Traditioneel worden slaapproblemen opgevat als een symptoom, opkomend en afnemend met de depressie. De huidige consensus verschuift echter naar de opvatting dat slaapproblemen en depressie twee zelfstandige entiteiten zijn, met een sterk en complex onderling verband. 5 Studies wijzen op een hechte relatie tussen de regulatie van slaap en de regulatie van stemming zowel bij gezonde mensen 6 als bij depressieve patiënten. 7 Insomnie is doorgaans al voor de depressie aanwezig, 8-10 blijft dikwijls voortbestaan nadat de depressie in remissie is 11 en is een belangrijke voorspeller voor een terugval in depressie. 12 Slaapproblemen kunnen een even grote impact hebben op de kwaliteit van leven als de depressie zelf.
13, 14
Voor de clinicus is het daarom van belang alert te zijn op de aanwezigheid van slaapklachten bij een depressie. Medicatie die wordt voorgeschreven voor een depressie kan een ongunstige maar ook een gunstige invloed hebben op de slaapproblemen. Het is daarom belangrijk te weten welke effecten en bijwerkingen de verscheidene antidepressiva hebben op de slaap. Dit artikel geeft een overzicht van het onderzoek naar de slaapeffecten van verschillende groepen antidepressiva: monoamineoxidaseremmers( maoi’ s), klassieke antidepressiva, selectieve serotonineheropnameremmers( ssri’ s), serotoninenorepinefrineheropnameremmers( snri’ s) en een aantal overige, trazodon en mirtazapine. Hierbij wordt aandacht geschonken aan objectieve en subjectieve slaapparameters bij zowel gezonde vrijwilligers als patiënten met een depressie. De effecten van een antidepressivum bij gezonde mensen weerspiegelen de directe farmacologische invloed op de slaap, onafhankelijk van de antidepressieve respons. Agomelatine, een relatief nieuw antidepressivum, is in dit korte overzicht buiten beschouwing gelaten.
Effecten van antidepressiva op de slaap De effecten van antidepressiva op de slaap verschillen tussen en binnen groepen en zijn gerelateerd aan de farmacologische eigenschappen. 15, 16 Over het algemeen verhogen antidepressiva de concentratie van serotonine en /
Psyfar | juni 2013 | nummer 2 21