Criteria algemeen verhoogd risico voor ontwikkeling van metabool syndroom Er is sprake van:
• bij het kind obesitas, waarbij de absolute bmi > 2,0 standaarddeviatie
• familiaire hypercholesterolemie
• bij ouders diabetes mellitus type 2
• bij ouders een hartinfarct < 45 jaar.
vang van de medicamenteuze behandeling wordt bepaald of het kind deel uitmaakt van een risicogroep( zie kader‘ Criteria algemeen verhoogd risico voor ontwikkeling van metabool syndroom’). Indien dit niet het geval is, vindt bij deze en volgende evaluaties enkel lengte- en gewichtsmeting plaats en geen bloedonderzoek. Behoort het kind tot een risicogroep of neemt de bmi meer dan 1 standaarddeviatie toe of ontwikkelt de absolute bmi zich tot meer dan 2 standaarddeviaties boven het gemiddelde, dan vindt ook laboratoriumonderzoek plaats en wordt naast de standaardadvisering en-voorlichting in overweging genomen de medicatie te staken, te switchen naar een oud antipsychoticum en het kind te verwijzen naar een professioneel fitnessprogramma( genoemd wordt http:// www. fitkids. nl). Bij afwijkende laboratoriumwaarden( nuchter / nietnuchter glucose, HbA1c, cholesterol, hdl-cholesterol, ldl-cholesterol, nuchter triglyceriden) vindt overleg met of verwijzing naar de kinderarts plaats. Evaluatie vindt volgens de Accare-richtlijn plaats na 3 en na 6 maanden en vervolgens ieder halfjaar. Lengte en gewicht worden elke keer bepaald, laboratoriumonderzoek geschiedt op indicatie. Overbeek en collega’ s doen aanbevelingen voor monitoring bij kinderen en adolescenten op basis van het schema voor systematische monitoring van somatische complicaties bij antipsychoticagebruik door volwassenen, opgesteld door Cahn en collega’ s. 5, 18 Een belangrijk verschil met de Accare-richtlijn betreft de frequentie van de evaluatiemomenten in de eerste fase van behandeling. Na nulmeting bij de start vindt evaluatie plaats na 1, 2, 3 en 6 maanden en vervolgens halfjaarlijks. Het afnemen van de somatische anamnese( en bij de nulmeting en jaarlijks ook de familieanamnese), het bepalen van de bmi en tailleomtrek-lengteverhouding, bloeddruk( niet in maand
1 en 2) zijn standaardmetingen. Bij de start adviseren zij de nuchter glucose- of de HbA1c-waarde, nuchter cholesterol-, hdl-cholesterol- en triglyceridenwaarden te bepalen en dit in maand 3, 6 en vervolgens halfjaarlijks te herhalen. Op indicatie zijn alle metingen mogelijk. De tailleomtrek-lengtebepaling wordt geadviseerd omdat dit een betrouwbare marker zou zijn voor verhoogd risico op cardiovasculaire aandoeningen. Normaalwaarden voor kinderen in Nederland zijn bekend. Bij een tailleomtreklengteverhouding hoger dan 0,5 is sprake van verhoogd risico. De overige referentiewaarden wijken licht af van de waarden die in de Accare-richtlijn worden aangehouden.
Beleid Orbis ggz Kinderen en Jeugdigen In januari 2012 hebben wij, werkzaam in een perifere ggz-instelling( met voor kinderen en jeugdigen een ambulante en kinderdeeltijdsetting, geïntegreerd in een algemeen ziekenhuis) in samenspraak met onze collega’ s van kindergeneeskunde de afspraken bijgesteld met betrekking tot het beleid betreffende de behandeling met antipsychotica. Besloten is in principe de Accare-richtlijn te volgen, zij het met een paar aanpassingen. Wij starten ook met uitleg, voorlichting en educatie en het bepalen van gewicht, lengte, bloeddruk en hartslag. Het afnemen van de somatische en familieanamnese is eveneens vast onderdeel van het eerste onderzoek. Ouders en jeugdigen krijgen een algemene folder mee over medicatiegebruik. Hierin kunnen ze de verstrekte basisinformatie over bijvoorbeeld risico op afhankelijkheid, placebo-effect, off-labelgebruik en dergelijke nog eens nalezen. In deze folder staat ook een aantal lichamelijke verschijnselen afgedrukt. Het aankruisen voor de start van de medicatie van de mate waarin ze hiervan last hebben, helpt als‘ basislijn’ in de loop van de behandeling bij het interpreteren van somatische klachten nadien. De ouders krijgen een‘ bijsluiter’ mee met de belangrijkste informatie over mogelijke werking en bijwerkingen van het voorgeschreven middel in lekentaal. De kinderen en jeugdigen wordt geadviseerd om als ze klachten hebben deze direct aan hun ouders te melden. We hebben de Accare-richtlijn bijgesteld op een drietal punten: het tijdstip van de eerste hermeting, het criterium wat betreft gewichtstoename om aanvullend onderzoek te doen en de wijze van uitvoering hiervan. Wij vinden steun voor deze aanpassingen bij de hierboven aangehaalde onderzoeksgegevens.
Psyfar | juni 2013 | nummer 2 15