Tambuling Batangas Publication July 24-31, 2018 Issue | Seite 4

OPINYON Hulyo 25-31, 2018 Lingguhang Pahayagan ng Lalawigan ng Batangas na inilalathala tuwing Miyerkules / PRINTING PLANT: Sinag Publishing & Printing Services, National Highway, Brgy. Parian, Calamba City, Laguna. Tel nos. [phone] & [phone] / Subscription fee: One year P360.00 Six Months: P180.00 / Commercial Advertising rate: P160 per column cm / MEMBER: Publisher’s Association of the Philippines, Inc. (PAPI) / Raia Jennifer E. Dela Peña Managing Editor / P.L. Villa, RC Asa Contributing Editors / Shara Jane Falceso, Rachelle Joy Aquino, Jacquilou Lirio, Maria Carlyn Ureta staff writers / Ruel T. Landicho Lay-out Artist/ Ms. Corazon D.P. Marcial, Amber D.C Vitto Legal Consultant. email add: [email protected] & [email protected] Ni Teo S. Marasigan Challenges to farm tourism WHILE farm tourism is not a new concept, it has yet to benefit many poor and landless farmers and the other agricultural workers. The Department of Tourism which adopted farm tourism as one of its main thrusts has other things to consider before it can successfully make every rice or vegetable farmers in the barrio realize the cash potential of turning their patch of paddy or eggplant gardens into showrooms. As an enterprise, farm tourism entails a more sophisticated entrepreneurial mindset. Surely, as a former undersecretary of the Department of Agriculture, Tourism Secretary Bernadette Romulo- Puyat knows well in 12 years of hobnobbing with traditional agribusinessmen that most of them are confined in the routine of growing crops, tending farms, harvesting and selling produce. Those with big farms with corporate buyers can very well understand how to diversify into farm tourism, but the ordinary farmer, who should capitalize on farm tourism, needs a lot of convincing and coaching to go outside his comfort zone. One crucial part of farm tourism is marketing. Lectures and workshops on how to get visitors to the farm should be good inspiration but walking them through the mechanics of tour organizing for a substantial period of time is better. Like rice or vegetable farming, farm tourism entails investment. Other than buying seedlings and fertilizers, renting equipment and transporting crops to the local trading outpost, arranging tours entail logistics and transportation cost. Maybe rural families should involve relatives who own vehicles to play an initial role in such venture. Another challenge to farm tourism is safety and security. Parts of the countryside are still the hideaway of insurgents who may prey on unsuspecting travelers and kidnap them for ransom. Safeguards should be in place to protect farm tourists against rebels or bandits and usual criminals. Farm tourism can only succeed with patronage. Without visitors, farmers cannot generate extra income during lean seasons. Poor rural infrastructure may not be so much of an obstacle to promote it as young travelers, particularly backpackers, prefer to feel the natural surrounding for a genuine outdoor adventure. However, decent accommodation, amenities and toilet facilities should be on hand for the more discriminating tourists to make their farm tour experience more satisfying. Low agricultural production remains a major cause of high rural poverty incidence in the Philippines. The Duterte administration wants to reduce the rate from the current 20 percent to 14 percent by the end of his term. However, the reality is there are very limited job opportunities in the countryside and cash giveaways to poor rural families are not sustainable in the long run. Farm tourism is an innovative solution to the problem for its very promising potential sans the challenges and very minimal investment requirement. As it is, when one travels to the province and visits a remote barrio, rice farming, vegetable growing and selling, livestock raising, makeshift sari-sari stores, selling fish and meat in the market and driving tricycles or jeepneys are the usual livelihood of locals. By tapping the natural beauty and ambience of their surrounding and sharing their way of life to outsiders, the whole community benefits from the spending that goes with tourism. Farming earns. Farm tourism sweetens the farmer’s money pot. Quezon: Que Sira, Sira? ANG sabi ng isang kaibigan, maraming kontra-Kaliwang pahayag ang sikat na blogger at kolumnistang si Manuel L. Quezon III sa kanyang blog, pero hindi gaano sa kanyang kolum sa Philippine Daily Inquirer. Sa kolum niyang “A wedgeof Chiz,” gayunman, buong giliw nang binanatan ni Quezon ang Kaliwa, kaugnay ng posisyon nito sa mga kandidato sa pagkapangulo sa eleksyong 2010. Paninira ito, at malayo sa katotohanan. (1) Sinundan ni Quezon ang kabagang niyang si Manuel Buencamino sa pagkatha ng kwento tungkol sa pakikitungo ng Kaliwa sa mga kandidato sa pagkapangulo. Noong una raw, kampi raw ang Kaliwa kay Manny Villar. Pagkatapos, bumukas daw ito sa pakikipag-usap kay Noynoy Aquino noong tumakbo ito. Pero dahil galit daw ang Kaliwa kay Noynoy, ginagamit nito ngayon si Chiz Escudero para upakan si Noynoy. Hindi ito totoo. Sa pagkakaalam ko, hanggang noong tumakbo si Noynoy, at hanggang ngayon, wala pang ineendorsong kandidato ang Kaliwa. Bukas ito sa pakikipag-usap sa kahit sinong kandidato, basta hindi maka- Gloria, at kahit kay Noynoy. At walang priyoridad – may una, may huli – kahit sa pagkausap. Sa pagkakaalam ko, bukas ang Kaliwa sa pakikipag-usap kay Noynoy, at kahit sa posibleng pag- endorso sa kanya. (2) Ang lumalabas ngayon, si Noynoy, hindi ang Kaliwa, ang ayaw makipag-usap sa kabilang panig. Maraming posibleng dahilan dito: baka may takot siya sa Kaliwa, pero mas malamang na nababakuran na siya ng sosyal-demokrata at kontra- Kaliwang mga personalidad at grupo tulad ng Akbayan. Bukod pa ang mga pulitikong galing sa naghaharing uri na gustong bumalik sa gobyerno at ayaw makipag-usap sa Kaliwa. Ang nakakatawa, gusto pang baligtarin ngayon ni Quezon ang bagay na ito, na para bang napakakitid ng isip ng Kaliwa at natatali ito sa lumang mga hidwaan. Hindi ito totoo. Gusto ni Quezon na bigyang-katwiran ang hindi pakikipag-usap at posibleng pakikipagtulungan ni Noynoy sa Kaliwa. Si Noynoy na nga ang hindi nakipag-usap, ang Kaliwa pa rin ang masama. Ganyan yata talaga para sa mga tulad ni Quezon. (3) May sinabi pa si Quezon na talagang kasinungalingan: na ang kagyat na reaksyon daw ng Kaliwa sa pagkamatay ni dating Pres. Cory Aquino ay “tuluy-tuloy na kritisismo.” Hindi ito totoo. Nasa kani-kanyang website ang pahayag ng mga progresibong organisasyon sa pagkamatay ni Cory. Ang problema, kahit link nang link si Quezon sa kung anu-ano sa blog niya, ni hindi niya tiningnan ang mga website na ito. Hinahamon ko siya: Magbigay siya ng patunay na “tuluy- tuloy na kritisismo” ang tugon ng Kaliwa sa pagkamatay ni Cory. Hindi niya mapapatunayan iyan, dahil hindi totoo. Mula kay Prop. Jose Maria Sison hanggang sa Bagong Alyansang Makabayan hanggang sa Kilusang Mayo Uno, hindi tuligsa ang tampok na tugon sa pagkamatay ni Cory. Sa sobrang pagkontra sa Kaliwa ni Quezon, wala na siyang pakialam sa batayan. (4) Hindi ko alam kung tamang tawaging “vendetta” o sama ng loob ang nararamdaman ng Kaliwa sa mga Aquino. Parang gusto niyang palabasing ipokrito ang Kaliwa sa pagpuri kay Cory noong namatay ito. Na hindi totoo. Ipinapakita ng pahayag ni Prop. Sison, halimbawa, ang tunay na paghanga sa kung paanong nakipagtulungan si Cory sa Kaliwa sa kabila ng grabeng presyur sa kanya ng militar at mga maka- Kanan. Sa pagkakaalam ko, isang prinsipyadong kilusan ang Kaliwa: pumupuri sa mabuti at tumutuligsa sa masama. Tutuligsain ng Kaliwa, halimbawa, ang pekeng reporma sa lupa ng rehimeng Aquino, pero hindi rin nito kakalimutan ang pagpapalaya ni Cory sa mga bilanggong pulitikal. Gusto ko lang ding idagdag: sa kabila ng maraming pag-alipusta at panlalait kay Kris Aquino, hindi tampok na kasama diyan ang Kaliwa. (5) At ito rin ang dahilan kung bakit pinupuri ngayon ng mga organisasyong progresibo ang mga pahayag ni Chiz kaugnay, halimbawa, ng kontraktwalisasyon at Oil Deregulation Law. Sa tingin ko, kung sasabihin ni Noynoy ang mga bagay na ito, kakasiyahan at pupurihin din siya ng mga maka-Kaliwa. Syempre, madali namang magsabi ng kung anu- ano kapag eleksyon. Pero bakit hindi nga ba niya masabi? Ito ang problema ngayon sa kampanya ni Noynoy. Dahil gusto ng mga tagasuporta – o tagahawak ba? – niya na manatili siyang popular at may malapad na hatak sa madla, hindi nila ito papayagang tumindig nang malinaw sa mga isyu. Mananatili siyang blangkong papel na sinusulatan ng gustong isulat ng lahat, kahit wala namang batayan kung talagang pinapaniwalaan niya. Ano’ng pagbabago ito, kung gayon? Wala. (6) May alternatibong kwento ako sa kwento ni Quezon. Bago mamatay si Cory, daing nang daing ang mga soc-dem at Akbayan na ang problema ay “apatetiko” na ang masa, ayaw lumaban kay Gloria. Hindi kasi sila marunong mag-organisa at umasa sila sa Kaliwa para magparami ng tao sa rali. Noong namatay si Cory at bumuhos ang tao sa kalsada, hindi nila inisip na mali sila. Nabuwang sila, nagdiwang sa pagkilos ng masa. Dahil wala naman talaga silang tiwala sa masa, itinulak nilang tumakbo ang pulitikong sumikat sa pagkamatay ng nanay niya – bahala na kung wala naman talaga siyang tampok na ambag sa paglaban kay Gloria. Ngayong may tumatakbong kandidatong naglalantad na walang kongkretong tindig sa isyu ang kandidato nila, tulo-laway sila sa pag- upak sa nasabing kandidato. Takot silang hindi umubra ang “pagbabago” lang. (7) Nagtataka siguro si Chiz. Bakit siyang talagang lumaban kay Gloria sa Kongreso at Senado ay ginaganito ngayon ng mga nagpapakilalang kontra-Gloria. Bakit ang mga nagpapakilala noong taguyod ng pagkakaisang kontra-Gloria ay sinosolo ngayon ang pagkakaisang ito para dalhin at ikanal sa kandidato nila. Tiyak namang siya ang napag- uusapan at tampok noon sa paglaban kay Gloria, hindi ang kandidato nila ngayon. Baka masyado kasi ang pampulitikang interes nila. Gustong manumbalik sa gobyerno ng mga dating naglingkod sa rehimeng Aquino. At totoo ba ang tsismis na may isang kolumnistang dating naglingkod kay Gloria na gustong tumakbong senador sa darating na halalan? Ngayon, may popular silang kandidatong tuntungan nila tungo sa kapangyarihan, para raw sa pagbabago. Popular, hanggang kailan? Pagbabago, nasaan? 05 Nobyembre 2009