Days of Disquiet, Nights of Rage
na paborito ng mga aktibista. Inaakit,
hindi hinahatak, ng estilo niya ang mga
nakakabasa na pawang nabubuhay nang
relatibong komportable na damhin ang
sidhi ng sitwasyong pinagsadlakan sa
magkapatid na Raymond at Reynaldo
Manalo, kina Sherlyn Cadapan at Karen
Empeño, at ng maraming iba pa sa mga
kampong pangtortyur ng militar.
May naisulat na dati si Kenneth
Roland A. Guda ang “Pagpupunyagi nina
Karen at Sherlyn,” batay sa salaysay ng
mga Manalo – at may naisulat na rin ako
batay sa artikulo niya. Pero binuo ni Bb.
Evangelista ang kwento ng pagpapahirap
sa magkapatid, at naglahad pa siya ng
mga pagpapahirap kina Karen at Sherlyn
na hindi naisulat ni G. Guda. Para kang
nasugatan nang matindi sa pagbasa ng
unang naratibo, hindi nga gumagaling ang
sugat pero heto, sinusugatan ka ulit.
(2)
Grabe, labis-labis, sobra-sobra – ito ang
mga salitang malapit sa empirikal na
madaling sumagi sa isip para ilarawan ang
mga ikinwentong pagpapahirap.
Una, lumilitaw na hindi sumasapat ang
mga batas at legal na mga aparato ng
Estado para kontrahin at labanan ang
mga itinuturing nitong kaaway – kaya
nga humahantong ito sa “ekstrahudisyal”
na mga hakbangin tulad ng pagpatay,
pagdukot at pagtortyur. Hindi anomalya,
aberasyon o “isolated case” lang ang
mga hakbanging ito at hindi lang dahil
ginagawa sila sa maraming tao sa
buong bansa. Bahagi sila ng paggana at
pagtatanggol sa sarili ng sistema – at hindi
kataka-takang mga abogado ng sistema
ang mga nagtatanggol sa mga ito.
Ikalawa, kahit para sa karaniwang
ipinagpapalagay o iniisip na mga
layunin ng tortyur – tulad ng pagpiga ng
impormasyon o pag-amin, o pagpwersa
sa biktima na kumampi sa nanonortyur
– sobra-sobra ang mga pagpapahirap.
O tanga ba ako para isipin, batay sa
ilang nabasa, na mayroong teknik sa
pagtortyur? Na, kumbaga sa Ingles, may
method sa madness na ito? Sa harap ng
tila pagbalewala sa mga teknik o metodo
ng pagtortyur sa kasong ito, lumilitaw
na hindi ang kahit alin sa nabanggit na
layuning taktikal ang gustong makamit ng
militar.
Mahalagang pansining kaiba
sa pagpatay at pagdukot na ginagawa
sa publiko, ginawa nang lihim ang mga
ikinwentong pagpapahirap. Tumakas
at nakatakas lang ang magkapatid na
Manalo kaya nalalaman ng publiko, at ng
isang publikong limitado pa nga, ang mga
naganap. Maiisip tuloy na ang tanging
kagyat na layunin ng militar sa mga
aksyong nailahad ay ang pagmalupitan
at salaulain – at ano pa nga ba ang mga
salitang mas angkop? – ang mga biktima.
Ikatlo, partikular sa ginawa
kina Karen at Sherlyn, hindi lang sila
pinahirapan bilang tao. Pinahirapan
din sila bilang mga babae: Si Karen,
“hinubaran ng damit, pagkatapos
binugbog, ginamitan ng water torture,
pinaso ng sigarilyo at ginahasa gamit ang
mga piraso ng kahoy.” Ang mga sundalo,
“inaaliw ang sarili gamit ang katawan
[ni Sherlyn], pinapasukan ng mga stick
ang ari niya…” Kahit sa tortyur, lalo na’t
ginagawa ito ng militar – institusyong
sentro ng pyudal, militarista at patriyarkal
na kagawian – hindi pa rin pantay ang
mga kasarian.
Kaya nakakatawag ng pansin
at lalong nakakarimarim ang isang
detalye: “At nakikita mong nanonood
ang mga misis ng mga sundalo” habang
ginagawa ang pagsalaula. Ano’ng
mensahe nito para kina Karen at Sherlyn
at sa ating mga nagbabasa? Na, kahit
sinasalaula sila bilang babae, hindi sila
karapat-dapat sa awa, habag o simpatya
ng kapwa-babae – kahit pa mga ina rin
siguro ang mga ito, may anak na babae,
kumakalinga at nagmamahal. Dahil ano?
Dahil bukod sa pagiging babae, may isa
pa raw bahagi ang pagkatao ng dalawa:
“aktibista,”
“NPA,”
“simpatisador,”
“komunista” – at wala silang pakialam sa
pagkakaiba.
(3)
Sa sanaysay niyang “Lying in Politics”
[kasama sa libro niyang Crises of the
Republic, 1972], sinuri ni Hannah Arendt,
liberal na “teoristang pampulitika” ang
tinatawag na “Pentagon papers” – mga
dokumento hinggil sa patakaran ng
gobyerno ng US sa Vietnam simula noong
World War II hanggang noong Mayo
1968, kasama ang panahon ng Vietnam
War. Noong una, lihim at di bukas sa
publiko ang mga dokumento – mga liham,
memorandum, ulat, pag-aaral at iba pa –
hanggang sa tinipon sila ng gobyerno ng
US at inilimbag ng New York Times.
Ayon kay Arendt, makikita sa
Pentagon papers na tumpak ang mga ulat
ng komunidad ng paniktik (intelligence
community) ng US pero hindi dito
ibinatay ang mga patakarang ginawa ng
gobyerno kaugnay ng Vietnam at Vietnam
War. Ayon sa kanya, “ang ugnayan, o,
sa halip, ang kawalan ng ugnayan, sa
pagitan ng mga datos at desisyon, sa
pagitan ng komunidad ng paniktik at ng
mga serbisyong sibilyan at militar, ang
siya na sigurong pinakasignipikante at
siguradong pinaka-nabantayang lihim na
isiniwalat ng Pentagon papers.” (Hindi
siya naghinalang pagsalba sa wasak na
reputasyon ng komunidad ng paniktik ang
posibleng layunin ng gobyerno ng US sa
paglalabas sa mga dokumento.)
Sabi niya, nang sumisipi
sa dokumento, patungkol sa Vietnam
War, “Malinaw na hindi ito kaso ng
‘limitadong rekurso (means) para kamtin
ang matatayog na layunin’… Kaso
ito, sa halip, ng di kapani-paniwalang
halimbawa ng paggamit ng labis-labis
na rekurso para kamtin ang maliliit na
layunin sa isang rehiyong hindi gaanong
mahalaga.” Komento pa niya sa digmaan:
“grabeng pagsisikap na sinayang para
lang ipakita ang pagkainutil ng pagiging
malaki (bigness).”
Mula rito, sinikap ni Arendt na
sagutin ang tanong na “How could they?”
Paano nagawa ng gobyerno ng US na
isulong ang Vietnam War nang, ayon sa
kanya, walang intensyong magtagumpay
at tapusin ang gera? Sagot niya: “Paano
sila magkakaroon ng interes sa kahit
anong kasing-totoo ng (anything as real
as) tagumpay gayung ipinagpatuloy
nila ang gera hindi para magpalawak
ng teritoryo o umangat ang ekonomiya,
at lalong hindi para tumulong sa isang
kaibigan o tumupad sa isang pangako, at
hindi man lang para sa reyalidad, kaiba
sa imahen, ng kapangyarihan?” Aniya,
itinuloy ng gobyerno ng US ang digmaan
para patatagin ang imahen nito – ng
pagiging superpower ng mundo.
Pagkatapos, hinanap niya
sa kasaysayan ang ninuno ng Vietnam
War. “May mga historyador ngayon na
naggigiit na ibinagsak ni [Pres. Harry]
Truman [ng US] ang bomba sa Hiroshima
[noong katapusan ng World War II] para
sindakin ang mga Ruso at itaboy sila
mula sa Silangang Europa…” Aniya, sa
“krimeng pandigma (war crime)” na ito
mauugat “ang pagsasantabi sa aktwal
na mga epekto ng aksyon pabor sa kung
anong hindi lantad at kinakalkulang
layunin.”
Itutuloy