HOOFDARTIKEL
Samenvatting
Als behandeling met antipsychotica bij kinderen en jeugdigen wordt geïndiceerd, vraagt dit vooraf om screening op risicofactoren. Bij de start en tijdens de behandeling zijn systematische effectevaluatie en monitoring van een aantal lichamelijke parameters noodzakelijk. In dit artikel wordt de recente literatuur besproken betreffende het effect van antipsychotica op het gewicht en metabolisme bij minderjarigen en voorzorgen hieromtrent. Het betreft veelal buitenlands kortetermijn-evaluatieonderzoek en aanbevolen beleid dat niet zonder meer in Nederland toepasbaar is. Een Nederlandse richtlijn voor screening en monitoring bij deze doelgroep ontbreekt. Via het Landelijk Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie is een lokaal( bij Accare) ontwikkelde richtlijn beschikbaar. Wij bespreken hoe wij deze richtlijn voor ons dagelijks werk gedeeltelijk hebben aangepast. De basis voor de aanpassingen vormen het beschikbaar onderzoek, eigen praktijkervaringen en professionele overwegingen.
Leerdoelen Na bestudering van dit artikel:
• hebt u een overzicht van de laatste onderzoeksgegevens betreffende deze bijwerkingen om mede uw keuze voor een antipsychoticum op te baseren
• vindt u bevestigd dat deze potentiële bijwerkingen structureel actief aandacht behoeven, ondanks het feit dat de nodige( langetermijn) kennis ontbreekt
• hebt u betreffende uw eigen screening- en monitoringbeleid stof tot nadenken
1 kennistoets
punt www. psyfar. nl
G. M. A. Westermann, kinder- en jeugdpsychiater bij Orbis ggz, afdeling kinderen en jeugdigen, omc Sittard-Geleen M. M. I. L. McGregor-Schuerman, kinderarts bij Orbis Medisch Centrum( omc), Sittard-Geleen N. Leinders, verpleegkundig specialist bij Orbis ggz, afdeling kinderen en jeugdigen, omc Sittard-Geleen M. J. M. C. Langenaken, kinder- en jeugdpsychiater bij Orbis ggz, afdeling kinderen en jeugdigen, omc Sittard-Geleen S. J. L. Fornaro-Schutgens, kinder- en jeugdpsychiater bij Orbis ggz, afdeling kinderen en jeugdigen, omc Sittard-Geleen W. A. H. Bisschops, kinder- en jeugdpsychiater bij Orbis ggz, afdeling kinderen en jeugdigen, omc Sittard-Geleen
Zie voor de cv’ s van de auteurs: www. psyfar. nl
Antipsychotica, overgewicht en metabole afwijkingen bij kinderen en jeugdigen
Inleiding Antipsychotica worden bij minderjarigen in toenemende mate voorgeschreven, vooral vanwege forse gedragsontregeling of overprikkeling, die onvoldoende te behandelen zijn met enkel niet-medicamenteuze interventies en die aanhoudend ernstige verstoring geven in het functioneren en / of de ontwikkeling van het kind. Meestal is sprake van autisme, adhd( attention-deficit hyperactivity disorder), een gedragsstoornis en / of een verstandelijke beperking. Ook tics, hevige angst, psychose, bipolaire stoornis, delier of eetstoornissen zijn, zij het minder vaak, een indicatie voor behandeling met antipsychotica. In 2011 nam in Nederland het aantal voorschriften bij kinderen onder de 10 jaar toe met 4 % en in de leeftijd van 11 tot en met 20 jaar met ruim 6 %. Onder jeugdigen betreft dat meer jongens dan meisjes. Voor de leeftijdscategorie 11 tot en met 20 jaar betrof het
10
Psyfar | juni 2013 | nummer 2